Aloqa liniyasi Aloqa kanali Signallar

uzluksiz (analogli) – vaqtning uzluksiz funksiyasi koʻrinishida (tokning oʻzgarishi, kuchlanish, nurlanishni elektromagnit maydoni);
diskret(raqamli) – tok, kuchlanish va yorugʻlik impulslari koʻrinishida.
Ma’lumotlarni uzatish uchun ishlatiladigan signallar informatsion boʻlishi, ya’ni uzatilayotgan xabar haqida axborot olib turishi kerak. Shubhasizki, uning qiymati va uzatish yoʻnalishini oʻzgartirmaydigan toʻgʻridan-toʻgʻri oqim axborot tashuvchi boʻlib xizmat qila olmaydi. Signallar qabul qilish oxirida uzatiladigan ma’lumotlarni aniqlash imkonini beradigan ba’zi oʻzgaruvchan parametrlarga ega boʻlishi kerak. Garmonik signal deb ataladigan signal koʻpincha informatsion signal sifatida ishlatiladi.


5. Spektr, oʻtkazish polosasi
5.1. Spektr

Eng sodda holda uzluksiz signalni garmonik tebranishlar sifatida ifodalash mumkin (6-rasm) sinusoidal toʻlqin bilan tasvirlangan:

bu yerda, A – amplituda; – aylana chastotasi; (bu yerda chiziqli chastota: – davrga teskari kattalik); – boshlangʻich faza, shu kabi:

6-rasm. Garmonik tebranuvchi uzluksiz signalni koʻrinishi
Sinusoidal toʻlqinli signal oʻzida uch parametr shaklida ma’lumotlarni oladi: amplituda, chastota va fazalar, shuningdek, yuqori tezlikda ma’lumotlar uzatish ta’minlash nuqtai nazaridan asosiy signal yuqori chastota hisoblanadi, koʻproq ma’lumotlar uzatish tezligi. Uzatish muhiti yuqori sifatli signal uzatishni uning parametrlarini minimal darajada buzilishi bilan ta'minlashi kerak.
Ma’lum uzluksiz signalni tasvirlovchi y(t) vaqt funksiyasi odatda oʻzboshimchalik bilan boʻlishi va har qanday tezlikning vaqt oʻzgarishlari – eng sekinligidan to cheksiz tez sakrash kabi oʻzgarishlarga ega boʻlishi mumkin. Unda y(t) davriy funksiyalarning keng sinfini Furye qatori bilan ifodalash mumkin:
,
bu yerda, – amplituda; – boshlangʻich faza, – i-sinusoidal aylana chastotasi, shuningdek, bu sinusoidlar quyidagicha:
, va
Real signallar energiyasining aksariyat qismi cheklangan chastota polosasida jamlangan. Bunday signallar va ularni aks ettiruvchi funksiyalar chegaralangan spektrli signallar (funksiyalar) deb ataladi va sinusoidal signallarning oxirgi yigʻindisi sifatida ifodalanishi mumkin:
,
Shunday boʻlsa ham, , bunda va . Unda: oʻzidan signal spektri y(t), bu yerda, – yuqori chastota chegarasi (yuqori chastota); – pastki chastota chegarasi (pastki chastota)ni taqdim etadi.
Bunday signalni buzilmasdan uzatish uchun aloqa kanali kamida S ning tarmoqli kengligiga ega boʻlishi kerak.