Amaliy mashg’ulot №14 Mavzu: Rejadagi kichik radiusli egriliklarda xavfsiz harakatni tartibga solish

Bajariladigan 
tadbirlar 
0,2 
Yo’l belgi chizig’ini chizish, yo’l belgilari, to’siqlarni va 
qurilmalarni o’rnatish 
0,2-0,5 
Yo’l qatnov qismini egrilikda kengaytirish va ko’rinishni 
600

700 m ga etkazish 
0,5-0,8 
Yo’l o’qi bo’yicha egri uchastkada xavfsizlik orolchasini
joylashtirish 
0,8-1,0 
Egrilikning radiusini oshirish 
«Avtomobil yo’llari» kursidan ma’lumki, xavfsizlikni ta’minlash uchun kichik 
radiusli egriliklarda «viraj» qurilishi belgilanadi. Egri uchastka serpantinadan iborat 
bo’lsa, unda bunday joylarda (tog’lik tumanlarda) “zinasimon” viraj qurilishi 
avtomobillarning tezligini va xavfsiz harakatini oshiradi. «Zinasimon viraj» dagi 
nishablik qismi o’rtasidagi ko’ndalang nishablik radiusining qiymatiga qarab (oddiy 
virajdagidek) olinadi, eni 2 metrdan kam bo’lmagan ichki va tashqi polosalardagi (1-
rasm) ko’ndalang nishablik esa ichki polosa uchun 10-20 %
0
, tashqi polosa uchun 10-
40 %
0
asosiy (o’rtadagi) nishablikka nisbatan katta belgilanadi. 
1
3
2
40%
60%
70%
40%
40%
1-rasm. Zinapoyasimon viraj. 
1-qatnov qismidagi asosiy nishablik; 2-ichki polosa; 3-tashqi polosa 
Egri uchastkalarda xavfsizlikni ta’minlash uchun radiusni kattalashtirish talab 
etilsa-ku, lekin uning iloji bo’lmasa, unda egri uchastkalarda harakat tezligini 

---

pasaytirish va xavfsizlikni oshirish uchun «shovqin chiqaruvchi» yoki «silkituvchi» 
ko’ndalang polosalar qurilishi ko’zda tutilishi mumkin. 
SHNQ 2.05.02-07 ko’rsatmalariga asosan «shovqin chiqaruvchi» ko’ndalang 
polosa xavfli uchastkadan 250-300 m oldin o’rnatilib, eni 5-7 m polosalar orasidagi 
masofa avvaliga 30 metrgacha, keyingilariniki esa 10-15 m qabul qilinadi. 
Ko’ndalang polosalarning balandligi 10-12 mm belgilanadi. 
Egri uchastkalarda xavfsizlikni yo’l belgi chiziqlari chizish orqali, yo’l 
belgilari, yo’l to’siqlari va yo’naltiruvchi qurilmalar o’rnatish hamda «shovqin 
chiqaruvchi» ko’ndalang polosalar qurish natija bermasa, u holda tex.fan.nomzodi 
A.Sadirxo’jaev tavsiyasiga asosan, «silkituvchi» ko’ndalang polosalar belgilanishi 
kerak. 
«Silkituvchi» ko’ndalang polosalarning eni 1 m olinib, birinchi ikkita-uchta 
polosaning balandligi 1,5-2,0 sm, keyingilariniki esa 3 sm belgilanadi. Polosalar 
orasidagi masofa 4-jadvalga asosan qabul qilinadi. 
Tezlikni 
kamaytirish 
qiymati, km/soat 
Talab qilingan ko’nda-
lang polosalar soni, dona