Amaliyot ishi shpurli zaryadlarni hisoblash

Topshiriq1. Eng katta o`lchami 0,7 m va qattiqlik darajasi IX bo`lgan granit harsangtoshi bo`lagini shpurli va quyma zaryadlar yordamida maydalash uchun portlovchi moddaning solishtirma sarfini solishtiring.
Topshiriq 2. qattiqlik darajasi XI bo`lgan 100 m3 tog’ jinsi maydalanganda o`lchamlari 0,8 m ga teng kub shaklidagi harsangtosh bo`lagi hosil bo`ldi. hosil bo`lgan harsangtoshi bo`lagini shpurli va quyma zaryadlar yordamida maydalash uchun portlovchi moddaning solishtirma sarfini aniqlang. 100 m3 tog’ jinsini maydalash uchun portlovchi moddaning umumiy sarfini va shpurli zaryadlar uchun burg’ulash hajmini va aniqlang
Topshiriq 3. 50 ming.m3 kon massasi portlatildi. Kon massasining 15% i 0,8 m3 hajmdagi harsangtoshlardan iborat bo`ldi. SHpurli va quyma zaryadlar bilan harsangtoshni maydalash uchun ammonit №6 JV ning talab qilingan hajmini aniqlang. Bitta harsangtoshni shpurli zaryad bilan maydalash uchun portlovchi modda sarfi va burg’ulash hajmini aniqlang.
Topshiriq 4. qattiqlik darajasi IX bo`lgan 400 m3 tog’ jinsini maydalash uchun ammonit №6JV ning va burg’ulash sarfini, bitta zaryadning massasini aniqlang. harsangtoshning o`rtacha hajmi 0,5 m3.
Topshiriq 5. qattiqlik darajasi XIV bo`lgan 75 ming.m3 kon massasi portlatilganda uning 5% i hajmi 1,25 m3 bo`lgan harsangtoshga aylandi. hosil bo`lgan harsangtoshni maydalash uchun shpurli va quyma zaryadlarga sarf bo`ladigan ammonit №6JV ning miqdorini aniqlang.


Burg’ilash mashinalarining asosiy ko’rsatgichlarini hisoblash

Nazariy tushunchalar

Perforator zarbli-burilma burg’ilash usulida ishlaydigan mashina bo’lib, uning mexanik burg’ilash tezligi juda ko’p omillarga bog’liq bo’ladi va ular quyidagilar -burg’ilanadigan tog’ jinsi fizik-mexanik xossalari, darzlilik va boshqa xususiyatlar, zarb bilan bajariladigan ish miqdori, zarb beruvchi porshen formasi, diametri va zarblar soni, burg’ilanadigan o’yiq kesim yuzasi, instrument burilish soni, burg’ilash chuqurligi, instrument uzatilishi kuchi, burg’ilash instrumenti va shtangasi kesim yuzasi va boshqalar.
Bir metr uzunlikdagi shpurni burg’ilash uchun sarflanadigan sof ish vaqti quyidagi empirik ifoda bilan aniqlash mumkin t (min).
min (2.1)
bu yerda: d - koronka diametri, mm; f_d - tog’ jinsi dinamik mustahkamlik ko’rsatkichi. N -perforator quvvati( kVt) va uning qiymati quyidagi formula orqali aniqlanadi:
min (2.2)
bu yerda: A - bitta zarb bilan bajariladigan ish, N/m; n -bir minutda porshen bilan beriladigan zarblar soni.
Shunday qilib, perforatorning mexanik burg’ilash tezligini quyidagi formuladan aniqlash mumkin:
V_b = 1/t, m/min (2.3)
Perforator smenadagi unumdorligini quyidagi formula bilan hisoblash mumkin (m/smena).
, m/smena (2.4)
bu yerda: T_c va t_n -mos ravishda smena va burg’ilashda yordamchi ish jarayonlari davomiyligi, min; qo’l perforatorlari uchun t_n=30 min; kolonkali perforatorlar uchun t_n=45 min; t_B - 1 metr uzunlikdagi shpurni burg’ilashga keltirilgan yordamchi ishlarni bajarishga sarflangan vaqt, (min/m); K_o- burg’ilovchi ishchilar dam olishini hisobga oluvchi koeffitsient, qo’l perforatorlari bilan burg’ilashda K_o=1,12, kolonkali perforatorlar uchun K_o=1,05
t_V =Z₀·t_V1+t_V2+t_V3 , min/m (2.5)
bu yerda: Z_o - 1 metr uzunlikdagi shpurni burg’ilashga keltirilgan shtangani almashtirishlar soni, Z_o = 1; Z_o = 2;
t_V1,t_V2,t_V3 - mos ravishda 1 metr uzunlikdagi shpurni burg’ilashga keltirilgan shtangani almashtirish, yangi shpurni burg’ilashga tayyorlash va shpurni havo puflatib tozalash uchun sarflangan vaqt. Texnik hisoblash ishlarida ularning qiymatlari mos ravishda qo’l perforatorlari uchun - t_V1=1,5; t_V2=1,0 yoki t_V3=1,2 min/m va kolonkali perforatorlar uchun t_V1 =0,7; t_V2 =0,8 yoki t_V3=1 min/m qabul qilinishi mumkin.
Topshiriq 1. Perforatorning mexanik burg’ilash tezligini quyidagi 2.1 va 2.2.-jadvallarda keltirilgan qiymatlardan foydalanib aniqlansin.
2-Topshiriqni bajarish uchun qiymatlar 2.1 va 2.2.jadvallarda keltirilgan.
Jadval 1.1

Perforator tipi	Quvvat, kVt	Zarb energiyasi, A, J	Zarb chastotasi, p	Havo sarfi, Q m^3/min	Porshen yo’li, mm	O’q bo’yicha uzatilish kuchi, F, N	Koronka diametri d mm	Maksimal chuqurligi, L, m	Massa, G, kg	Uzunlik, L1, mm
PP36V	1,6	36	38,33	2,8	46	830	32-40	2	24	705
PP50V1	2,2	54	37	3,4	45	800	36-40	3	30	717
PP54V1	2,36	55,5	39,16	4,1	45	1190	40-46	4	31,5	820
PP54VB1	2,36	55,5	39,16	4,1	45	1190	40-46	4	31,5	895
PP63V	2.2	63,74	30	3,85	71	910	40-46	5	33	860
PP63VB	2,2	63,74	30	3,85	71	910	40-46	5	33	920
PP63S	2,2	63,74	30	3,85	71	910	40-46	5	33	750
PP63P	2,2	63,74	30	3,85	71	910	40-46	5	33	880
PP63SVP	2,2	63,74	30	3,85	71	910	40-46	5	33	880
PR30K	2,2	60	37	4	70	800	38-46	4	36	650

Jadval 1.2

Variant №	Perforator tipi	Koronka diametri d mm	Tog’ jinsi dinamik mustahkamlik ko’rsatkichi, fd
1	PP36V	32	1,4
2	PP50V1	40	3,7
3	PP54V1	41	2,7
4	PP54VB1	41	3,0
5	PP63V	44	4,0
6	PP63VB	41	4,5
7	PP63S	44	5,5
8	PP63P	41	4,3
9	PP63SVP	40	3,8
10	PR30K	38	3,5
11	PP54V1	46	3,8
12	PP63V	40	4,7
13	PP36V	40	3,2
14	PP50V1	36	2,6

Aylanma burg’ilashda o’q bo’yicha quyilgan kuch (N) quyidagi tengsizlik orqali topiladi.
, N (10)
bu yerda:
f – M.M.Protodyakonov shkalasi bo’yicha tog’ jinsini qattiqlik koeffitsienti.
Burg’ilash tezligi V (m/s), burg’ilash shtangasini aylanish chastotasi (n) ni shtangani bir marta to’liq aylanganda kesib kirish chuqurligi (h) ko’paytmasiga teng.
, m/s (10.1)
bu yerda:
n-burg’ilash shtangasini aylanish chastotasi, s^-1;
h - shtangani bir marta to’liq aylanganda kesib kirish chuqurligi, m.
Burg’ilash shtangasini aylanish chastotasi yumshoq tog’ jinslarini (f≥4) burg’ilash uchun quyidagicha bo’lishi mnumkin.
, s^-1 (10.2)
Qattiq tog’ jinslarini burg’ilashda, ya’ni (f›4) bo’lganda quyidagicha bo’ladi
, s^-1 (10.3)
Shtangani bir marta to’liq aylanganda kesib kirish chuqurligi quyidagi ifodadan aniqlanadi.


, m (10.4)
Elektr sverloni unumdorligi Q (m/smena) quyidagi formuladan aniqlanadi
, m/smena (10.5)
bu yerda:
k_M – mashina ishlash vaqti koeffitsenti k_m=0,5-0,6;
T_sm –bitta smena davomiyligi.
Topshiriq2. Elektr sverloni unumdorligini hisoblash.10-topshiriqni bajarish uchun variantlar 10.1.-jadvalda berilgan.
2.1.-jadval

№	Shpur diametri, mm	Shpur chuqurligi, m	Qattiqlik koeffitsenti
1	43	3	3
2	43	3	4
3	43	4	5
4	50	3	6
5	50	3	7
6	43	3	3
7	43	3	4
8	50	3	5
9	43	4	6
10	43	4	7
11	50	3	3
12	43	4	5
13	43	3	4
14	50	4	6