Amaliy mashg’ulot-6 Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari
Download 0.6 Mb. Pdf ko'rish
|
amaliy 6
|
Zn
E = . 5 , 32 2 65 ekv g b Ar 2,24g – 0,94g = 1,3g (Zn) eritmaga o’tgan 1,3 g (Zn) 2,24g metallni siqib chiqaradi 32,5g (Zn) xg = 56g – ekv. Demak, Cd metali 2 – usul n Zn = 5 , 32 3 , 1 = 0,04 mol mol g E Me / 56 04 , 0 24 , 2 Demak, Cd metali 3. Tarkibida 3,2 g metall xlorid bo’lgan eritmaga massasi 50 g bo’lgan temir plastinka tushirib qoyildi. Metall batamom ajralib chiqqanidan keyin plastinka massasi 0,8 % ga ortdi. Metallning ekvivalentini aniqlang. 50∙0,008 = 0,4g temir plastinkaning massasi ortgan, bunda plastinka sirtida 3,2 g metall ajralib chiqqan. 3,2 – 0,4 = 2,8 g temir eritmaga o’tgan. 2,8 g (Fe) -------------------- 3,2 g metallni siqib chiqargan 28 g (Fe) --------------------- x g metallni siqib chiqargan x = 32 g – ekv. 4. Massasi 50g bo’lgan mis bo’lakchasi HgCl2 eritmasiga botirilgan. Tajriba oxirida bo’lakcha massasi 52,7g bo’lgan. Eritmada necha gramm HgCl2 bo’lgan? HgCl2 + Cu CuCl2 + Hg 272g 64g 201g 50+201x-64x=52,7 137x = 2,7 x = 0,0197mol m(HgCl2) = 272·0,0197 = 5,36g 5. (Var. 07 – 109 – 25). 6,4g mis sterjen kumush nitrat eritmasiga solinib, bir ozdan keyin olinganda uning massasi 3,04g ga ortgan. Ushbu sterjenni butunlay eritish uchun necha gramm 96% li sulfat kislota sarf bo’ladi? A) 20,4 B) 16,3 C) 19,6 D) 24,5 1) Cu + 2AgNO3 Cu(NO3)2 + 2Ag 6,4 + 216x – 64x = 6,4 + 3,04 64g ----------------------------- 216g 152x = 3,04 x = 0,02 mol 2) m(Cu) = 6,4 – 0,02∙64 = 5,12g n(Cu) = mol 08 , 0 64 12 , 5 9,44g m(Ag) = 2∙108∙0,02 = 4,32g n(Ag) = mol 04 , 0 108 32 , 4 3) 2Ag + 2H2SO4 Ag2SO4 + SO2 + 2H2O 0,04 mol -------- x1 = 0,04 mol (H2SO4) Cu + 2H2SO4 CuSO4 + SO2 + 2H2O 0,08 mol -------- x2 = 0,16 mol (H2SO4) n(H2SO4) = x1 + x2 = 0,04 + 0,16 = 0,2 mol 4) m(H2SO4) = 0,2 ∙ 98 = 19,6g meritma = g m erigan 416 , 20 96 , 0 6 , 19 6. CdSO4 eritmasiga massasi 50g bo’lgan rux plastinka botirib qoyildi. Oradan ma’lum vaqt o’tgandan keyin plastinka massasi 4,9% ortdi. Eritmaga o’tgan rux massasini toping. 1-usul CdSO4 + Zn ZnSO4 + Cd 50 ∙ 0,049 = 2,45 g ortgan 112 – 65 = 47 g ortgan 47 g ortganda ------------- 65 g (Zn) 2,45 g ortganda -------------- x g x = 3,4g (Zn) 2-usul 50 + 112x – 65x = 50 + 50 · 0,049 47x = 2,45 x = 0,05213 mol m (Zn) = 65·0,05213 = 3,4g 7. 5 g li Fe plastinka, tarkibida 6,4 g CuSO4 bo’lgan eritmaga tushirilganda plastinka massasi qanday o’zgaradi? 1) CuSO4 + Fe FeSO4 + Cu 160 g --- 56 g ------------------- 64 g 6,4 g ---- x g ------------------- y g x = 2,24 g (Fe) y = 2,56 g (Cu) 2) m = 2,56 – 2,24 = 0,32 g m = 5 + 2,56 – 2,24 = 5,32 g bo’ldi 8. Tarkibida 4g mis(II) – sulfat bo’lgan eritmaga kadmiy plastinka tushirib qoyilgan. Mis batamom siqib chiqarilgandan keyin, plastinkaning massasi 3% ga kamaydi. Eritmaga tushirib qoyilgan plastinka massasini aniqlang. 