Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi

2.Konfliktlarni boshqarish  usullari  
Konfliktlar  mazmuni,  ularning  kelib  chiqish  sabablari,  konflikda  qanday  holatlar 
vujudga kelishi borasida avvalgi boblarda biz ma’lum bilimlarga ega bo’ldik. Biz eng 
zarur shart, ya’ni konfliktni o’z holicha tashlab qo’ymaslik kerakligini anglab yetdik. 
Ziddiyatga  faol  aralashish,  uni  boshqarish  va  uning  yechimini  hamkorlikda  ishlab 
chiqish – konflikt yechimini topishga olib kelishini ko’rdik. Konflikt yechimi uchun 
zarur  bo’lgan  insoniy  fazilatlar  va  ko’nikmalar  haqida  gapirdik.  Ammo  shu  bilan 
birga  konflikt  yechimini  topish  uchun  konfliktni  boshqarishning  o’ziga  xos  usullari 
ham egallash darkor. Konfliktlarni boshqarish haqida ma’lumotlarni bilish va ularni 
qo’llay  olish  ham  sizning  hayotingizda  osoyishtalik  olib  kiradi.  Konfliktologiyada 
konfliktlarni  boshqarish  usullari  odamlarning  xarakteri,  o’zini  tutishi,  psixologiyasi 
asosida ishlab chiqilgan. 
Endi konfliktlarni qanday boshqarish mumkinligini ko’rib chiqamiz. Konfliktlarni 
boshqarishning besh asosiy usuli mavjud. Odatda, konfliktlar nazariyasida bu usullar 
turli hayvonlar hatti-harakati asosida biror «jonivor»ning o’zini tutish xususiyatlariga 
nisbat  beriladi.  Biz  ishlab  chiqilgan  hamda  konfliktologiya  nazariyasida  keng 
qo’llaniladigan  konfliktlarni  boshqarishning  «jonivor»  usullarni  ko’rib  chiqamiz
2
. 
Sizning  vazifangiz  -  o’z  xarakteringiz  ta’kidlangan  usullardan  qaysi  bir  usulga 
ko’proq  to’g’ri  va  mos  kelishini  aniqlashdan  iborat.  Ammo  hayotda  turli  vaziyatlar 
bo’ladi,  shuningdek  insonning  murakkab  xarakterini  faqat  bir  usulga  bog’lab 
o’rganish  to’g’ri  emas.  Ko’plab  hollarda  inson  xarakteri  to’g’ridan-to’g’ri  faqat  bir 
usulga  monand  bo’lmay,  ba’zan  usullar  aralashmasiga  ham  teng  kelishini  nazarda 
tutishga to’g’ri keladi. Shuningdek, insonning u yoki bu konflikt vaziyatlardagi o’zini 
tutishi  o’sha  vaziyatga  ham  o’zaga  xos  tarzda  bog’liq  bo’ladi.  Demak, 
konfliktologiyada kuyidagi konfliktlarni boshqarish usullari mavjud: