Андижон цишлок; хужалиги и н с т и т у т и

-

12

%

2-3% 

1

-

2

%

0,5%

0,5-4,0%

9.  Qishloq  xo‘jaligi  tovar  ishlab  chiqaruvchilari  tomonidan 

^  ^

jo ‘natiladigan yuklam i sug‘urta qilish

Ekinlar hosili sug ‘urtasi.

Qishloq  xo'jaligi  ekinlari  hosili  sug‘urtasi,  qishloq  x o ‘jaligi  ixtiyoriy 

sug‘urtasining asosiy turlaridan biri hisoblanadi.

Sug'urta  obyekti  qishloq  xo‘jaligi  ekinlari  hosili  hisoblanadi.  Qishloq 

xo‘jalik  ekinlarining  hosili  sug‘urtasi  ularning  muzlash,  garmsel,  do‘l,  sel, 

sug'orish  manbalaridagi  suvsizlik  yoki  kamsuvlik  sababli,  suv  bosish, 

zararkunandalar, yo n g 'in  natijasida nobud  bo‘lish yoki  zararlanishi va kuchli 

shamol  hamda uzoq davom  etgan yog‘ingarchilik natijasida yotib qohsh kabi 

hodisalar yuzasidan o ‘tkaziladi.

---

Sug'urta shartnomasi  mahsulot yetishtiruvchilarning  yozm a anzasiga asosan, 

qishloq  va  suv  xo‘jaligi  vazirligi  hamda  «O 'zagrosug'urta»  DASK 

tasdiqlagan ekish taqvimi muddatlaridan kechiktirilmagan holda tuziladi. 

Sug'urta  mukofotlarini  hisoblash  uchun  qishloq  xo'jaligi  ekinlari  hosilinmg 

qiymati  xo‘jalikning  hisob-kitobi  va boshlang'ich  hisobot hujjatlari  bo‘yicha 

mazkur  yilda  rejalashtirilgan  1  ga  ekin  maydonidan  olinadigan  hosildorlik 

(oxirgi  uch  yil  ichida  olingan  o'rtacha  hosildorlikdan  yuqori  emas) 

mahsulotni sotish narhi va ekin maydoniga asosan hisoblanadi.

Har  bir  qishloq  xo'jalik   ekinlari  hosilining  qiymati  alohida  hisoblanadi. 

Sabzavot,  poliz  ekinlari,  ekilgan  o'tlar,  rezavor  mevali  dov-daraxtlar, 

ko'chatxonalar,  gullar,  manzarali  daraxtlar va ba’zi  boshqa ekinlar hosilinmg 

qiymati esa guruhlar bo  yicha aniqlanadi.

Sug'urta  mukofotlari  bo'yicha  tarif(stavka)lari  har  yili  ko‘nlgan  zararga 

asoslanib, qayta k o ‘rib chiqiladi.

Sug'urta mukofotlari  sug‘urta  qildiruvchi  tomonidan  sug'urta  shartnomasida 

belgilangan  m uddatida  sug‘urtalovchi  hisob  raqamiga  to 'liq   tushmasa,  u 

holda  sug'urta  javobgarligi  tushumga  nisbatan  olib  boriladi.  Sug'urta 

mukofotlari  belgilangan  muddatgacha  kelib  tushmasa,  sug'urta  shartnomasi 

kuchga  kirmagan 

deb 

hisoblanadi 

va  xo'jalik  

qaytadan 

sug'urta 

shartnomasini tuzish huquqini saqlab qoladi.

Shartnomada 

ko‘rsatilgan 

muddatlardan 

so‘ng 

tushgan 

sug‘urta 

mukofotlariga  sug'urtalovchi  sug'urta  javobgarligini  olib  bormaydi  va 

mablag‘  sug‘urta qildiruvchiga qaytariladi.

Hisoblangan  sug'urta  mukofotlari  sug'urta  bo'lim i  hisobiga  kelib  tushgach, 

sug'urta qildiruvchiga sug'urta polisi  yozib beriladi.  Sug'urta polisi,  sug'urta 

hodisasi yuz berganda, sug'urta tovoni to'lash uchun asosiy hujjatdan biridir. 

Yuqorida qayd  qilingan  hodisalar  natijasida qishloq  xo'jalik  ekinlari  hosilini 

zararlanishi  yoki  nobud  bo'lishi  sug'urta  hodisasi  hisoblanadi.  Sug'urta

---

hodisasi  yuz  berganda  Sug'urta  qildiruvchi  bu  haqda  sug'urta bo'lim iga uch 

kun ichida xabar berishi shart.

Qishloq  x o ‘jaligi  ekinlari  uchun  sug‘urta  mukofotlari  hisoblashda  qabul 

qilingan bir gektar hosilning qiymati bilan hisobot yilida bir gektar maydonda 

yetishtirilgan  o ‘rtacha  hosildorlik  qiymati  orasidagi  manfiy  farq  xo‘jalik 

ko‘rgan zarar hisoblanadi.

Aniqlangan sug'urta tovoni xo'jalikdan 29-shakidagi  qishloq xo'jalik statistik 

hisoboti  olingach  70%,  qolgan  30%  esa,  xo'jalikning  yillik  hisoboti 

tasdiqlangach to ‘lab beriladi.