NH3+ H2O = NH4+ + OH-
HCl+ H2O = H3O+ + Cl-
Barcha bu jarayonlar muvozanatda bo’lib moddalarning proton berish qobiliyatiga bog’liq. HCl eritmasida muvozanat o’nga surilgan, chunki HCl protonlarni donori hisoblanadi. Cl- HCl nisbatan kuchsiz asosdir.NH3
ishtirokida kuchsiz kislota H20 ga kuchli asos OH- to’g’ri keladi.
Erituvchilar sistemasi ta’rifi. Bu ta’rifga kora kislota ayni erituvchida kation hosil qiladigan moddadir.
H2O + H2O = H3O+ + OH-
NH3(s) + NH3(s) = NH4+ + NH4-
H2SO4 + H2SO4 = H3SO4+ + HSO4-
100% 100%
Eriganda o’z kationlarini konsentrasiyasini oshiradigan erituvchilar kislotalar, o’z anionlari konsentrasiyasini oshiradigan erituvchilar asoslar deyiladi. Ko’pgina reaksiyalar eritmada ketgani uchun bunda erituvchini xossalarini bilish juda muhimdir. Tarkibida proton tutgan va ozmi yoki kopmi kislota xossasiga ega bolgan erituvchilar proton erituvchilar deyiladi. Proton erituvchilar o’z-o’zidan ionlasha oladi (H2O, H2SO4 va boshqalar) . Proton erituvchilarda erigan modda zarrachalari nafaqat erituvchi zarrachalari balki autodissotsilanish jarayonida yuzaga kelgan kation va anionlar bilan o’ralgan.
Aproton erituvchilar sifatida qutbliligi kam yoli kuchsiz qutblangan disotsilanmaydigan lekin kuchsiz solvatasiyga uchraydigan suyuqliklar kiradi(CCl4,C6H6 va boshqalar).
Dissotsiyalanmaydigan lekin kuchli solvatlanadigan qutbli erituvchilar (dimetilformamid, dimetilsulfoksid va bosqalar) hamda kuchli qutblangan autoionlanadigan erituvchilar kiradi(POCl3,BrF3 va boshqalar).
Luis ta’rifi. Luis taklifiga ko’ra kislota elektron juft akseptorlaydigan modda , asos bo’lsa elektron juft beradigan modda. Kislota va asosning o’zaro ta’siri donor akseptor mexanizm bo’yicha boradi:
Do'stlaringiz bilan baham: |