Amaliy mashg`ulot -19 Geometrik chizmachilik. Geometrik yasashlar (qiyalik, konuslik,tutashmalar va lekalo egri chiziqlari). Tutashmalar

Konuslik. 
To‘g‘ri doiraviy konus asosi diametrining konus balandligiga nisbati konuslik deyiladi. Kesik 
konusda esa konuslik har ikkala asos diametrlari ayinnasining kesik konus balandligiga nisbatiga teng. 

---

1.13-shakl 
Demak, konuslik ikkita qiyalikdan iborat ekan. GOST 2.307-68 bo‘yidia chizmalarda konuslikni 
ifodalovchi o’lcham soni oldiga «<» belgi qo‘yiladi, bunda belgining o’tkir burchagi konus uchi 
tomoniga qaragan bo’lishi kerak. Konuslikni ifodalash 20-shaklda berilgan. 
Shveller va qo‘shtavr profilini yasash
Shveller yoki qo‘shtavr profili deb, shartli ravishda ulaming ko‘ndalang kesimining shakliga 
aytiladi, profil raqami sifatida shu kesim balandligining santimetrdagi oTchami olinadi. 
Shveller yoki qo‘shtavr profilini tutashmalar va qiyalik yasash qoidalariga amal qilgan holda 
yasaladi. 
Vazifa bajarayotgan liar bir talaba o‘z variantiga to‘g‘ri kelgan shveller yoki qo‘shtavr raqamini 
oladi. Raqam bo‘yicha shveller boTsa 1-jadvaldagi, qo‘shtavr bo‘Isa, 2-jadvaldagi tegishli 
oTchamlami olib, shveller yoki qo‘shtavr profilini yasaydi. Misol uchun GOST 8240-72 bo‘yicha 8 
raqamli shveller kesimining profilini yasab ko‘raylik (1.14-shakl). Buning uchun 1-jadvaldan uning 
o‘chamlarini ko‘chirib olinadi. 
Profil 
raqami 
h 
b 
d 
t 
R 
r 
5
50
32
4,4
7,0
6,0 
2,5
6,5
65
36
4,4
6,2 
6,0 
2,5
8 
80
40
4,5
7,4
6,5
2,5
10 
100 
46
4,5
7,6
7,0
3,0
12 
120 
52
4,8
7,8
7,5
3,0
14
140
58
4,9
8
Д
8,0 
3,0
14 a
140
62
4,9
8
Д
8,0 
3,0