Amaliy mashg’ulot №14 Mavzu: Rejadagi kichik radiusli egriliklarda xavfsiz harakatni tartibga solish

Polosalar orasidagi masofa, m 
1-2 
2-3 
3-4 
4-5 
5-6 
6-7 
7-8 
8-9 
10 
2 
20 
20 
4 
20 
15 
10 
25 
5 
20 
15 
10 
6 
30 
6 
20 
15 
10 
6 
6 
40 
8 
20 
15 
10 
6 
6 
3 
3 
50 
9 
20 
15 
10 
6 
6 
3 
3 
3 
Misol: 
Egrining radiusi 120 m bo’lgan joyda avtomobillarning 85 % tezligi 75 km/soat 
tashkil qilib, har yili shu egrilikda 2-3 YTH bo’ladi. Xavfsizlikni ta’minlash bo’yicha 
hamma ko’rilgan choralar kutilgan natijani bermadi va egri uchastkadagi tezlik 
radiusining kichikligiga qaramasdan o’zgarmasdan qoldi. Bizga ma’lumki, radiusga 
nisbatan xavfsiz tezlik quyidagicha aniqlanadi: 
bu erda: 
R
- egrilik radiusi; 

- harakatlanishdagi qulaylik koeffitsienti; 
K
i
- qatnov qismining ko’ndalang nishabligi. 
)
k
i
(
127
R
V




km/soat 

---

Ko’rilayotgan misol uchun 
R
=120 m; 

=0,15; 
K
i
=0,04 va bu egri uchastkada 
viraj qurilgan, unda bu uchastkadagi xavfsiz tezlik quyidagi formula orqali 
quyidagicha bo’lishi kerak. 
Demak, ko’rilayotgan egrilikda avtomobillar 21 km/soat yuqori tezlik bilan 
o’tmoqda. Tezlikni xavfsiz darajaga keltirish uchun birinchi navbatda virajning 
ko’ndalang nishabligini 60 % ko’taramiz va bu qiymat uchun xavfsiz harakat tezligini 
aniqlaymiz, unda 
V
=56,6

56 km/soat bo’ladi. Endi avtomobillar egrilikda 18 km/soat 
yuqori tezlik bilan o’tishadi. Egrilik radiusini yo’l sharoitiga ko’ra kattalashtirish 
imkoniyati yo’q. Bunday hollarda tezlikni majburan kamaytirish shu uchastkani 
ta`mirlash ishlarini boshlaguncha xavfsizlikni ta’minlashda yaxshi natija beradi. 
Ko’rilayotgan misolimizda tezlikni 18 km/soatdan pasaytirish uchun 4 ta 
ko’ndalang «silkituvchi» polosa qurish darkor bo’ladi. Bu polosalarni rejada 
joylashtirish tartibi 2-rasmda ko’rsatilgan. 
R=120м
20
м
15
м
10
м
20м
15м
10м