Amaliy mashg‘ulot №1. Laboratoriyada yuqumli, yuqumsiz va parazitar kasalliklari bilan ishlash qoidalari, laboratoriya jihozlari

Amaliy mashg‘ulot №1.Laboratoriyada yuqumli, yuqumsiz va parazitar kasalliklari bilan ishlash qoidalari, laboratoriya jihozlari


Mashg‘ulotning maqsadi: Laboratoriyada yuqumli, yuqumsiz va parazitar kasalliklari bilan ishlash qoidalari, laboratoriya jihozlarini hamda ish vaqtida texnika xavfsizligi qoidalarini o‘zlashtirish.
Kerakli jihoz va asbob-uskunalar: turli laboratoriya jihozlari, laborator tekshirish qonun qoidalari, laboratoriya pasportlari, tekshirish jihozlari, apparatlar, sovutgich, avtoklav, sterilizator, mikroskop, FEK, refraktometr, kolbalar, pipetkalar, probirkalar, reaktivlar, standart eritmalar, va.h.
Laboratoriyada yuqumli, yuqumsiz va parazitar kasalliklari bilan ishlash qoidalari.
1.Laboratoriyada maxsus kiyimsiz (xalat, qalpoqcha) ishlash qat’iy man etiladi. Shu kiyimda laboratoriya hududidan tashqariga chiqish mumkin emas.
2. Laboratoriyada har qaysi ish joyi talabga javob beradigan bo‘lishi kerak.
3. Laboratoriyada chekish va ovqat iste’mol etish taqiqlanadi.
4. Ish boshlashdan avval hamma asbob-uskunalar, idishlar, gazli, spirtli uskunalar, mikroskop tayyorligiga ishonch hosil qilish zarur.
5. Yuqumli material stolga, xalatga tegsa yoki polga tushsa, shu joy dezinfeksiyalovchi eritma bilan yaxshilab tozalab olinadi.
6. Ish tugagandan keyin har qaysi talaba o‘z ish joyini yig‘ishtirib, xalatini, qalpog‘ini yechib, qo‘llarini yuvib, quritib, laboratoriyadan chiqib ketadi.
7. Mikroorganizmlar kulturasini saqlash, kuzatish va ularni yo‘qotish maxsus ko‘rsatmaga muvofiq amalga oshiriladi.
Laboratoriya xonalari va jihozlariga talablar. Laboratoriya sovuq va issiq suv ta’minoti, kanalizatsiya, elektr energiya, isitish va ventilyatsiya bilan ta’minlangan bo‘lishi kerak. Laboratoriya "yuqumli"va"toza"zonalariga bo‘linadi.
Quyidagi xonalar laboratoriyalarning "toza" qismida joylashgan bo‘lishi kerak:
- tashqi kiyim uchun shkaf;
- tayyorgarlik ishlari uchun xonalar (tayyorlash, yuvish, ozuqa muhitini tayyorlash, quyish va boshqalar);
- oziqa muhitni va laboratoriya stakanlarini sterilizatsiya qilish xonasi;
- muzlatish kamerasi yoki oziqa muhit va diagnostikumlarni saqlash uchun muzlatgichli xona;
- hujjatlar va adabiyotlar bilan ishlash xonasi;
- dam olish va ovqatlanish uchun xona;
- menedjer idorasi;
- ish kiyimlarini saqlash va kiyish xonasi;
- kommunal xonalar;
- hojatxona.
"Yuqumli" parazitar kasalliklar bilan ishlash uchun quyidagilar joylashgan bo‘lishi kerak:
- patologik materiallarni (namunalarni) qabul qilish va ro‘yxatdan o‘tkazish xonasi;
-qutilarga ega boksli xonalar yoki biologik xavfsizlik qutilari bilan jihozlangan xonalar;
-bakteriologik (virusologik) tadqiqotlar o‘tkazish;
-immunologik tadqiqotlar o‘tkazish uchun xonalar;
-lyuminestsent mikroskopiya xonasi;
-zooentomologik ishlarni o‘tkazish xonasi;
- parazitologik tadqiqotlar o‘tkazish;
- serologik tekshirishlar o‘tkazish xonasi;
- laboratoriya hayvonlari bilan ishlash xonasi;
- sog‘lom va yuqtirilgan laboratoriya hayvonlarini saqlash xonalari;
- PSR diagnostikasi uchun xonalar;
- termostat xonasi;
- dezinfektsiya xonasi (avtoklav).
Laboratoriyada ishlatiladigan asboblar, jihozlar va o‘lchash asboblari sertifikatlangan, texnik jihatdan sog‘lom, texnik pasportga va biologik xavfsizlik talablarini hisobga olgan holda ishlash uchun ko‘rsatmalarga ega bo‘lishi kerak. O‘lchov vositalari o‘z vaqtida metrologik nazoratdan o‘tkaziladi.
Laboratoriya jihozlari va mebellar (stol, hayvonlarni saqlash uchun qafaslar, stullar va boshqalar) silliq, qirrasiz bo‘lishi kerak, yuvish va dezinfektsiyalash vositalarining ta’siriga chidamli qoplamaga ega bo‘lishi kerak. Stollarning yuzasi tikuvlar va yoriqlarsiz bo‘lishi kerak. "Yuqumli" zonaning xonalarida yog‘ochdan yasalgan va yumshoq qoplamali mebeldan foydalanishga yo‘l qo‘yilmaydi.
"Yuqumli" zonaning binolari havo va sirtlarni standartlarga muvofiq dezinfektsiyalash uchun bakteritsid nurlantiruvchi qurilmalar bilan jihozlangan bo‘lishi kerak.
Kemiruvchi havonlar metall qutilarga yoki ichkaridan galvanizli temir bilan qoplangan qutilarga joylashtirilgan bo‘lishi kerak. Parazitologik va mikrobiologik tekshirishlar uchun namunalar paxta-doka tiqindilari bilan yopilgan shisha flakon, probirka yoki metall qutilarga joylashtirilgan bo‘lishi kerak.
Yuqumsiz kasalliklar bilan ishlash laboratoriyasi ham alohida xonada tashkil etilgan bo‘lishi shart, bu laboratoriyada qon, sut, siydik va oshqozon suyuqligi namunalarini laborator tekshirish uchun mo‘ljallangan asbob uskunalar: gemanalizatorlar, biokimyoviy analizatorlar, mikroskop, refraktometr, fotoelektrokolorimetr, o‘lchov tarozichalar, o‘lchov kolba va menzurkalar, pipetkalar, probirkalar, Panchenkov apparati, Goryayev sanoq to‘ri, Sali gemometri, Ph-metr va maxsus reaktivlar, standart eritmalar, sovutgich, sentrifuga bo‘lishi talab etiladi.