1) CuSO4 + Cd CdSO4 + Cu 160 g --- 112 g ------------ -- 64 g 4 g ------- x g ---------------- y g x = 2,8 g y = 1,6 g 2) x = m (plastinka) x + 1,6 – 2,8 = x – 0,03x -1,2 = - 0,03x x = 40g 9. CuCl2 va CdCl2 eritmalariga +2 ion hosil qiluvchi metalldan yasalgan bir xil massali plastinkalar tushirildi. Birinchi eritmaga tushirilgan plastinka massasi 1,2 % ga, ikkinchisi 8,4 % ortdi. Eritmalarning molyar konsentratsiyalari bir xilda kamaygan. Plastinka qaysi metalldan yasalgan? CuCl2 + Me2+ Me2+Cl2 + Cu CdCl2 + Me2+ Me2+Cl2 + Cd 64 g 112 g (64 – x) ------------- 1,2 % 8,4∙(64 – x) = 1,2∙(112 – x) x = 56g (112 – x) ------------- 8,4 % Demak, plastinka temir (Fe) dan yasalgan ekan. 10. CuSO4 va HgSO4 eritmalariga +2 ion hosil qiluvchi metalldan yasalgan bir xil massali plastinkalar tushirildi. Birinchi eritmaga tushirilgan plastinka massasi 3,6% ga kamaydi, ikkinchi plastinkaning massasi 6,675% ortdi. Eritmalarning molyar konsentratsiyalari bir xilda kamaygan. Plastinka qaysi metalldan yasalgan? CuSO4 + Me2+ Me2+SO4 + Cu HgSO4 + Me2+ Me2+SO4 + Hg 64g 201g Mis siqib chiqarilganda plastinka massasi kamaygan ekan, metallning atom massasi misning atom massasidan katta, ammo simobning atom massasidan kichik bo’lgan, chunki simob siqib chiqarilganda simob eritmaga o’tayotgan metallga qaraganda ko’proq ajraladi. (Me – 64) ---------------- 3,6% 6,675∙(Me – 64) = 3,6∙(201 – Me) (201 – Me) -------------- 6,675% Me = 112 Demak, plastinka kadmiy (Cd) dan yasalgan ekan. 11. Kumush nitrat eritmasiga massasi 12,25g bo’lgan rux tayoqchasi tushirilgan va tayoqchaga 2g kumush qoplangandan so’ng tayoqcha eritmadan chiqarib olingan. Tayoqcha massasi qanday bo’ladi. x g 2 g 1) 12,25 + 2 = 14,25 g 2) 2AgNO3 + Zn Zn(NO3)2 + 2Ag 3) 14,25 – 0,6 = 13,65 g nitrat eritmasiga massasi 12,25g bo'emak, _____________________________________________________________________________________ bo’ladi 65 g 216 g x = 0,6 g 12. Kumush nitrat eritmasiga massasi 76 g bo’lgan mis plastinka tushirilgan. Kumush batamom ajralgandan so’ng plastinka massasi 4,2 % ga ortdi. Eritmada qancha kumush nitrat bo’lgan? 1) 2AgNO3 + Cu Cu(NO3)2 + 2Ag 340g ------ 64g ------------------- 216g m = 76 ∙ 0,042 = 3,192 g m = 216 – 64 = 152 g 2) 76 + 216x – 64x = 76 + 76 · 0,042 152x = 3,192 x = 0,021 mol m(AgNO3) = 340 · 0,021 = 7,14g 13. Kumush nitrat eritmasiga massasi 8,14 g bo’lgan rux tayoqchasi tushirilgan va tayoqchaga 2,8 g kumush qoplangandan so’ng tayoqcha eritmadan chiqarib olingan. Tayoqcha massasi qanday bo’ladi. x g 2,8 g 1) 2AgNO3 + Zn Zn(NO3)2 + 2Ag 65 g 216 g x = 0,84g (Zn) 2) m = (8,14 – 0.84) + 2,8 = 10,1 g 14. Og’irligi 100g bo’lgan Fe plastinka CuSO4 ning 20% li 250 g eritmasiga botirildi. Ma’lum vaqtdan so’ng plastinka eritmadan olinib, quritilib tortib ko’rilganda uning massasi 102g ni tashkil etdi. Reaksiyadan so’ng eritmadagi moddalarning massa ulushlarini toping. 