Aminova N«umumta’lim maktablarida furqat ijodini o‘rgatishning samarali usullari»
Download 218.01 Kb. Pdf ko'rish
|
umumtalim maktablarida bobur hayoti va ijodini oqitish
- Bu sahifa navigatsiya:
- HIJO
|
(H.Xudoyberdieva)
Ushbu she’riy parchaning har bir misrasi to‘qqiz bo‘g‘indan tashkil topgan. Misralar ikkita turoqdan iborat bo‘lib, ularning biri to‘rt bo‘g‘inli, ikkinchisi besh bo‘g‘indan tashkil topgan. Demak, H.Xudoyberdievaning «Mening qalbim» she’ri barmoq she’riy tizimining to‘qqizlik turkumida, 4+5=9 vaznida yozilgan, degan xulosaga kelamiz. Aruz she’riy tizimidagi bo‘g‘inga vazifadosh birlikka nisbatan «hijo» istilohi ishlatiladi.
ritmik bo‘lagi, ya’ni so‘zning bir tovush to‘lqini bilan hosil bo‘ladigan qismi. Hijo bo‘g‘in tushunchasiga yaqin bo‘lsa ham uning o‘zi emas. Chunki hijo undosh tovushning o‘zidan ham tashkil topishi mumkin. Masalan Alisher Navoiyning:
Vasl bog‘i / ichra sendek / shohi zolim / ko‘rmadim, Ishq ko‘yi / da o‘zimdek / notovone / topmadim baytidagi «vasl» va «ishq» so‘zlari tarkibidagi «l» hamda «q» undoshlari alohida hijo hosil qilib kelmoqda. Hijolar o‘qilishi jarayonida sarf bo‘lgan vaqtiga ko‘ra qisqa, cho‘ziq va o‘ta
takrorlanishidan aruz she’riy tizimining juzvlar deb ataladigan birliklari: sabab, vatad va fosilalar vujudga keladi.
tarqalgan lirik janr. G‘azal, ko‘pincha ishqiy temada yaratilgan. Shu bilan birga, ijtimoiy-siyosiy, axloqiy-ta’limiy temalarda ham ko‘p g‘azallar yozilgan. Navoiy, Turdi, Maxmur va boshqa o‘zbek shoirlarida satirik g‘azallar ham bor. G‘azal kamida uch baytdan, ko‘pi bilan 10-12 baytdan (ba’zan undan ham ko‘proq ) iborat bo‘ladi…
Quyidagi so‘zlarning mazmunini lug‘atlardan yozib kelish va mazmunini bilib olish. Muxammas, misra, bayt, rukn, bahr, janr, lirika. |
