Amaliy mashg'ulot №1

Tranzitor (fiziologik) giperbilirubemiya (icterus neonatorum) 
Fiziologik (tranzitor) giperbilirubinemiya barcha chaqaloqlar hayotining 
birinchi kunlarida rivojlanadi, teri qoplamining har xil darajada sarg‘ayishi 60-71% 
xolatlarida kuzatiladi. Chaqaloqlar kindik qoni zardobida bilirubinning mikdori 
26-34 mkmol/l norma bo‘lib xisoblanadi. Chaqaloqlar qon zardobidagi biliribun 
1,7-2,6 mkmol/l soatiga ko‘tarilib, 3-4 kunlari o‘rtacha 103-137 mkmol/l ortadi.
Chaqaloqlar hayotining 2-3 kunlarida tranzitor sariqliklar bog‘lanmagan bilirubin 
xisobiga ortib, oy kuni yetilib tug‘ilgan chaqaloqlarda 51-75 mkmol/l 
konsentratsiyada,chala tug‘ilgan chaqaloqlarda esa 85-103 mkmol/l.gacha 
ko‘tariladi. 
Yetilib tug‘ilgan chaqaloqlarda tranzitor giperbilirubinemiyaning odatdagi 
kechishi ikkinchi kunning boshida paydo bo‘lib, hayotining 10 kunlarida 
yo‘qoladi. Qon zardobidagi kon’yugatsiya bo‘lmagan bilirubin mikdori yetilib 
tug‘ilgan chaqaloqlar kabi 170 mk mol/lt dan oshmasligi kerak. Kon’yugatsiyaga 
uchragan bilirubin 15% tashkil etadi.
Tranzitor sariqlik rivojlanish patogenezi: 
Tranzitor sarig‘lik rivojlanishi quyidagi omillarga bog‘liq. 
1. Chaqaloqlarda bilirubin xosil bo‘lishini kuchayishi: 

---

a) fetal 
gemoglobinli 
eritrotsitlar 
miqdorini 
yuqoriligi 
va 
eritrotsitlar hayoti davomiyligining qisqaligi; 
b) eritropoezning talab darjasida emasligi; 
v) eritrotsitlardan 
va 
boshqa 
gem man’balaridan 
(miglobin, jigar sitoxromi va boshqalar) xosil bo‘lgan bilirubin 
miqdorining ortishi natijasida bog‘lanmagan bilirubin miqdori qonda 
ko‘payadi,natijada 
tranzitor 
sarig‘likga 
sabab 
bo‘lishi. 
2. 
Jigar funksional faoliyatini pastligi xisobiga: 
a) erkin bilirubinni gepatotsitlar tomonidan bog‘lab olinishi sustligi; 
b) 
Jigarning funksional pastligi: a) gepatotsitlarning bog‘lanmagan 
bilirubinni.....pastligi; b) tufayli glyukornil kislotani bilirubinga 
bog‘lanishi pastligi; 
v) bilirubinni jigardan ekskretsiyasini sustligi ; 
3. Ichakdan qonga o‘tayotgan erkin bilirubin miqdorini ortishi xisobiga: 
a) glyukoronidaza faolligini yuqoriligi tufayli 
b) ichakdan kelayotgan qonni bir qismi jigarga kirmay vena oqimiga 
o‘tishi; 
v) ichakni sterilligi va jigar pigmentlari mahsulotlarining sustligi. 
Klinikasi ikkinchi va uchinchi kunlardan boshlab teri qoplami 
sarig‘ligi va erkin bilirubin miqdori o‘z vaqtida tug‘ilgan bolalarda 51 — 
60 mkol/l., chala tu g‘ilgan bolalarda esa 80 -10Zmkmol/l ga qadar 
ko‘tarilishi bilan ko‘rinadi. 
Tranzitor sarig‘lik erta ko‘krakga tutilgan va gormonal krizli 
bolalarda nisbatan sust rivojlanadi. Chala tug‘ilgan bolalarda esa tranzitor 
sarig‘likni uzoq kechadigan sari g‘likga o‘tib ketish havfi saqlanib 
turadi.