Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiyot fakulteti
Download 0.99 Mb. Pdf ko'rish
|
ishlab chiqarishni modernizatsiyalash jarayonida yangi korxonalarni tashkil etish
- Bu sahifa navigatsiya:
- HOLATINI TAHLILI 2.1 Viloyatdagi ishlab chiqarish korxonalarini rivojlantirishdagi investitsiyalarni roli
- Investitsiyalar
|
1.3.1 - Jadval
Samarqand viloyati bo’yicha faoliyatini to’xtatgan korxonalar dinamikasi (yil boshida)
2009 2010 2011 2012 O’sish sur’ati % Jami:
1562 1818
1634 2132
136,4 Shaharlar: Samarqand 840 802
825 816
97,1 Kattaqo’rg’on 19 63
32 66
347,3 Tumanlar: Oqdaryo 39 79
48 38
97,4 Bulung’ur 80 69
55 38
47,5 Jomboy
76 136
74 79
103,9 Ishtixon 48 16
41 90
187,5 Kattaqo’rg’on 56 99
75 80
142,8 Qo’shrabot 30 54
31 43
143,3 Payariq
30 109
79 166
559,3 Pasdarg’om 82 125
71 161
196,3 Paxtachi 22 40
54 74
336,3 Samarqand 32 66
76 117
365,6 Narpay
44 74
47 85
193,1 Nurobod
13 11
35 103
79,3 Tayloq
91 34
27 86
94,5 Urgut
60 48
64 90
150,0
Tahlillar shuni ko’rsatdiki, viloyat bo’yicha faoliyatni to’xtatgan korxonalar 36,4 foizni tashkil etgan bo’lsa, bu ko’rsatgich ayrim tumanlar kesimida tugatilish dinamikasi jumladan, Payariq tumanida 3,5 barobar, Kattaqo’rg’on shaharda 3,4 barobar va Paxtachi tumanida 3,3 barobarni tashkil etgan. Ayrim tumanlar ya’ni Bulung’ur tumanida 47,5 foizi va Nurobod, Tayloq tumanlarida ham to’xtatilayotgan korxonalar kamligini ko’rsatmoqda. Bu o’z navbatda korxona 31
tashkil etish jarayonida asosli ravishda biznes rejalar tuzilganligini va kelajakda rivojlanish istiqboli to’g’ri tashkil etilganligidan dalolat beradi.
32
KORXONALARINI MODERNIZATSIYALASHTIRISH VA QAYTA REKONSTRUKTSIYALASHTIRISHNI MOLIYALASHTIRISH HOLATINI TAHLILI 2.1 Viloyatdagi ishlab chiqarish korxonalarini rivojlantirishdagi investitsiyalarni roli
Tashkil etilayotgan va mavjud korxonalarni modernizatsiyalashtirish ko’p jihatdan investitsiyalarga bog’liqdir. Korxonalar xo’jalik yuritish va ishlab chiqarish faoliyatining muhim jihatlaridan biri ishlab chiqarish va iqtisodiy salohiyatni rivojlantirish va saqlab qolishdir. Korxonalarning bu yo’nalishdagi faoliyati investitsion faoliyat deb ataladi hamda “Investitsion faoliyat to’g’risida” gi Qonun va boshqa huquqiy hujjatlar bilan tartibga solinadi.
korxonalar va xalq xo’jaligi miqyosida yangi ishlab chiqarish korxonalari yaratish yoki mavjud korxonalarni zamonaviylashtirish, ilg’or texnika va texnologiyalarni o’zlashtirish, mahsulot ishlab chiqarish va foyda (daromad) olishni ko’paytirish maqsadida uzoq muddatli mablag’lar kiritilishidir. Investitsiyalar ijtimoiy ishlab chiqarish tuzilmasini yaxshilash, ishlab chiqarishdagi nomutanosibliklarini bartaraf qilish va iste’mol bozorini ta’minlashda alohida e’tiborga ega. Investitsiyalarni shakllantirish va ulardan foydalanish, mamlakat va xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning investitsion siyosati asosida amalga oshiriladi. Bu siyosat birinchidan, kapital qo’yilmalarning ustivor yo’nalishlarini, ikkinchidan, ishlab chiqarish kuchlarini to’g’ri joylashtirish va rivojlantirish, uchinchidan, fan-texnik taraqqiyoti va
butun iqtisodiyotning rivojlanishini belgilab beradi. Investitsiyalarning “xo’jayini” sifatida korxonalarning o’zidan tashqari, davlatni, mahalliy hokimiyat idoralari va xususiy tadbirkorlarni ko’rsatish mumkin. 9
Ko’pincha investitsiya deganda kapital qo’yilmalar ko’zda tutiladi, bu narsa investitsiyalar tabiatini inkor qilmaydi va ularning mohiyatini noto’g’ri aks
9 Maxmudov. E.X., Isakov M.Y. Investitsiyalar iqtisodiy o’sishning resurslar asosi // O’zbekiston iqtisodiyotini liberallashitirish yo’llarida” maqolalar to’plami . 5-qism. T.:TDIU, 2005. 33
ettirmaydi. Investitsiyalar, bozor iqtisodiyotidagi boshqa, jumladan, biznes, raqobatchilik, ishbilarmonlik tushunchalari kabi, ma’muriy-buyruqbozlik tizimidan bozor iqtisodiyotiga o’tilayotgan bugungi kunlarda xo’jalik yuritish nazariyasi va amaliyotida o’z o’rnini topmoqda. Shu bilan birga, “kapital qo’yilmalar” atamasining o’z izohlari ham mavjud. Download 0.99 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|