Amaliy yadro fiziкasi

1\' ВОВ. Yadro nuгlanis/1laгi11i11g libblyolda qo'llanilishi

/ )	D	6) л	11) А	16) А
2)	D	7) А	^12)А	17) D
3)	А	8) А	13) в	18) А
4)	в	^9)с	^14)А	19) в
5)	D	^10)в	15) А	20) А

245
V ВОВ. Aktivatsion tal1lil

1) А	6) А	11) D	16) D
^2)в	7) D	12) в	17) А
3) D	8) в	13) А	18) А
4) А	9) А	14) А	19) в
5) с	10) А	^15)с	20) с

246
GLOSSARIY

Absol11t mctod - 111odda tarkibini bevosita tahlil qilish me todi.
Akti,·atsion tal1lil - nюdda atom yadrolarini aklivalsiya qilish us u­ lida mod,d 1 kimiyoviy tarkiЬini tahlil qilish metod i.
Atom - musbat 7,ш-yacllangan og'ir уаdго va manfiy zaryadlangan elektronlar qobiqlaridan tasl1kil topga11 mikrozarra.
Atom yatlгusi - musbat zaryadlringan protonlar va zaryadsiz ney­ tro11lardan tasl1kil topgaп mikrozarra.
Akti,·lik - radioaktiv nюddalarni11g parclialanisl1 tezligini 1avsif­ lovcl1i katta li k. Birlik vaqt ichidagi pa1·cl ia la11ishla r s011i.
A lfa-z,a ·гa - geliy atomini11g yadrosi bo'lib, ikkila prolon va ikkita 11eytro11lardan tasl1kil topgan.
Beta-paгchalunish - yadrolarning o'z-o'zidan elektron, antineytri­ no (neytrirю) cl1iqa rib p11rc ha la nish i.
Bcta-zaгra - radioaktiv modda yadrolar parcl1alanishi лatijasida chiqayolgan ucl1 xil nL1rlanishlan1iлg Ьiri. ya ' ni elektron.
Betatгo11 - elektronlarлi ytrqori eпergiyagaclia tezlattrvchi qtrril111a.
Vodorod atoшi - bitta ргоtол va bitta eleklro11dan tasl1kil topgaл 111 ikrozarra .
Gamma-nurlar - radioaktiv yadro la r· parchalanishi 11atijasida chi­ qayotgan ucl1 xil щ1rla11isblami11g biri. Gamma-nurlar bu qisqa to•Jqin uztrлlikka ega bo'lgan elektromagnit nurlaлis l1lar.
Deytcri}' - vodorod11ing tabiiy tllrg·trn izotopi bo·Jib, u Ьilla ney­
tюn, bitta ргоtоп va Ьitta elekrro11da11 tasl1kil lopgan. «Og'ir vodorod» liam dey il a di .
Deytron - deyteriy atorniniлg yadrosi bo•Jib, u Ьitta 11eyrro11 va Ьit­
ta proto11da11 tasl1kil to pgan .
lonizatsiya - elekt,· neytral atomlami aktiv ionlarga aylanish jara­ yo11i.
lo11 - eleklro11i11i yo·qotgan yoki elektron Ьiriktirib olgan ato111.
lzotop - protoлlar s011i Ьiг xil bo'lgan yadrolar. Masalan, vodorod­ da uchta izolop n1a jud.
Jzoшer yadrolaг - protonlar "·а rnassa soлlari Ьir xil bo'lib, radio­
aktivlik x11s11siya1lari har xil bo'lgan yadrolar .

247

Kvant sonla1· - kva11t siste111alami11g (ato111, yadi-o, nюlekula va 11.k.) tavsiAovchi fizik kattaliklarniпg qabul qiluvcl1i qiy111atlarini aniq­ lovcl1i but1ш yoki kasr sonla1·.
Leptonla1· - kuchsiz o'zaro ta 's i1·da isl1ti.-ok et11\'Cl1i zar1·alar bo'lib,
bularga e\ektroп, myuon, ta11\epton va ney11·i11o lar ki1·adi.
Massa soni - atom yadrosiпi tashkil etgan 1шk\onlar (proton va neytroпlaг) soni .
Nuklon - proton va neytro11lami11g шш1111iу no111laпishi. Yadro zar­ rasi degan ma'пoni aпglatadi.
Mikrozarr·alar- elemeпtш· za1тala1 ·. yad1·0, atom. пюlekulalar.
Mikrotron - elektro11la1·пi yuqori energiyagaclia tezlatuvcl1i qu­ rilma.
Molekula - atomlardш1 tasl1kil topgaп zarracha bo'lib, u modda­ ning ki1nyoviy x11s11siyatlarini belgilaydi.
Pauli priosipi - bitta atomda 4 ta kvant soni Ьir xil Ьo'lgan elektюn 1navj11d bo ' lmas lik prinsip i.
Protiy - yadrosi Ьitta protondan iboi·at bo' lg an yengil vodorod atomi.