Analitik kimyo fanidan o’quv-uslubiy majmua

K_М = K_НА / K_ВН⁺

Ta’rif: Muvozanatdagi birinchi kislotaning kislotalik doimiysini, xosil bo‘lgan ikkinchi kislota doimiysiga nisbati kislota-asos reaksiyasining muvozanat doimiysi deyiladi

Yuqoridagi ifoda yoki uning logariflangan pK_M = pK_HA – pK_BH⁺ ifo-dasidan qo‘yidagi xulosa chiqadi. Kislota-asos muvozanatning yo‘nalishi reaksiyada qatnashayotgan kislotalar kuchlarining raqobatiga bog‘liq.

Masalan K_HA > K_BH⁺ ya’ni pK_A < pB_BH⁺ bo‘lganda, xosil bo‘layotgan (BH⁺) kislota (HA)ga nisbatan kuchsiz bo‘lgani sababli K_M >1 ya’ni (pK < 0) bo‘lib muvozanat maxsulotni xosil bo‘lish tomoniga siljigan bo‘ladi

(1) (2)

Misol: CH₃COOH + C₆H₅ONa ↔ C₆H₅OH + CH₃COONa

pK = 4,76 pK = 9,98

pK_M = 4,76 – 9,98 = -5,23 < 0 muvozanat o‘ngga siljigan

CH₃COOH + NaCN ↔ HCN + CH₃COONa

pK = 4,76 pK = 0,85

pK_M = 4,76 – 0,85 = 3,9 > 0 K_M<<1 muvozanat chapga siljigan

Xulosa: Kislota-asos muvozanati kuchsiz kislota (asos) xosil bo‘lish tomoniga soljiydi.