Analitik kimyo fani Sifat analizidan masala va misollar yechish bo’yicha uslubiy ko’rsatma uslubiy ko`rsatma Buxoro oo va esti «Umumiy kimyo»

Masalalar echishga doir namunalar
1-masala. 20 % li NaOH eritmasi tayyorlash uchun 2 mol’ NaOH ni qancha hajm suvda eritish kerak.
Berilgan:
C_% = 20 %
n =2 mol

Echish. 1) 100 g eritmada 20 g NaOH va 80 g (d=1 g/ml bo`lgani sababli 80 ml) H<sub>2</sub>O bo`ladi.
2) 20 g NaOH da necha mol’ bor.
M_NaOH= 40 g/mol’
n_NaOH =20/40 =0,5 mol’
3) 2 mol NaOH qancha suvda eritilishi kerak.
80 g H₂O --- 0,5 mol’ NaOH
X g H₂O --- 2 mol’ NaOH

Demak, 20 % li eritma tayyorlash uchun 2 mol’ NaOH ni 320 ml H₂O ga eritish kerak.

2-masala. 270 ml H₂O 30 g NaCl eritildi. Hosil bo`lgan eritmani foiz(%) kontsentratsiyasi hisoblang.

Berilgan:
m = 30 g = 30*10^-3kg = 3*10^-2 kg

C_% - ?
Echish. eritmani foiz(%) kontsentratsiyasi quyidagi formula bilan hisoblanadi:

bo`lgani sababli m =d*V = 10³ *2,7*10^-4 = 0,27 kg

3-masala. 10 % li 0,5 l HCl eritmasi tayyorlash uchun 30 % li eritmasidan necha ml olish kerak.
Berilgan:
V = 0,5 l = 500ml
C_% = 10 %
C_% = 30 %
V - ?
Echish. 1) 10 % li 500 ml HCl eritmasing massasi hisoblanadi:
10 % eritmani zichligi d =1,05 g/ml

2) Shu eritmadagi HCl ning massasi hisoblanadi:
100 - 10 g HCl
525 - X g HCl

3) 52,5 g HCl 30 % eritmaning qanchasi buladi?
30 % eritmaning zichligi d = 1,15 g/ml
100 - 30 g HCl
X - 52,5 g

4) 175 g HCl saqlagan 30 % eritmani hajmini hisoblanadi:

4-masala.10 % li HCl eritmasing molyar kontsentratsiyasi hisoblang (d =1,05 g/ml).
Berilgan:
C_% = 10 %
d =1,05 g/ml= 1,05*10^-3 kg/m³
C_m - ?
Echish. 1) 10 % li 1 l eritmani massasi hisoblanadi:
m=V*d=1000*1,05 =1050 g = 1,05 kg
2) 1050 g 10 % HCl eritmasidagi HCl ning massasi hisoblanadi:
100 --- 10 g HCl
1050 --- x g HCl

3) Modda miqdori «mol»larda hisoblanadi:

5-masala. 2 l 0,5 m H₂SO₄ eritmasi tayyorlash uchun, 10 % li H₂SO₄ dan necha ml olish kerak.
Berilgan:
V = 2 l = 2000 ml
C_m = 0,5 m
C_% = 10 %
V - ?
Echish. 1) 2 l 0,5 m eritmada necha gramm H₂SO₄ borligi hisoblanadi:
1 l – 49 g H₂SO₄ – 0,5 m
2 l - x g H₂SO₄ – 0,5 m
X = 2 * 49 = 98 g = 0,098 kg
2) 10 % eritmani qanchasida 98 g H₂SO₄ bo`lishini topamiz:
100 g --- 10 g H₂SO₄
y g --- 98 g H₂SO₄

3) 10 % eritmani hajmini hisoblanadi:

6-masala. 5 l 2 n H₃PO₄ eritmasi tayyorlash uchun 30 % (d=1,18 g/ml) eritmadan qancha hajm olish kerak.

Berilgan:
V = 5 l h 5*10^-3m³
C_n = 2 n
C_% = 30 %
V - ?
Echish. 5 l 2 n H₃PO₄ eritmasida necha g-ekvivalent molyar massa bo`ladi.
;
1 l --- 32,66 g/mol’ H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>
5 l --- x g H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>
X = 5*2*32,66 = 326,6 g = 0,3266 kg
2) 326,6 g H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub> 30 % eritmaning qancha miqdorida bo`ladi.
100 g --- 30 g H₃PO₄
X --- 326,6 g H₃PO₄

3) Kislota hajmi hisoblanadi:

7-masala. Kislotali muhitda ishlatiladigan 0,5 n 2 l KMnO₄ eritmasi tayyorlash necha gramm KMnO₄ kerak bo`ladi.

Berilgan:
C_n =0,5 n
V = 2 l = 2000 ml = 2*10^-3m³
m - ?
Echish. 1) KMnO₄ ning kislotali muhit uchun ekvivalent molyar massasi hisoblanadi.
MnO^-₄ + 8H⁺ + 5e → Mn²⁺ + 4 H₂O

2) 0,5 n 2 l eritma tayyorlash uchun kerak bo`lgan KMnO₄ massasi hisoblanadi.