1) CuSO4 + Fe FeSO4 + Cu 2) m = 250 ∙ 0,2 = 50 g (CuSO4) 160g------56g------152g-------64g 100 + 64x – 56x = 102 8x = 2 x = 0,25 mol 3) m(CuSO4) = 0,25 mol∙160 = 40g m(FeSO4) = 0,25 mol∙152 = 38g 5) m = 50 – 40 = 10 g (CuSO4) qoldi. 6) % 2 , 15 % 100 250 38 (FeSO4) % 4 % 100 250 10 (CuSO4)ganda ko'__________________________________________________________________________________________ _________________ob siqib chiqarilganda simob eritmaga o' massasidan kichik bo'________________________________________________________ Tarqatma material Metallarning korroziyalanishi. Fe metallning suv tasirda korroziyalanish Fe metalli korroziyaga uchrashi Po'latning korroziyalanishi natijasida hosil bo'lgan zang eruvchan tarkibli modda nFeO·mFe2O3 ·pH2O bo’lib, bunda n,m va p koeffitsiyentlar temperaturaga muhitning namligiga, kislorod ta’siriga hamda zang hosil bo’ladigan boshqa sharoitlarga bog’liq. Havoning namligi ortishi bilan korroziyalanish protsessi ancha tezlashadi. Fe metallning korroziyasini oldini olish uchun aktiv metall Zn ishlatiladi Tuproqda korriziyalanish natijasida qoziqlar, gaz, suv va neft quvurlari hamda turli metall konstrussiyalar yemiriladi. Tuproqda korroziyalanish tezligi tuproqda kislota va boshqa kuchli ta’sir qiluvchi moddalar borligiga bog’liq: Mustaqil ta’lim Nikel (II) sulfat eritmasidan 7,42 g nikelni siqib chiqarish uchun tarkibidan 18 % qo’shimchalar saqlagan texnik temirdan qancha massa talab etiladi? Kumush eritmasiga 28 g massadagi mis plastinka tushirib qoyildi. Reaksiya tugagach plastinka eritmadan chiqarib olindi, yuvildi, quritildi va tarozida tortildi. Uning massasi 32,52 g. Dastlabki eritmada qancha massa AgNO3 bo’lgan? 0,0005 n Cu(NO3)2 eritmasiga tushirilgan mis elektrod potensiali qiymatini aniqlang. 0,2 n ZnSO4 eritmasiga tushirib qoyilgan ruxning elektrod potensiali 0,8 V ga teng. Ko’rsatilgan konsentartsiyadagi eritmadagi ZnSO4 disotislanish darajasini aniqlang. Agar eritmada cH+ qiyamti 3,8·10-3 mol/l ga teng bo’lsa, vodorod elektrodi potensialini aniqlang. Tarkibida 0,0699 g FeCl2 saqlagan 0,5 l eritmaga tushirilgan temir elektrod potensialini aniqlang. Vodorod elektrodi potensiali -0,145 v ga teng. Eritmadagi vodorod ionlari aktivligini va eritma pH ini aniqlang. H+ ionalari aktivlik koeffisiyenti 0,975 ga teng. Temir va qo’rg’oshin metallarini ularning 0,005M eritmalariga tushirib tayyorlangan galvanik element ish sxemasini tuzing. Bu element uchun E.Y.K. ni va Gibbs energiyasi o’zgarish qiymatini aniqlang. Magniy va ruxdan iborat ularning tegishlicha konsentratsiyadagi: cMg2+ = 1,8·10-5 va cZn2+ = 2,5·10-2 mol/l ionlar saqlagan eritmasiga joylashtirilgan metallaridan tuzilgan galvanik element uchun Gibbs energiyasi o’zgarishini va E.Y.K. ni hisoblang. Galvanik element E.Y.K. qiymatini ayni metallar standart elektrodlari bilan taqqoslang. Tarkibida Ni2+ ionlari konsentratsiyasi 10-4 mol/l bo’lgan tuzi eritmasiga tushirilgan nikeldan va kumush tuzi eritmasiga tushirilgan kumushdan tashkil topgan galvanik elementning E.Y.K qiymatini 1,108 V ga teng. Kumush tuzi eritmasidagi Ag+ ionlari konsentratsiyasini aniqlang. Tarkibida 0,001 mol/l konsentratsiyada Fe2+ ionlari saqlagan eritmada temir va mis tuz eritmasida joylashtirilgan mis metallaridan iborat galvanik element tuzilgan. Ushbu galvanik elenment E.Y.K qiymati nolga tenglashishi uchun mis tuzi eritmasining konsentratsiyasi qanday bo’lishi kerak? Standart elektrod potensiallar qiymatlaridan foydalanib quyidagi reaksiyalar uchun 298 K dagi ΔG qiymatlarini aniqlang: a) Zn+H2SO4 = ZnSO4 + H2 ; b) Cu + 2Ag+ = Cu2+ + 2Ag. Turli konsentratsiyadagi MgSO4 eritmasdiga tushirilgan magniy elektrodlardan tashkil topgan galvanik zanjirni quyidagicha sxema orqali ifodalash mumkin: Mg/2M MgSO4||Mg/0,001n. MgSO4. 0,001 n. MgSO4 eritmasidagi tuzning disotsilanish darajasi 87% ga teng. Agar galvanik zanjir E.Y.K. qiymati 0,103 V ga teng, bo’lsa, 2M MgSO4 eritmasida tuzning elektrolitik disotsilanish darajasini aniqlang. Quyidagi galvanik zanjir tuzilgan:Pt,H2/0,001n.HCOOH||1n.CH3COOH/H2, Pt. Kislotalarning disotsilanish konstantalari KHCOOH = 1,77·10-4, KCH3COOH=1,75·10-5. Zanjir uchun E.Y.K ni hisoblang. Alyuminiy metali mis bilan qoplangan. Agar bu qotishma kislotali muhitga tushib qolsa matallardan qaysi biri korroziyaga uchraydi? Bundagi galvanik element sxemasini tuzing. Bu element uchun standart sharoitdagi E.Y.K va ΔGº298 qiymatini hisoblang. Bir idishda 250 g 16 % li CuSO4 eritmasiga 16 temir plastinka tushirildi. Hosil bo’lgan eritmadagi mahsulotlarning foiz konsentratsiyasini aniqlang. Massasi 8 g bo’lgan mis plastinka simob (II) xlorid eritmasiga tushirib qoyildi. Ma’lum vaqt o’tgandan so’ng plastinka eritmadan olinib, yuvildi, quritildi va tarozida tortildi. Bunda plastinka massasi 34,25 % ga oshganligi aniqlandi. Shundan keyin plastinkani havosiz sharoitda o’zgarmas massaga kelguncha qizdirildi. Bunda plastinkaning massasi qanday bo;ladi? 1. Mis (II) – sulfatning 500 ml 0,1 M li eritmasidan 19300 Kl elektr miqdori o’tkazilganda, katodda (inert elektrod) necha gramm mis ajraladi? Yechish. 1) n = CM ∙ V = 0,1M ∙ 0,5l = 0,05 mol (CuSO4) 2) CuSO4 → Cu 1 mol ----- 64g 0,05 mol --- xg x = 3,2g (Cu) chiqadi. 3) 96500 Kl ---------- 32g - ekv. (Cu) x ----------- 3,2g x = 9650 Kl sarflanadi. 4) 19300 – 9650 = 9650 Kl suvni elektroliziga sarflanadi. 2. Kumush nitratning 500g 6,8% li eritmasi elektroliz qilinganda anodda (inert elektrod) 22,4 litr (n.sh.) gaz ajraldi. Elektrolizdan so’ng eritmadagi moddaning massa ulushini (%) aniqlang. Yechish. 1) Anodda O2 – kislorod gazi chiqadi. Demak, 22,4l (O2) = 32 g ga teng. 2) m (AgNO3) = 500∙0,068 = 34g 3) 4AgNO3 + 2H2O = 4Ag + 4HNO3 + O2 4∙170g ----------- 4∙108g ---- 4∙63g --- 22,4l 34g ---------------- x g --------- y g ----- zl x = 21,6g ( Ag); y = 12,6g (HNO3); z = 1,12l (O2); m(O2) =1,6g 4) V(O2) = 22,4 – 1,12 = 21,28 l 5) 2H2O Download 0.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|