Amaliyot hisoboti

2.3 Kompyuter qo`shimcha dasturlari
Drayverlar.
Ular kampyuterbilan boshqa qurilmalar o`rtasida muloqot o`rnatishga xizmat qiluvchi dasturlar dir ular xarbir qurilma (klavyatura,printer, sichqoncha va xokazo) lar uchun aloxida ishlab chiqariladi, hu qurilmalarini kampyuter bilan xamkorlikda ishlashini ta`minlaydi va nazorat qilib boradi masalan Mouse.com-kampyuteri bilan sichqoncha o`rtasidagi muloqotni tayyorlaydi.
Utilitlar.
Utilitlarga arxivlash, formatlash vositalari anti viruslar deagnostika vositalari optemallash vositalari komunikatsya vositalari xtirani boshqaruvchi vositari misol keltirish mumkin. Arxivlash vositalari yoki arxivatorlar-maxsus usullar yordamida fayl xajmini qisib kichraytirishga ularning arxivlarini xosil qilishga xizmat qiluvchi vositalardir.
Arxivlangan fayllar birqancha qulayliklarga ega masalan:
Ularga maxsus kapyuter viruslarning 90% dan ko`prog`I ta`sir etolmaydi. Matnli fayllar xajmi 50-60% qisqaradi. Ularni boshqa foydalanuvchilardan ximoya qilishning samarali usullari.Zamonaviy arxivatorlarga PKZIP, ARJ, PAK, RAR, WINRAR, WINZIP, kabi dasturlarni misol keltirish mumkin.
Formatlash vositalari.
Ma`lumot yozishdan oldin disclar satrlari sektorlarga sektorlar esa klasterlarga klasterlar esa ma`lumotlar yoziladigan yo`lakchalarga bo`linadi. Shundan keyin disklar ishchi xotiraga keladi bu esa ma`lumotlarning disda optimal
Xamda zarur payti kerakli ma`lumotlarni tezda izlab topishga imkon beradi disklar satxlarini shunday sektor va klasterlarga bo`lish diskni formatlash deyiladi va bu jarayonni maxsus dasturlar yordamida bajariladi. Formatlangan 3.5 diyumlik disketada 18 sektor va 80 yo`lak bo`ladi bitta sektorning yo`lklari sig`imi 51.2 baytga teng bo`lib ular klasterlar deyiladi.


Virus dasturlar va ularning turlari.
Kompyuter viruslari dep kampyuterning xotirasidagi ma`lumotlarni ishdan chiqarish maqsadida maxsus tuzilgan dasturiy vositalarga aytiladi dastlabki paytda ular disketalar orqali tarqalar edi. Keyingi yillarda kampyuter tarmoqlari orqali xam tarqalmoqda. Ularning buzg`unchilik faoliyati najijasida minglab kamyuterlar va kampyuter tarmoqlari ishdan chiqmoqda va ularning xotirasidagi ma`lumotlar yo`qolmoqda. Natijada ularning keltrayotgan zarari milionlab dollarlar bilan o`lchanmoqda.

• 
  Virus dasturlar ta`sirida.
  
• 
  Fayllarning xajmi sezilarli ortishi.
  
• 
  Kampyuterning ish tezligi sekinlashishi.
  
• 
  Ekranda natija o`rnida turli belgilar paydo bo`lishi.
  
• 
  Chaqirilgan fayllar umuman ishga tushmasligi.
  
• 
  Kampyuter xotirasida begona fayllarning paydo bo`lishi.