Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti o‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti

13-modul. Sintaksis haqida ma’lumot. Sintaksis qismlari 
Sintaksis qismlari: sodda gap sintaksisi, qo‘shma gap sintaksisi, murakkab
qo‘shma gap sintaksisi. Sintaktik munosabat turlari: predikativ va nopredikativ 
bog‘lanish. So‘z birikmasi. So‘z birikmasining qo‘shma so‘z va gapdan farqi. So‘z 
birikmasining turlari: otli birikma, fe’lli birikma, sifatli birikma, ravishli birikma. 
Gap. Gapning tasnifi, ifoda va maqsadiga ko‘ra turlari. Gapning aktual bo‘linishi. 
14-modul. Dunyo tillarining tipologik tasnifi 
Dunyo tillarining xilma - xilligi. Tillar tasnifining asoslari. Tillar 
tasnifining turlari. Tipologik tasnif. Jahon tillarining geneologik tasnifi. 
Morfologik tipologiya. 
15-modul. Xalqaro va sun’iy tillar 
Xalqaro va sun’iy tillar haqida ma’lumot. Halqaro va sun’iy tilllarning 
o‘ziga xos xususiyatlari. Esperanto. Koyne tili. 
16-modul. Lingvistika turlari va lingvistik metodlar haqida boshlang‘ich
ma’lumotlar 
Lingvistika turlari haqida boshlang‘ich ma’lumotlar. Metod. Metodologiya. 
Diaxron tadqiqot metodlari. Sinxron tadqiqot metodlari. Lingvistik metodlar 
haqida boshlang‘ich ma’lumotlar. Ilmiy tadqiqot mavzusini va yo‘nalishini tanlash. 
Amaliy mashg‘ulotni tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar 
Ma’ruza mashg‘ulotlarda o‘rganilgan mavzular amaliy mashg‘ulotlarda 
mustahkamlanadi. Amaliy mashg‘ulotlarda talabalar o‘zbek adabiy tili haqidagi 
bilim va ko‘nikmalarini rivojlantiradilar.
Amaliy mashg‘ulotlar mavzularining muayyan rejasi va adabiyotlar ro‘yxati 
talabalarga taqdim qilinadi. Rejada ko‘rsatilgan masalalarni darslik yoki o‘quv 
qo‘llanma hamda ilmiy adabiyotlarga tayanib o‘rganish tavsiya qilinadi. Talabalar 

---

14 
hozirgi o‘zbek adabiy tilining ma’lum bo‘limlari bo‘yicha olgan nazariy 
ma’lumotlariga doir tahlillar o‘tkazishadi.