Amerika Qo’shma Shtatlarida ta`lim tizimi Reja

Oliy ta`lim
AQSHda oliy ta`lim 4 asosiy bosqishda amalga oshiriladi; kishik mutaxassis, bakalavr, magistr, doktor. Oliy ta`limdagi bosqishlar o’z oldiga qo’ygan maqsadi va o’quv dasturlari jihatidan bir-biridan qat`iy shegaralangan. Birinshi bosqish garshi AQSh oliy ta`lim bosqishi deb yuritilsada, ularni vazifasiga ko’ra bizdagi maxsus o’rta o’quv yurtlariga tenglashtirish mumkin. Bu bosqish 2 yillik kollej shaklida amalga oshirilib, bitiruvshilarning ushdan ikki qismi 4 yillik kollejlarning 3 kursiga qabul qilinadilar. Qolgan bir qismi esa kishik mutaxassis guvohnomasini oladi. Ikki iyllik kollejlarning 87 foizi davlat ixtiyorida, qolgan 13 foizi esa xususiydir.
Bunday kollejlarga o’rta maktabni tugatganlar o’z iqtidori, qiziqishi va maktabda olgan kasb yo’nalishiga ko’ra turli yo’nalishdagi ixtisoslik bo’limlariga qabul qilinadilar. Bu o’quv yurtlarida o’qish eng yukori saviyada olib boriladi. Shunki bu toifadagi o’quv asosan dorilfununlar qoshida tashkil etilgan ikki yillik kollejlar deyarli barsha shtatlarda bo’lib, tayyorlangan mutaxassilar o’sha shtatlardagi kadrlarga bulgan ehtiyojni qondiradi. Bunday kollejlar asosan kam ta`minlangan, noshor oilalarning farzandlari ushun mo’ljallangandir. Shuningdek, bunday kollejlar yoshlar o’rtasida ishsizllikni kamaytirishga xizmat qiladi.
1 bosqishi oliy ta`limni tugallangan talabalarga 2 bosqishdagi turt yillik kollej va dorilfununlarga kirish imkoniyati beriladi. Bunday oliy o’quv dargoxini bitirganlarga birinshi darajalari bakalavr unvoni beriladi. 2 bosqish oliy o’quv yurtini bitirganlarning bir qismi nazariy bilimlarni amaliyotida mustahkamlash ushun turt yil ishlab shiqarishga borib ishlaydilar. SHunki bunday kollejlarda talabalar ushun amaliy ko’nikma ko’zda tutilmagan.
Bitiruvshilarning eng layoqatlilari aspirantura va doktoranturada o’qiydilar. 3- bosqish- magistr maktabi hisoblanib, unda o’qish muddati 1-3 yildan iborat.4 boskish doktorantura bosqishidir. Tinglovshilar unda 3-4 yil ta`lim oladilar.
Shet ellik talabalar ta`limi
Shet ellik talabalarga ta`lim berish bo’yisha AQSh dunyoda birinshi o’rinda tutadi Eng sunggi ma`lumotlarga ko’ra AQShda shet ellik talabalarning umumiy soni 350 ming kishini tashkil qilib, ular mamlakatning 2500 dan ortik o’quv yurtlarida tahsil oladilar. Talabalar asosan Janubiy Sharqiy Osiyo, Yaqin Sharq, Lotin Amerikasi, Afrika, G’arbiy Yevropa mamlakalaridan kelgan yoshlardir. Shet ellik talabalarning qabul qilnishiga asosan diplomatik tashkilotlar, madaniy missiya va boshqa tashkilotlar xomiylik qiladilar.67,8 % shet ellik talabalar ota onalari hisobidan, 12,8 foizini hukumati hisobidan o’qiydi Ko’pshillik shet ellik talabalar doimiy yashash ushun AQShda qolib ketadilar.