Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi


Download 1.13 Mb.
Pdf ko'rish
bet56/156
Sana26.11.2021
Hajmi1.13 Mb.
#177677
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   156
Bog'liq
pedagogik konfliktologiya

Konflikt  eskalasiyasi  bu  tanglik  va  zo’rlikning  kuchayishidir‖
1
.   
 
 
 
Konfliktning  tugashi va uni psixologik hal qilish 
 Konfliktni    tugash    shakllari.    Konfliktlar    tipologiyasi      bir    xil    emas, 
konfliktlar    o’zgaruvchan,  biri    boshqasiga    o’xshamaydi.  Bunday    vaziyatda   
konfliktlar  tugashining  yagona  shakllarini   aniqlash   yoki  ularni  hal  qilishning    
qandaydir    universal    usullarini      topish    qiyin    masaladir.  Biroq,  muammoning    
                                                 
1
Қаранг: Работа с конфликтом: навыки и стратегия действия. Лондон, Конфликтологический центр, 2001. С.25. 


 
 
43 
murakkabligiga  qaramasdan    to’plangan    nazariy  va  amaliy    tajribaga  tayanib    
ba’zi  xulosalarni  chiqarish  mumkin. 
Eng    avvalo,    konfliktning    tugashi        uni    hal    qilishdan        ancha    keng  
tushunchadir.    Konflikt    ikkala    tarafning      halokati    bilan    yakunlanishi    mumkin, 
biroq  bu  uning   hal  qilinganligini  anglatmaydi.  Agar  konfliktni  tugashiga   uning    
tamom  bo’lishi, uning  turli  sabablarga  ko’ra   to’xtashi  deb  qaralsa,  uning  hal  
qilinishini        qarama-qarshi    kurashni  tinch    yoki    kuch    ishlatish      vositalari    bilan  
to’xtatuvchi    konflikt  ishtirokchilarining  o’zi  yoki    uchinchi  tarafning   u yoki  
bu  ijobiy   harakati  (qarori)  deb   tushunishimiz  kerak. 
Amaliy    faoliyat    tajribasi    shuni    ko’rsatadiki,    konfliktni    hal    qilish    uchun    
ozmi-ko’pmi  kuch-g’ayrat  sarflash  kerak. Konfliktning  ―o’z-o’zidan  hal  qilinishi‖    
ma’noga  ega  emas.  Albatta, konfliktni   umuman  payqamaslik, inkor  etish,  yaxshi  
holatda      tushuntirishga      harakat    qilish    mumkin.  Biroq,  u      stixiyali    rivojlanadi, 
keskinlashadi,  boshqa    konfliktlarga      ta’sir    qiladi        va    natijada    tizimni    to’la  
buzishi  mumkin. 
Konfliktni    muvaffaqiyatli      hal    qilish    shart-sharoitlari    ko’p    darajada    taraflar   
va  boshqa  ishtirokchilarning   imkoniyatlari   va  xohish-erklari   bilan  belgilanadi. 
Konfliktni   to’xtatishning  bosh, eng  faol  asosi  bu   konfliktli  vaziyatni  yuzaga  
keltirgan   obyektiv  sabablarni   bartaraf  qilish  hisoblanadi.   Konflikt   ham   tashqi   
harakatlar  ,  ham   konfliktlashuvchi  subyektlarning   o’zlari   bilan   belgilanganligi  
sababli   uning  hal  qilinishi  ham   mazkur  ikki  guruh   omillarga  bog’liq. Masalan,  
oilaviy  konflikt  er-xotinlarning  biri  yoki  ikkalasining   bevafoligi  bilan  bog’liq  
bo’lsa,  uni    yaxshi      hal    qilinishi    er    va    xotin    ruhiyatining      xususiyatlarida   
ifodalanadi    va  o’tmishdagi   xatolarni  bartaraf  etish, birgalikda  hayot  kechirishga     
bo’lgan      intilish    bilan    belgilanadi.    Ba’zi    xizmat    bilan    bog’liq      konfliktlarda   
ko’p  narsa    tashqi  holatlarga  bog’liq. Masalan,  bo’lim  yoki  muassasaning  qayta   
tashkil  etilishi  ulardagi  mavjud  ichki  konfliktlarni  to’la  bartaraf  etadi. 
Adabiyotda 
bildirilgan 
 
fikrlarni 
umumlashtirish 
orqali 
konfliktning    
yakunlanishini   quyidagicha tavsiflash mumkin: 


Download 1.13 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   156




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling