Amosfera htt murodovSh doc


Атмосфера хавосини ифлослантиришнинг санитария меъёрлари


Download 1.21 Mb.
Pdf ko'rish
bet46/74
Sana18.06.2023
Hajmi1.21 Mb.
#1554594
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   74
Bog'liq
Атмосфера хавосини мухофаза килиш технологияси

 
7.1 Атмосфера хавосини ифлослантиришнинг санитария меъёрлари. 
Атмосфера хавосини ифлослантириш санитария меъёрлари билан тартибга 
солиб турилади. 
У, ёки бу ахоли пунктлари атмосфера хавосидаги зарарли моддаларнинг 
рухсат этилган микдор (РЭМ) ни белгилаш шундан келиб чикадики, бу 
жойларда инсон узок ва доимий булганларида улар учун зарарли 
булмайди. 
Атмосферада бир неча зарарли моддалар булса, уларнинг умумий 
концентрацияси куйидаги тенглама буйича аникланади. 
1
.....
3
3
2
2
1
1
n
n
РЭМ
С
РЭМ
С
РЭМ
С
РЭМ
С
Х
+
+
+
+
=
бу ерда Х-аникланаётган улчамсиз умумий концентрация; 
С
1
, С
2
…., С
n
-атмосфера хавосидаги зарарли моддаларнинг хакикий микдори, 
мг/м
3

Умумий таъсир самарасига 
куйидаги зарарли моддаларнинг 
бирикмалари киради (ацетон (СН
3
СОСН
3)
, ацетофен ва фенол (С
6
Н
5
ОН), 


www.qmii.uz/e-lib 
альтадегид ва винилацетат; валериан, капрон ва ёг кислотаси, озон, азот II 
оксиди ва формальдегид(СН
2
О), сульфид гази, водород сульфид ва фенол, 
водород ва фторид ва сульфид кислотасининг аэрозоли: изопроприлбензол ва 
метанол (СН
3
ОН) ва этанол (С
2
Н
5
ОН), циклогексан (С
6
Н
12
) ва бензол (С
6
Н
6
); 
водород иони буйича концентрациядаги кучли минерал кислоталар (сульфид, 
хлорид, азот) этилен (С
2
Н
4
), пропилен (С
3
Н
6
), бутилен (С
4
Н
8
) ва амилен 

5
Н
10
), 2-3-дихлор, 1,4-нафтахинон:уксус кислотаси ва уксус ангидрид; 
бензол ва ацетофенон; олтингугурт ва сульфид ангидрид, аммиак, азот 
оксидларига эгадир.
Зарарли моддаларни санитар меъёрлари ва таркалиш конуниятлари 76
Атмосферага 
доимий 
манбалардан 
ифлосланган 
манбаларнинг 
чикарилишига ваколатли ташкилотлар (махаллий СЭС, Давкомгидрометнинг 
махаллий хизматлари ва бошкалар) рухсати билан йул куйилади. 
Хамма корхоналар зарарли чикаришлар микдорини камайтиришлари, 
чикиндиларни тозалаш курилмаларнинг самарали ва бетухтов ишлашини 
таъминлашлари, СЭС талаблари ва шартларини бажариш учун уларни назорат 
килиш, сув, тупрок ва бошка табиий объектларнинг ифлосланишига йул 
куймаслик зарур. Пахтани дастлабки кайта ишлаш жараёнида бинога зарарли 
моддалар чикишини камайтириш, корхоналарда ва уларнинг якинидаги хаво 
мухитини согломлаштириш учун куйидагилар тавсия килинади. 
1. Пахта тозалаш корхонасида технологик жараёнда ишлатиладиган хаво 
сарфи камайтириш, бунинг учун: 
а) пахтани дастлабки кайта ишлаш технологик жараёнини куриб чикиш 
ва хом ашёни, ярим фабрикатлар ва тайёр махсулотни ташишнинг хаво 
транспорти тизимларини механик тизимларига алмаштириш имкониятларини 
топиш; 
б) пахтани 
дастлабки 
кайта ишлаш 
технологик жараёнини 
такомиллаштириш ва махсулотнинг бир машинадан иккинчисига очик усулда 
утишни истисно этиш. 
2. Пахта тозалаш корхоналарининг технологик машина ускуналарини 
техник жихатдан соз холатда саклаш; 
3. Пахта тозалаш заводининг хамма машиналарида чанг суриб оладиган 
(аспирация) системаларини ишига ярокли холда саклаш 
4. Пахта тозалаш заводларининг технологик машина ускуналаридан 
атмосферага чикадиган чанг тутиш курилмаларини ишига ярокли холатда 
саклаш 
5. Чанг тутиш курилмаларига тикилиб коладиган ва майда фракцияли 
чанг тутгичларнинг нормал ишлашини бузадиган йирик чанг фракцияларини 
тутиш имкониятини берадиган икки боскичли хавони тозалашини куллаш. 
Иккинчи боскич тозалашда керакли санитария самарасига эришиш учун говак 
фильтрлар, хаво намини тозалаш тизимлари ёки электр фильтрлар урнатилади. 
Хавони нам тозалашда сувни форсункалар ёрдамида пуркашдан воз кечиш 


