Andijon davlat pedogogika instituti
II BOB. MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA BOLALARNI TEVARAK-ATROF BILAN TANISHTIRISH METODIKASI
Download 0.75 Mb.
|
Tevarak-atrof Mag\' Dissert tayyor
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.2. Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirishning shakl, metod va vositalari.
II BOB. MAKTABGACHA TA’LIM TASHKILOTLARIDA BOLALARNI TEVARAK-ATROF BILAN TANISHTIRISH METODIKASI.
2.1. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirishning mazmuni va uni tanlash tamoyillari. Ekologik ta’lim-tarbiya tizimi asoslariga tabiat yaxlitligi hamda atrof-muhitning inson tomonidan o‘zgartirilishi haqidagi tasavvurlar qo‘yilgan. Bunda tabiatni muhofaza qilishga yo‘naltirilgan ta‘lim jarayoni oliy o‘quv yurtlarida hozirgi zamon ommaviy axborot vositalaridagi uzluksiz jarayon sifatida qaraladi. U umumiyvazifalarbilanuyg‘unlashadihamdamutaxassisliktayyorgarligibilanbog‘liqholdatabaqalashtiriladi. Uningumumiynazariyko‘rsatmalario‘quvrejasiningturliqismlaridaaksetganbo‘lib, ma‘ruzamatnlari, elektrondarsliklar, amaliyvalaboratoriyamashg‘ulotlarimazmunidao‘zifodasinitopadi. Bolalarnitabiatbilantanishtirishningjarayoni har tomonlamarivojlanganshaxsma‘naviyqiyofasinikamoltopishjarayoniningmuhimvatarkibiyqismidir. U Bolalardamilliyvaumuminsoniyqadriyatsifatidatabiatgaonglimunosabat, tabiatzaxiralarinisaqlashvako‘paytirishgaoidmas‘uliyattuyg‘usi, ekologikmuammolarniamaliyhalqilishdagiko‘nikmalarningrivojlantirilishinio‘zidaqamraboladi. Sayyoramizdajumladan, respublikahududidavujudgakelganekologikvaziyatta‘lim-tarbiyatizimioldigaquyidagilarnihaletishnimuhimvazifaetibqo‘yadi, ular: 1) bolalarningtabiatgaonglimunosabatlari, tabiatkomponentlariniyaxlitlikdavao‘zaroaloqadaligini his etish; 2) tabiatningbolalarekologikmadaniyatinibelgilabberadiganvositasifatidanamoyonbo‘lishi; 3) atrofmuhitgamunosabatnima’naviymadaniyatningajralmasqismiekanliginianglash; 4) tabiattalabaningekologikmadaniyatinishakllantirishiuchunasosiyomilekanliginitushunish; 5) atrofmuhitganisbatanbolalarnitabiatbilantanishtirishningshakllantirishdabolalarning individual xususiyatlarinihisobgaolganholdata‘lim-tarbiyajarayonidaatrofmuhitnimuhofazaqilishniekologikqadriyatsifatidaanglabetishlarigailmiy-amaliyjihatdansharoityaratish; 6) bolalarnitabiatbilantanishtirishningshakllantirishningmaqsadvavazifalarinianiqbelgilabolish, uningamaliyotgayo‘naltirilganliginitushunish; 7) ekologikmuammogaumummilliy, umuminsoniy, ijtimoiymuammosifatidayondashishkabilar. 14 Shular asosidatalabaningekologikmadaniyatinishakllantirishgayo‘naltirilganta‘lim-tarbiyatiziminididaktikjihatdanta‘minlanishigaerishamiz. Buning uchunekologiyagaoido‘quvmateriallarinitanlash, tabiatnimuhofazaqilishgaoidfaoliyatturlarivaularmohiyatinibolalarongigasingdirish, insonningtabiathodisalarinianglashi, mazkurhodisalarninghayotiyligi, mukammalliliginitushunishlozimliginingustuvorliginianglashizarur. Bizningfikrimizchabolalargao‘rgatiladiganekologikbilimmazmunio‘zichigaquyidagilarniqamrabolishilozim: - bolalarongidaolamningilmiymanzarasinishakllantirish; - tabiatvajamiyato‘rtasidagima’lumbo‘lganekologikbilimlarahamiyatiniilmiy-amaliyjihatdanyoritibberish; - bolalartomonidanekologikqonuniyatlarningo‘zlashtirilishigaerishish; - tabiatdasodirbo‘ladiganturlixildagifojialarnianglash, ularningmohiyatinibilibolish, ekologiyagaoidta‘limvazifalariniifodalash, kuzatishvatajribalarnirejalashtirishhamdaamalgaoshirish, ekologiyagaoidnazariy-amaliyg‘oyalarnioydinlashtiraolish, ulardanta’lim-tarbiyajarayonidafoydalanaolishmalakalarinihosilqilish; - tabiatgaqadriyatsifatidaqarashtuyg‘usiniuyg‘otishvamadaniyatinishakllantirish, tabiatnimuhofazaqilishvauningboyliklaridanunumlifoydalanishnitakomillashtirish; - respublikahududidagibiologikxilma – xilliknibilishgaimkonberadigannazariyavag‘oyalarnio‘rganishnitashkiletish; - ekologiyasohasidagimuayyanbilimlarhajmini, tasavvurvatushunchalardoirasiniilmiy-amaliyjihatdanishlabchiqish; - atrofmuhitnimuhofazaqilish, uningzahiralaridanunumlifoydalanishgao‘rgatish; - bolalarniatrofmuhitbilanmuloqotdavridaekologikamaliyotnikengaytirish, ulardaatrofmuhitganisbatanfaolta’siretuvchiekologikmunosabatnitarkibtoptirish. Ekologikta’limmazmuni: psixologik, pedagogik, shaxsfaoliyatigayo‘naltirilganomillargatayanadi: - tabiatganisbatanekologikonglimunosabatdabo‘lishzaruriyatinianglabetish; - o‘zfaoliyatlariningekologikoqibatlarinioldindan his eta olish; - tabiatbag‘ridayashash, rivojlanishvamilliyboylikekanligini his qilabilish; - atrofmuhitbilanmuloqotlarningturinitanlashgaoidxulosalarchiqarishdatabiiy-ilmiy, texnikvagumanitarbilimlargatayanish; - tabiatbilanmuloqotdabo‘lgandamilliytarixiytaraqqiyotga, umuminsoniyqadriyatlargatayanishzarur. 15 Shundayqilib, bolalarekologikmadaniyatinishakllantirishuchunularekologiyagaoidquyidagiko‘nikmalargaegabo‘lishlarilozim: - ekologikmuammolarningpaydobo‘lishsababiniilmiy-amaliyjihatdananiqlayolish; - tasodifanhosilbo‘ladiganantropogenomillarholatinihamdauningsalbiyoqibatlarinianglashvaundanhimoyalanish; - tabiatzaxiralaridanfoydalanishgaoidamaliy, aniqma’lumotlarniolish, tahlilqilishvaundanxulosachiqarish; - ekologiyagaoidoddiybitiruvmalakaviyishishlarinio‘tkazaolish, olingannatijalarnitahliletib, xulosachiqarish; - ekologiyagaoidtajribalarolibborish; - mahalliy, hududiy, umumbashariyekologikmuammolarniilmiy-amaliyjihatdano‘rganish, tahliletishvabartarafqilishdafaollikko‘rsataolish. Ekologiyao‘zmazmunigako‘rainsoniyatningtabiatob’ektlaribilanbo‘ladiganbarchaxilma-xilaloqalarimohiyatiniaksettiradi. Shunga ko‘ra, endilikdashahar, ishlabchiqarish, texnika, qishloqxo‘jaligi, suvhavzalari, o‘simliklar, hayvonotolami, inson, mahalla ekologiyasikabitushunchalarmavjud. Ekologiktushunchalarniekologiyafanio‘zichigaqamraboladi. Tabiatvositasitarbiyaberishumumiytarbiyaningbirqismibo‘lib, u o‘zoldigabolalarningxususiyalarini, bilimjarayonlarini, qobiliyatlariniyaxshibilganxoldatarbiyaberishnivazifaqilibqo‘yadi. Maktabgachatarbiyaishidauningko‘pqirralaribor, bupedagogikafaniqonuniyatlarinio‘rganishbilanshug‘ullanadiganjudakengijtimoiyxodisa. Biz bolalarnitabiatbilantanishtirarekanmiz, engavvalopedagogikafaniningasoschilariniaytibo‘tilganfikrlargaasoslanamiz. G‘arbningilg‘orpedagoglaridanKomenskiybolalargaberiladiganbilimhayotiylikkavako‘rgazmalilikkaasoslanishikerakdeganedi. Bolalargatabiatorqaliberiladiganbilimlarturlichametodivausullarbilanolibboriladivaekskursiya, saylta’limiyo‘ynlarorqalimustahkamlanibchuqurlashtiriladi. 2.2. Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirishning shakl, metod va vositalari. Atrof-muhitbilantanishtirishdaquyidagimetodlardanfoydalaniladi : Download 0.75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling