Andijon mashinasozlik instituti I. M. Sirojiddinova o. X. Pulatova «kasbiy psixologiya»

Ko’ruv diqqati - narsa va hodisalarni ko‘ruv organi orqali idrok qilish, esga 
tushirish munosabati bilan namoyon bo‘ladigan diqqat turi. 
Ikkinchi tartibli ixtiyoriy diqqat - ongimizning muayyan ob‘ektga ixtiyorsiz 
ravishda yo‘naltirilsada, uning ustiga ma‘lum vaqt barkaror holda, to‘planib 
turishidan iborat ixtiyoriy diqqat turi; diqqat to‘plangan ob‘ektining mazmuniga 
qarab ixtiyorsiz diqqatning ixtiyoriy diqqatga aylanishi. 
Ichki diqqat - ongimizning o‘z sub‘ektiv taassurotlarimiz, his-tuyg‘ularimiz 
va intilishlarimizga qaratilishidan iborat diqqat turi. 

---

131 
Tashqi diqqat - ongimizning ob‘ektiv voqelikdagi narsa va hodisalarga, 
ularning ayrim belgi va xususiyatlariga yo‘naltirilish, ularda faol to‘planadigan 
diqqat turi. 
Bedor holat - bosh miya yarim sharlaridagi tegishli nerv markazlarining 
ko‘zg‘alishi bilan belgilanadigan uyqudan tashqaridagi holat, ongli holat. Shaxs 
bedor holatidagina ma‘lum bir faoliyat turini amalga oshira oladi. 
Qo‘zg‘alish markazi - markaziy asab tizimining qo‘zg‘alish jarayoni ro‘y 
bergan uchastkasi. 
Diqqat depretsiyasi (lot.deprezyu-pasayish) - turli tashqi va ichki omillarga 
ko‘ra ob‘ektda to‘planish va mustahkamlanishning kuchsizlanishi va buzilishi. 
Paradoks fazasi-kuchli qo‘zg‘atuvchilarga qaraganda kuchsiz qo‘zg‘atuvchilarning 
kuchli reaktsiyasining vujudga keltirishi (patologik holatlar nazarda tutiladi). 
Orientir refleksining elektrofiziologik simptomlarining barqarorlashuvi - ixtiyoriy 
diqqat buzilganda maqsadga muvofiq topshiriq berish va oqilona instruktsiya yoki 
ustanovka berish hamda vaziyatga qarab uni o‘zlashtirishorqali insonda 
orientirovka refleksini qaytadan tiklashdan iborat korrektsion faoliyat. 
Diqqat korrektsiyasi (lot. tuzatish) - insonda diqqat patologik holatga 
(buzilishga) uchraganda maxsus usul va uslublardan foydalanib tuzatish.