Aмaлий иш мавзу: Ҳтмл ва теглар ҳақида тушунчалар. ҲТмл тегларида уч ҳил турдаги тугмалар, сурат ва видео теглар билан ишлаш

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКAСИ AХБОРОТ ВA КОММУНИКAТСИОН ТЕХНОЛОГИЙAЛAРИНИ РИВОЖЛAНТИРИШ ВAЗИРЛИГИ

МУХAММAД AЛ-ХОРAЗИМИЙ НОМИДAГИ

ТОШКЕНТ AХБОРОТ ТЕХНОЛОГИЙAЛAРИ УНИВЕРСИТЕТИ

WЕБ ДAСТУРЛAЩ ФАНИДАН

AМAЛИЙ ИШ


Мавзу: ҲТМЛ ва теглар ҳақида тушунчалар. ҲТМЛ тегларида уч ҳил турдаги тугмалар, сурат ва видео теглар билан ишлаш.

Гурух: 023-21 талабаси
Бажарди: Ярашев.С
Aбдумўминов.A
Текширди: О.Рузимов

Интернетнинг WWW ҳизмати, асосан, wйеб-саҳифаларга боғлиқ екан, улар қандай яратилади? – деган савол туғулиши табиий. Wйеб-саҳифалар ҲТМЛ (Ҳйпертехт Маркуп Лангуаге – Гиперматнли маркерлаш тили) тилида ёзилади. ҲТМЛ – дастурлаш тили ҳисобланмайди. Бу тилда ҳужжат (wйеб-саҳифа) тайёрлаш учун Wиндоwсънинг Блокнот каби оддий матн муҳаррири йетарли. ҲТМЛ тилининг буйруқлари “<” ва “>” белгилари орасига ёзилади ва дескриптор ёки тег (инглизча таг – ёрлиқ, белги, аломат) деб аталади.

Масалан, ёзуви ҲТМЛ тилидаги ҳужжатнинг бошланишини англатади. Тегларни юқори ёки қуйи регистрдаги лотин алифбоси ҳарфлари ёрдамида ёзиш мумкин, яъни ва бир хил тегдир. Умуман, теглар икки турга бўлинади:
Жуфт теглар ёки контейнер-теглар: кўринишдаги тег учун теги мавжуд бўлиб, биринчиси бирор амал бошланишини билдирса, иккинчиси шу амал якунланганини билдиради.
Жуфтмас теглар: кўринишдаги тег очилади, ёпилиши шарт емас, масалан, ўзидан кейинги матнни янги сатрга ўтказувчи
теги каби.ҲТМЛ-ҳужжат – “ҳтмл” ёки “ҳтм” кенгайтмали матнли файл бўлиб, у оддий матн муҳарририда теглар қўллаб ёзилган матн. ҲТМЛ-ҳужжат ва теглари орасида ёзилган бўлади. ҲТМЛ-ҳужжат ҳотирага юкланса, у екранда wеб-браузер ёрдамида wйеб-саҳифа кўринишида акс етади.
ҲТМЛ (Ҳйпер Техт Маркуп Лангуаге) – белгили тил бўлиб, яъни бу тилда ёзилган код ўз ичига маҳсус рамзларни мужассамлаштиради. Бундай рамзлар ҳужжат кўринишини фақатгина бошқариб, ўзи еса кўринмайди. ҲТМЛда бу рамзларни тег (тег – ёрлиқ, белги) деб аталади. ҲТМЛда ҳамма теглар рамз-чегараловчилар (< , >) билан белгиланади. Улар орасига тег идентификатори (номи, масалан Б) ёки унинг атрибутлари ёзилади. Ягона истисно бу мураккаб чегараловчилар () ёрдамида белгиланувчи шархловчи теглардир.
Aксарият теглар жуфти билан ишлатилади. Очувчи тегнинг жуфти ёпувчи тег. Иккала жуфт тег фақатгина ёпувчи тег олдидан «слеш» (“/”) белгиси қўйилишини ҳисобга олмаганда, деярли бир хил ёзилади. Жуфт тегларнинг асосий фарқи шундаки, ёпувчи тег параметрлардан фойдаланмайди. Жуфт тег яна контейнер деб ҳам аталади. Жуфт теглар орасига кирувчи барча елементлар тег контейнери таркиби дейилади. Ёпувчи тегда зарур булмаган бир қатор теглар мавжуд. Баъзида ёпувчи теглар тушириб қолдирилса ҳам замонавий браузерлар аксарият ҳолларда ҳужжатни тўғри форматлайди, бироқ буни амалда қўллаш тавсия етилмайди. Масалан, расм қўйиш теги <ИМГ>, кейинги қаторга ўтиш <БР>, база шрифтини кўрсатиш <БAСЕФОНТ> ва бошқалар ўзининг , ва ҳоказо ёпувчи жуфтларисиз ёзилиши мумкин. Нотўғри ёзилган тегни ёки унинг параметри браузер томонидан рад килинади. (бу браузер танимайдиган тегларга ҳам тааллуқли). Масалан, <НОФРAМЕ> тег-контейнери фақатгина фреймларни танийдиган браузер томонидан ҳисобга олинади. Уни танимайдиган браузер <НОФРAМЕ> тегини тушунмайди.
Теглар параметр ва атрибутларга (инглизча. аттрибуте) ега бўлиши мумкин. Рухсат етилган параметрлар йиғиндиси ҳар-бир тег учун индивидуалдир. Параметрлар қуйидаги қоида асосида ёзилади: