Anatomiya 2014. indd

4-rasm. Ko‘p qavatli yassi shoxlanmaydigan 
epiteliy. 1–yuza qavat; 2–bazal qavat;
3–shilliq pardaning xususiy qatlami.

---

19
larning tarkibiga kirishiga qarab turli 
vazifani bajaradi. Ekzokrin bezlar tur-
licha bo‘lib, ularning ko‘p chiligi ko‘p 
hujayralidir. Ularda sekretor qismi va 
chiqaruv nayi tafovut qilinadi.
Sekretor qismi suyuqlik ishlab chi -
qaruvchi hujayralardan iborat bo‘ ladi. 
Sekretor qismining shakliga qarab nay-
simon, alveolyar, naysimon-alveolyar 
bezlar tafovut qilinadi. Chi qaruv nayi-
ning tuzilishiga qarab oddiy va mu-
rakkab bezlar tafovut qili nadi. Ishlab 
chiqargan suyuqligi tarkibiga qarab 
shilliq, oqsil, aralash (oqsil-shilliq) va 
moy bezlari tafovut qilinadi.
Suyuqlikni qanday hosil bo‘lishi va 
hujayralardan qanday ajralishiga qarab 
merokrin, apokrin, golokrin bezlar ta-
fovut qilinadi.
Merokrin bezlar suyuqlikni nay ga 
sekretor hujayralarning sitoplaz masini 
parchalamasdan turib chi qaradi. Apo-
krin bezlarda sekretor hujayralarning 
sitoplazmasi qisman buziladi. Sekre-
tsiya jarayonida hujayraning apikal qismi buzilib suyuqlik tarkibi-
ga kiradi. Keyingi bosqichda buzilgan hujayra tiklanadi. Golokrin 
bezlarda suyuqlik ajralishi hujayraning o‘lishi bilan kuzatiladi.
5-rasm. Bir qavali epiteliy-
ning turlari:
А–silindrsimon; B–kubsi-
mon; D–yassi; 1–epiteliy; 
2–epiteliy osti biriktiruvchi 
to‘qima.
6-rasm. Ekzokrin bezlarning turlari:
А–oddiy naysimon bez; B–oddiy alveolyar bez; D–boshlang‘ich qismi 
shoxlangan naysimon bez; E–boshlang‘ich qismi shoxlangan alveolyar bez;
F–boshlang‘ich qismi shoxlangan murakkab alveolyar-naysimon bez.

---

20