www.qmii.uz/e-lib 
зарур, чунки узлуксиз сув таъминотига нам чанг тутгичлари узлуксиз сув 
таъминотига ювиладиган сувдаги толали чанг тикилиб колади. 
6. Икки боскичли чанг тутиш курилмасида биринчи боскич тозалаш 
курилмасининг конструкцияси шундай булиши керакки, у фильтрловчи 
тукимага аланга учкунлари узатилишининг олдини олиш керак. 
7. Пахта тозалаш корхонаси худудининг чангланганлигини камайтириш 
ва ифлосланишнинг олдини олиш учун ишлаб чикариш чикиндисини 
марказлаштирилган холда туплаш ва олиб чикишни куллаш зарур. 
8. Пахта тозалаш корхонаси ишлаб чикариш биноларининг бевосита 
якинидаги ташки хавонинг чангланганлигини камайтириш учун технологик
Зарарли моддаларни санитар меъёрлари ва таркалиш конуниятлари 77
жараёнларнинг барча чанг манбаларидан ишлаган хавони ишлаб чикариш 
бинолардан камида 100 м масофада тозалаш керак. 
9. Ишлаб чикариш чикиндиларини кайта ишлаш цехини бевосита хавони 
тозалаш курилмаларининг якинига жойлаштириш лозим. 
Корхоналарда атмосфера хавосини ГОСТ 17.2.3 02-87 га мувофик 
мухофазалашнинг атмосферани ифлослантирувчи хар бир манба учун рухсат 
этилган чикинди микдори (РЭЧМ), вактинчалик келишилган чикиндилар 
(ВКЧ) меъёрлари шундан келиб чикиб ахоли пунктидаги саноат 
корхоналарининг ривожланишининг хисобга олган холда муайян манбалар ва 
бошка жами манбалардан чикаётган зарарли чикиндилар атмосфера 
хавосидаги ифлосланувчи моддаларнинг рухсат этилган микдоридан ошмайди. 
Шунинг учун турли минтакалар ва хатто турли корхоналар учун бир хил 
зарарли моддаларнинг РЭЧМи жой рельефини, метеорологик шароитларни, 
худуднинг мавжуд ифлосланганлиги ва чикиндиларнинг турини хисобга олган 
холда белгиланади. 
Чикиндилардаги чангнинг рухсат этилган микдори бино иш зонасидаги 
унинг РЭЧМга ва чикариладиган хаво хажмига кура меъёрлар белгиланади. 
Агар чикиндилардаги чангнинг микдори нормадаги кийматлардан ошмаса, 
чикиндиларни тозаламаса хам булади. 
Чикариладиган хавони 20 мкм ва ундан ортик чанг фракцияларидан 
тозалаш самараси камида 96% булиши керак. 
Янги пахта тозалаш корхоналарини ахоли кургонлари жойлашган 
ерларда эсувчи шамоллар йуналишини хисобга олган холда куриш ва ахоли 
кургонлирини санитар химоя худуди билан ажратиш зарур. Пахта тозалаш 
корхонаси ичидаги худудда шамол эсадиган томонда куп зарарли чикиндилар 
ажраладиган цехлар ва булинмаларни жойлаштириш керак. Бош режада бино 
ва иншоатлар корхона майдончаларининг яхши шамоллатилишини хисобга 
олиб жойлаштирилади. 
Санитария-химоя зонасини танлаш. Хавони чангдан ва зарарли 
газлардан тозалаш тизимини куллаш атмосферага чикариладиган зарарли 


www.qmii.uz/e-lib 
моддалар микдорини камайтириш имконини беради, бирок уларни тулик 
тутишга эришиб булмяпди. 

Download 1.21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling