Amaliy mashg’ulot-6 Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari
Download 0.6 Mb. Pdf ko'rish
|
amaliy 6
|
V
SO n M. 12. Mis (II) – sulfatning 1000g 8 % li eritmasi elektroliz qilinganda anodda (inert elektrod) 28 l (n. sh. da) gaz ajraldi. Elektrolizdan so’ng eritmadagi moddaning massa ulushini (%) aniqlang. Yechish. 1) m (CuSO4) = 1000 · 0,08 = 80g 2) 2CuSO4 + 2H2O = 2Cu + 2H2SO4 + O2 2 ∙ 160g ---------- 2 · 64g --- 2 · 98g --- 22,4 l 80g ---------- x g -------- y g -------- z l x = 32g Cu; y = 49g H2SO4; z = 5,6 l 3) V(O2) = 28 – 5,6 = 22,4 l gaz suvni elektrolizida hosil bo’ladi 4) 2H2O 2H2 + O2 4g------ 22,4 l m(O2) = 32 4 , 22 28 = 40g 5) m (eritma) = 1000 – m(Cu) – m(O2) – m(H2) = 1000 – 32 – 40 – 4 = 924g 6) % (H2SO4) = % 3 , 5 % 100 924 49 13. Tarkibida 0,1 mol simob (II) – xlorid va 0,2 mol mis (II) – xlorid bo’lgan eritma orqali 4825 sekund davomida 10 A tok o’tkazilganda anodda (inert elektrod) ajralib chiqqan modda hajmini (l, n. sh. da ) aniqlang. Yechish. 1) m (HgCl2) = n · M = 0,1 · 272 = 27,2g m (CuCl2) = n · M = 0,2 · 135 = 27g 2) Birinchi HgCl2 elektrolizga uchraydi. 1930 136 10 96500 2 , 27 1 J e F m t sekund. t2 =4825 – 1930 = 2895 sekund CuCl2 uchun sarflangan. 3) . 25 , 20 96500 2895 5 , 67 10 g F t e J m (CuCl2) 4) m (qolgani) = 27 – 20,25 = 6,75g CuCl2 ortib qoladi. 5) HgCl2 + H2O = Hg + H2O + Cl2↑ 272g ----------------------------- 22,4 l (Cl2) 27,2g ------------------------------ x l x = 2,24 litr 6) CuCl2 + H2O = Cu + H2O + Cl2↑ 135g --------------------------- 22,4 l (Cl2) 20,25g --------------------------- x l x = 3,36 litr 7) V(O2) = 2,24 + 3,36 = 5,6 litr. 14. Birinchi elektrolizerda 1,5 mol, ikkinchisida 2,5 mol mis (II) –sulfat bo’lgan eritmalar orqali 5 faradey tok o’tganda katodlarda ajralib chiqqan moddalar massalarini (g) aniqlang. Yechish. 1) Har bir elektrolizerga bir xil miqdorda tok sarflanadi. 2) CuSO4 Cu 1 mol ------ 64g 1,5 mol ------ x g x = 96g (Cu). 3) 1 F tok o’tganda ---------- 32 g (Cu) ajraladi x F ------------- 96 g (Cu) x = 3 F tok sarflanadi. 4) Qolgani 5 F – 3 F = 2 F ortib qoladi. Ortib qolgan tok miqdori suvni elektroliz qilish uchun sarflanadi. 2H2O 2H2 + O2 1F --------- 1g (H2) ajraladi 2F ----------- x g x = 2 g (H2). 5) Birinchi elektrolizerda katodda 96g (Cu) + 2g (H2) = 98g 6) CuSO4 Cu 1 mol ------ 64g 2,5 mol ------ x g x = 160g (Cu). 7) 1 F tok o’tganda ---------- 32 g (Cu) ajraladi x F ------------- 160 g (Cu) x = 5 F tok sarflanadi. Demak, tok to’liq sarflangan. 15. Birinchi elektrolizerda 2 mol, ikkinchisida 4 mol natriy xlorid bo’lgan eritmalar orqali 4 faradey tok o’tganda anodlarda (inert elektrod) ajralib chiqqan moddalar massalarini (g) hisoblang. Yechish. 1) Har bir elektrolizerga bir xil miqdorda tok sarflanadi. 2) 2NaCl + 2H2O = 2NaOH + H2 + Cl2↑ 2 mol ------ 71g (Cl2) 3) 1 F tok o’tganda ---------- 35,5 g (Cl) ajraladi x F ------------- 71 g (Cl) x = 2F tok sarflanadi. 4) Qolgani 4F – 2F = 2 F ortib qoladi. Ortib qolgan tok miqdori suvni elektroliz qilish uchun sarflanadi. 2H2O 2H2 + O2 1F --------- 8g (O2) ajraladi 2F ----------- x g x = 16 g (O2). 