"Анатомия ва гистология" кафедраси остеология, синдесмология ва миология фанидан маъруза матнлари


Харакатчан бирлашмалар (бугимлар)


Download 0.72 Mb.
bet49/73
Sana09.04.2023
Hajmi0.72 Mb.
#1346416
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   73
Bog'liq
ADav

Харакатчан бирлашмалар (бугимлар).
Суякларнинг бир-бирига узаро якинлашмасдан, уртада бушлик колдириб кушилган жой бугим - articulatio дейилади. Бугимлар ичидаги бушликда синовиал суюклик булади.

  1. Суякликларнинг бугин хосил килишда иштирок килувчи учлари facies articularis шакл жихатдан бир-бирига мос келиши керак.

  2. Суякларнинг бугим юзалари 0,2-0,5 мм калинликдаги тогай (cartilago articularis) билан копланган булиши керак.

  3. Суякларнинг бугим хосил килувчи учлари ва улар уртасидаги бушликнинг гир атрофи бугим халтаси билан уралган булиши керак. Ташки кават (stratum fibrosum) ва ички синовиал кават (strotum synovialia). Ташки фиброз кават бугим халтасини мухтахкамлаш учун хизмат килса, сийрак бириктирувчи тукимадан ва эндотелиал хужайралардан тузилган ички кават халта юзасини силликлаш учун хизмат килади. Ички кават бугим ичига ширага ухшаб чузиладиган сарик рангли тиник суюклик - синовиал суюкликни чикаради. Агар бугим ичида бойлам булса ёки бугим ичидан мускул бир хил таранг булмайди, баъзи бугимларда у буш туради, баъзиларида таранг булди.

  4. Хар кайси бугим сиртдан зич бириктирувчи тукима толасидан тузилган бойламлар билан мустахкамланган булади. Бугим халтасининг ташки фиброз кисми кат-кат булиб, ташки каватида узунасига кетган толалар, ички каватида купинча кундаланг кетган толалари булади. Узунасига кетган толалар битта суякдан бошланиб, иккинчисига бориб ёпишади ва халтанинг баъзи жойларида зичлашиб, бошланиб, иккинчисига бориб ёпишади ва халтанинг баъзи жойларида зичлашиб, буйламлар бугим халтаси билан бирикиб кетади, уларни факат сунъий йул билан ажратиш мумкин. Алохида бойламлар сиртки, бугим ичидаги бойламларда сиртки, бугим ичидаги бойламлар халтага кушилиб кетмасдан алохида ажралиб туради.

  5. Бугим халтаси ичида суякларнинг учлари уртасида бугим бушлиги булиши керак. Бу бушлик унча кенг булмайди. Бугим хосил килувчи суякларнинг бир-бирига мослашишига ва (бугим хосил килувчи суякларнинг бир-бирига) бугим халтасининг жойлашишига караб бугим бушлиги хам хар хил кенгликда ва шаклда булади.

Харакатга кура 4 хил харакат тавофут килинади:

  1. Кундаланг ук атрофидаги харакат: букиш (flexio) ва ёзиш (extensio) ёки фронтал ук атрофида 2 ёнга хараакатланиш;

  2. Согитал ук атрофидаги харакат: якинлаштириш (adduktio) ва узоклаштириш (abduktio);

  3. Доира хосил килиб айланиш: суякнинг бир учи жойида тургани холда иккинчи учини айланиши;

  4. Уз уки атрофида айланиш; суякнинг буйлами уки атрофида ичкарига ёки ташкарига бурилиш. Харакатларнинг катта ва кичиклиги ёки тезлиги аввало бугим юзаларининг шаклига, угимнинг кенг ёки торлигига боглик булса, иккитадан бугим атрофида бугимлар, пайлар, мускулларга хам боглик.


Download 0.72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling