Alkogol ónimleri, olardı islep shıǵarıwda qollanılatuǵın analitikalıq usıllar

Aq vino islep shıǵarıw texnologiyaliq sxeması
Alkogolsız ishimlikler tayarlaw ushın júzim vinolardan tısqarı júzim mıywe mayda sherbet ónimleri islep shiǵarıladı.
Kaspiy hám Qara teńiz jaǵasında jaylasqan, Kavkaz, orta hám kishi Asiya - júzimshilik watanı dep esaplanadı. Dúnya boyinsha júzimshilikti rawajlanıwı tómendegi sıyaqlı, júzimshilik maydanı qayta islengen júzim Ispaniyada 1, 63; 5, 34
Italiyada -1. 1;
Frantsiyada - 1, 06 ; 9, 15
Turkiya - 0, 79 ; 3, 74
AQSh - 0, 35; 5, 58
Yugoslaviya - 0, 23; 5, 58
Júzimdi jetistiriwde Italiya birinshi orında bolıp jılıǵa 1,5 mln. tn. júzimdi qayta islewge sarplaydı, Turtsiya bolsa - 0,8 mln. t., Gretsiya - 300 tonnaǵa shekem, Frantsiya bolsa - 200 mın tonna. Evropada jetistirilgen júzimdi tek 55% i paydalaniladi. Dúnya boyınsha adam basına 1,5 -2kg júzim tuwrı keledi. Italiya hám Bolgariyada bul nomer 10 -20% ti quraydı.
Sharap islep shıǵarıwdıń sxeması.
Ózbekstanda júzim jetistiriwdi eki toparǵa ajıratıw múmkin, arqa hám qubla. Arqaǵa Tashkent, Ferǵana, Namangan, Andijon, Xorezm wálayatları kiredi jáne bul wálayatlar ıqlıminda, jetistirilgen júzim sortları sapalı ashqıltım vinolar óndiriske maslasqan. Issi ıqlım hám qantliliǵi joqarı muǵdarlı júzim sortları, joqarı sapalı quwatlanǵan, desert vinolarli tayarlawǵa múmkinshilik beredi. Ózbekstanda awqatlıq, kishmishbap hám vinobap júzim sortları jetistiriledi.
Júzim vinoshılıqta birden-bir shiyki onim bolıp tabıladı. Júzimniń shire muǵdarı quramındaǵı dáneshelerge baylanisli, Bayan Shirey júzim sortinda dánesheleri 4-6% qurasa, qantliliǵi 17-19% ten aspaydı.. Kishmish júzim sortları bolsa dànesi joq, qantliliǵi bolsa 24-26% ǵa teń.
Jàhànde jetistirilgen júzimniń 85% i hár qıylı tiptegi vinolar, konyak, alkogolsız ishimlikler, kontsentrati hám qurıtılǵan ónimler islep shıǵarıwına isletiledi. Júzim ańsat qayta islenedi hám tayar ónim sapasın, mazasini hám parxez qásiyetlerin támiyinleydi. Júzim baslanǵısh qayta islew kárxanalarına avtomashina yamasa sebet-yashiklarda keltiriledi. Tayarlanatuǵın vino túrine qaray júzim aq yamasa qızıl usılda qayta islenedi. Aq usılda júzimdi qayta islegende júzimni enship dàneci alınadı, onnan óz gezeginde aǵıs hám basım sherbetleri jumsaq texnologiyalıq, sistemada alınadı. Bul usılda taza, jeńil, sapalı shampan, xeres hám konyak shiyki vinolari, tayarlaǵanda aq aqshıl qızǵılt reń hám qızıl vinobap júzimleri qayta islep alınadı. Júzimdi aq usılda qayta islegende júzim qattı aynıwıdan saqlap, jeńil vinolar toparindaǵı vinolarni sapasın buzıwshi ekstraktiv zatlardı júzim sırttınan sherbetke ótiwin aldın alatuǵın islew hám texnologiyalıq rejim saylanadı. Aq vinolar 2-3 jılda tolıq jetilisip, mazali da'mge bay hám original xosh iyislilikke, altın-ǵawısh reńine iye boladı. Júzimdi bul usılda qayta islegende pútkil texnologik sheńber dawamında kislorodtan, mikroorganizmlerden saqlaw maqsetinde kulirt sebiledi. Júzimdi aq usılda qayta islew ushın ajıralmas isleytuǵın liniyalari bar.
Qızıl vinolar katexin usılı menen tayarlanadı - bunda júzimdi qabıqları ajratilmagan halda ezilgen júzim ashıtıladı.
Qızıl sherbetti tayarlaw tórt basqıshdan ibarat.
1. Júzimni jenshiw.
1. Ezilgen júzimni ashıtıw.
2. Jas vinoni ajıratıw.
3. Qayta islew.
Qızıl quwatlanǵan ashqıltım vinolar tayarlaǵanda mezgada ashıtıw procesi arnawlı 10-160 mıń kólemdegi reaktorlardan qollanıladı, olar mezgani qizdirip suwıtatuǵın «rubashka-ko'ychak» ıssılıq almasiw úskeneleri menen, aralastırıwshı apparatları menen támiyinlengen.
Júzimni jenshetuǵın apparat - TsDK - tsentrobejnaya drobilka - grebneotdelitel. Bul apparatda júzimniń sırtın ajıratıp, júzimniń ózi oraylıq kúshler tásirinde jenshiledi. Jenshilgen - júzim ashıw musallasına nasos arqalı quyıladı. Musallat 4/5 kólemge toldırılıp udayı tákirarlanatuǵınlıq usılı menen bijg'itilganda 2 - 1, 5 protsent taza uyıtqı túri úzliksiz usılı menen 5 - 8 protsent qosıladı. Ashıtıw dawamında suyıqlıqdı maydanıda júzim qabıqǵı, tuxımı hám basqa qopal bólimler joqarıǵa kóterilgende ózi menen alıp ketedi. Ezilgen jasılangan júzim dànegi óz aǵımı menen ajralatuǵın bólegi suslo dep ataladı. Maylı dànegi arnawlı úskene - stekatelga bariladı hàm onnan presslew apparatına jiberiledi. Presslengen vinoni taǵı vino ashıwdı dawamlaw ushın musallatlarǵa jiberiledi.
Pressten shıqqan qattı bólegi vijimka bolıp onnan spirt alınadı hám elekten ótkerilip quritiladi. Uyıtqı shókpesinen vino kislotası alınadı. Vinoga qayta islewde, musallattı waqtı - waqtı menen toltırıw basqa ıdısqa qayta quyılıw bentonit SKT, teńin hám basqa zatlar menen hám kislorod islew beriw kerek. Egalizatsiya - bir túrdegi vinolarni qospası. Kupaj - hár qıylı tipdagi vinolarni (qurǵaqlay quwatlı shıyrın) spirt hám basqa qospası. Egalizatsiyani ótkeriwden maqset bir túrdegi vino kolemin kóbeytiw.
Kupajdi ótkeriwden maqset vinoni normasına jetkiziw, vinoni kemshiliklerin shetlew hám basqa.
Quwatlanǵan vinolar ayriqsha xosh iyisli hám da'mi menen xarakterlenedi. Quramında qant muǵdarı kóp bolǵan júzimnen shiresi joqarı vinolar tayarlanadı. Muskatnoy, Pino - ceriy hám basqa. Piship ketken júzimdan tayarlanadı jáne onıń quramındaǵı qant muǵdarı 24 - 26 - 28 % ga teń. Júzim qayta islep sherbet alınadı hám sap uyıtqıdan 5 - 8 % qosıp bijg'itiladi.
Aq hám qızıl vinolardıń texnologiyalıq basqarıw principiniń ayırmashılıǵı sonda, quwatlı vinolarni tayarlawda texnologiyalıq usıllardan biri bul sherbetti 5 - 8% qanttıń ashıp, onnan 5% spirt toplanǵanda ashıw procesin toqtatıw. Ashıwdı keskin toqtatıw ashıp atırǵan sherbetti suwıtıp yamasa spirtrektifikat qosıp, spirtlew menen ámelge asırıladı. Konservalaw birligi vino turaqlılıǵın anıqlaydı. Qantti konservalaw birligi 1 - ge teń, spirtni 4, 8 ge teń, desert vinolari susloni ezilgen júzimnen 20 - 40 saat saqlaw hám ol menen jılıtıw jolı menen ham tayarlanadı.