5) Birinchi elektrolizerda anodda 71g (Cl2) + 16g (O2) = 87g 6) 2NaCl + 2H2O = 2NaOH + H2 + Cl2↑ 2 mol ------ 71g (Cl2) 4 mol ------- x g x = 142g (Cl2) 7) 1 F tok o’tganda ---------- 35,5 g (Cl) ajraladi x F ------------------------ - 142 g (Cl) x = 4F tok sarflanadi. Demak, tok to’liq sarflangan. Tarqatma material Elektrolizga misollar. NaOH suyuqlanmasi elektrolizi - K +A 4NaOH→4Na+O2+2H2O NaCl suyuqlanmasi elektrolizi -K +A 2NaCl → Cl2 + 2Na NaCl eritmasining elektrolizi (anod inert) -K +A O2 Na+ OH- NaOH=Na++OH- Cl2 Na+ Cl- NaCl → Na++Cl- H2 Cl2 H2O Na+ Cl- H2O NaCl → Na++Cl- 2H2O + 2Cl- = H2 + Cl2 + 2OH- Ion – malekulalar tenglamaning har ikkala tomoniga Na+ kationlari qo’shib elektrolizning molekulyar tenglamasini yozamiz: K A 2NaCl + 2H2O = H2 + Cl2 + 2NaOH Demak, NaCl eritmasi elektroliz qilinganda erigan modda NaCl ni ba erituvchi H2O ning parchalanishi sodir bo’ladi. katodda H2, anodda esa Cl2 ajraladi. Elektrolizyorning katod sathida NaOH to’planadi. Mustaqil ta’lim Ma’lum miqdordagi CdSO4 tuzini 243,6 sm3 suvda eritilib hosil bo’lgan eritmadan 100 g miqdor elektroliz qilindi. Cd ni batamom ajratib olish uchun 3,35 a·soat tok o’tkazildi. Eritilgan tuzning miqdorini aniqlang. 800 g 8 % li CuSO4 eritmasidan metallni to’la qaytarish uchun elektroliz qilindi. Hosil bo’lgan metallning to’la erishi uchun qanday massa HNO3 saqlagan suyuq eritmasi zarur? Temir (II) nitrat eritmasi inert elektrodlarda elektroliz qilinganda 8,12 g temir oligan bo;lsa, quyidagilarni aniqlang: a) anodda ajralgan gaz va hajmi; b) oligan Fe ortiqcha miqdordagi HCl da eritilib eritmaga ishqor eritmasi ortiqcha qo’shib ishlov berilganda hosil bo’lgan cho’kma filtrlab olindi va doimiy massaga kelguncha qizdirildi. Qattiq qoldiqning massasini aniqlang. Kaliy sulfat , mis(II) xlorid, qo’rg’oshin (II) nitrat tuzlarining suvli eritmalarining elektroliz sxemasini platina elektrodlarda tuzing. Tarkibida FeCl2 va FeCl3 dan iborat 9,178 g aralashma saqlagan eritma elektroliz qilinganda katodda 3,64 g metall o’tirdi. Komponentlarning boshlang’ich aralashmadagi massalarini aniqlang. Noma’lum metal (II) xloridi va mis (II) nitrat aralashmasidan tayyorlangan 40 g eritmada bir vaqtda inert elektrodlarda (yuzasi 3 sm2) 41 daqiqa 40 soniya davomida metallar to’liq cho’ktirildi. Bunda katodda 0,9 g metallar aralashmasi olindi. Anodda esa 112 ml xlor olingan. Tok zichligi 0,193 a/sm2 bo’lsa, olingan noma’lum metal xloiridni va dastlabki eritmadagi tuzlarning massa ulushlarini aniqlang. Magniy xlorid eritmasi orqali tok o’tkazilganda 5 soat ichida 6 g tuz to’liq parchalanishi uchun tok kuchi qanday bo’lishi kerak? Bunda anodda qancha xlor ajralib chiqadi? Kaliy sulfat eritmasidan 13 soat 24 daqiqa 10 soniya davomida 25 a kuchga ega bo’lgan tok o’tkazildi. Agar tok boyicha unum 80 % bo’lsa, chiqqan gaz mahsulotlarning umumiy hajmini 0,75 atm bosimda aniqlang. 6,067 g noma’lum I asosli organik kislota bilan hosil qilgan tuzi saqlagan eritmasi elektroliz qilinganda (t=2 soat, I=0,5 a) katodda massasi 3,865 g metal va anodda etan hamda karbonat angidridi hosil bo’lgan bo’lsa, qaysi tuz elektroliz qilingan? Tarkibida 41,2 g I valentli metal bromidi bo’lgan eritma elektroliz qilinganda 16 g CuO ni misgacha qaytarishga yetadigan vodorod olingan qaysi bromid tuzi olinganliginin aniqlang. KCl tuzining suvli eritmasi elektroliz qilinganda katodda 201,6 ml vodorod (n:sh) ajralgan bo’lsa, hosil bo’lgan KOH ni to’la neytrallash uchun 19,6 % li sulfat kislota eritmasidan qanday miqdorda kerak bo’la Download 0.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|