Andijon 1 Organik kimyo – organik birikmalar kimyosini o`rganuvchi fandir. Molekulasi tarkibida “C”

A N D I J O N 2 0 1 8
Organik kimyo – organik birikmalar kimyosini o`rganuvchi fandir.
Molekulasi tarkibida “C” atomi bo`lgan birikmalar organik birikmalar deyiladi.

Tarkibida C atomi bor noorganik birikmalar

• CO, CO2, HCN, HOCN, HSCN, H2CO3 va shu kislotalarning tuzlari anorganik birikmalarning muhim sinflariga xos xususiyatini namoyon qilganliklari uchun anorganik kimyoda o`rganiladi.

Bersellius
fanga
4 ta
termin
kiritgan.
1. Organik kimyo – 1808 - yil
2. Izomeriya – 1830 - yil
3. Allotropiya – 1840 - yil
4. Kataliz – 1835 - yil
Organik kimyo fani taraqqiyotini 4 bosqichga ajratish mumkin.
Empirik davr
Analitik davr
Tuzilish nazariyasi
Hozirgi zamon davri
1824-yili Vyoller laboratoriya sharoitida birinchi bo`lib – ditsiandan – oksalat (shavel) kislotani kashf qilgan.

1828-yil Vyoler ammoniy sianatdan  mochevina (karbamid) ni sintez qildi.

Eng muhim sintezlar

• C6H5NO2 + 3H2S → C6H5NH2 + 2H2O + 3S↓

1842 – yilda Zinin nitro benzolni qaytarib Anilin sintez qildi.
C6H5NO2 + 3(NH4)2S → C6H5NH2 + 2H2O + + 3S↓ + NH3↑
C6H5NO2 + 3H2 → C6H5NH2 + 2H2O
1845-yilda Kolbe etanoldan – sirka kislotani sintez qildi.

• C2H5OH + [O]  CH3COOH + H2O

1854 - yili Bertlo – yog`ni sintez qildi.
1861 - yili Butlerov chumoli aldegiddan Ca(OH)2 bilan qizdirib shakarsimon modda sintez qildi.
6HCHO → C6H12O6
1814 - yilda Krixgof kraxmalni gidrolizlab glukoza sintez qildi.
Libin – achchiq bodom mag`zidan  benzoy aldegidini  benzoy kislotani sintez qildi.