Amaliy mashg’ulot elektr sig’im. Kondensator mavzusiga doir masalalar yechish asosiy formulalar

MASALALAR.
O’zgaruvchan sferaning elektr sig’imi
1. radiusli yakkalangan metall sharning elektr sig’imi topilsin. Javob ( 1,11pF)
2. Suvga botirilgan radiusli metall sferaning elektr sig’imi aniqlansin. Javob (180 pF)
3. Yerni radiusli shar deb qabul qilib, uning elektr sig’imi hisoblansin. Javob (712 mKl)
4. Radiuslari va bo’lgan 2 ta metall shar sig’imini inobatga olmaslik mumkin bo’lgan o’tkazgich bilan tutashtirilgan. Sharlarga zaryad berilgan.Sharlardagi zaryadning sirt zichligi topilsin. Javob (49,8 nKl/m²)
5. radiusli shar V potensialgacha, radiusli shar esa V potensialgacha zaryadlangan. Sharlarning metall o’tkazgich bilan ulangandan keyingi potensiali aniqlansin. Ulovchi o’tkazgichning sig’imi inobatga olinmasin. Javob (380 V)
Yassi kondensatorning elektr sig’imi
6. Qoplamalarining yuzasi , ular orasidagi masofa 0,1 mm bo’lgan slyudali yassi kondensatorning elektr sig’imi aniqlansin. Javob (6,2 nF)
7. V potensiallar farqigacha zaryadlangan yassi kondensator qoplamalari orasida 2 ta dielektrik qatlami bor: qalinligi bo’lgan shisha va qalinligi bo’lgan ebonit. Kondensator har bir qoplamasining yuzasi . 1) kondensatorning sig’imi ; 2) har bir qatlamdagi maydon siljishi , kuchlanganligi va potensial tushishi topilsin. Javob [1) 88,5 pF; 2) ; ]
8. Yassi kondensator qoplamalari orasidagi masofa qoplamalarining yuzasi . Kondensator qoplamalari orasidagi bo’shliqda dielektriklarning 2 ta qatlami bor: qalinligi li slyuda va qalinligi li ebonit. Kondensatorning elektr sig’imi aniqlansin.
9. Yassi kondensator qoplamalarida zaryad sirt zichligi bilan bir tekis taqsimlangan. Qoplamalar orasidagi masofa 1 mm ga teng. Qoplamalar orasidagi masofa 3 mm gacha orttirilganda qoplamalardagi potensiallar farqi qanchaga o’zgaradi? Javob (22,6 V)
10. Yassi kondensatorga, uning qoplamalariga jipslashib turadigan qilib qalinligi bo’lgan parafin taxtachani kiritdilar. Dastlabki sig’imni hosil qilish uchun qoplamalar orasidagi masofani qanchaga orttirish kerak? Javob (0,5 sm)
11. Yassi kondensatorning elektr sig’imi 1,5mkF ga teng. Qoplamalari orasidagi masofa . Agar pastdagi qoplamaga qalinlikdagi ebonit taxtachasi qo’yilsa, kondensatorning elektr sig’imi qanday bo’ladi? Javob (2,5 mkF)
12. Yassi kondensator qoplamalari orasidazich yopishib turgan shisha taxtacha bor. Kondensator V potensiallar farqigacha zaryadlangan. Agar shisha taxtacha kondensatordan chiqarib olinsa, potensiallar farqi qanday bo’ladi? Javob (700V)


Sferik kondensatorning elektr sig’imi.
13. Radiuslari va bo’lgan 2 ta konsentrik metall sfera sferik kondensatorni hosil qiladi. Agar sferalar orasidagi bo’shliq parafin bilan to’ldirilgan bo’lsa, kondensatorning elektr sig’imi aniqlansin.
14. Kondensator 2 ta konsentrik sferadan tashkil topgan. Ichki sferaning radiusi , tashqisiniki . Sferalar orasidagi soha parafin bilan to’ldirilgan. Ichki sferaga zaryad berilgan. Sferalar orasidagi potensiallar farqi aniqlansin. Javob (4,41 kV)


Kondensatorlarni ulash.
15. V potensiallar farqigacha zaryadlanib, kuchlanish manbaidan uzilgan havo kondensatoriga parallel ravishda shunday o’lchamli va shaklli, lekin dielektrikli (chinni) zaryadlanmagan 2-kondensator ulandi. Agar 2-kondensator ulangandan keyin potensiallar farqi V gacha kamaygan bo’lsa, chinnining dielektrik singdiruvchanligi aniqlansin. Javob (5)
16. va sig’imli kondensatorlar o’zaro ulangan va V EYuKli batareyaga biriktirilgan. Agar kondensatorlar: 1) parallel; 2) kema-ket ulangan bo’lsa,
Kondensatorlardagi va zaryadlar va ularning qoplamalari orasidagi va potensiallar farqi aniqlansin. Javob [1) 360 mkKl;720 mkKl;120V; 2) 240mkKl;80 V;40V]
17. elektr sig’imli kondensator V potensiallar farqigacha zaryadlangan. Uni V potensiallar farqigacha zaryadlangan 2-kondensator bilan paralle ulanganlaridan keyin undagi kuchlanish 400 V gacha o’zgardi. 2-kondensatorning sig’imi hisoblansin.