Andijon Mashinasozlik instituti Mashinasozlik texnologiyasi fakulteti3-bosqich myaMT

Andijon Mashinasozlik instituti Mashinasozlik texnologiyasi fakulteti3-bosqich
MYaMT
0620Guruh
talabasi Sodiqov Ro‘zibekning Polimer fanidan tayyorlagan MUSTAQIL ISHI.
Mavzu:Polimerlarni olinishi
Reja:
1.Polimerlarni olinishi
2.Degidrstlanish sintezi.
• Polimerlarning olinishi va tuzilishi
Sintetik polimerlar ikki usulda polimerlanish va polikondensatlanish reaksiyalari orqali sintez qilinadi.
Polimerlanish reaksiyasi –quyi molekulyar moddalar –monometrlarning o’zaro birikib YMB hosil qilish reaksiyadir. Polimerlanish molekulalararo birikish reaksiyasi bo’lib, bunda polimerdan boshqa qo’shimcha mahsulot hosil bo’lmaydi.
Polimerlanish monometr tarkibidagi qo’shbog’ning uzulishi yoki halqaning ochilishi hisobiga yuqori temperatura, bosim, yorug’lik, katalizator ta’sirida sodir bo’ladi. Polimerlanish reaksiyasining mexanizmi monomerning tabiatiga qarab zanjirli va bosqichli bo’ladi. Bosqichli polimerlanish sekin, zanjirli esa unga nisbatan tez ketadi. Zanjirli polimerlanish o’z navbatida radikal va ionli mexanizmda boradi.
Polimerlarning olinishi va tuzilishi
Sintetik polimerlar ikki usulda polimerlanish va polikondensatlanish reaksiyalari orqali sintez qilinadi.
Polimerlanish reaksiyasi –quyi molekulyar moddalar –monometrlarning o’zaro birikib YMB hosil qilish reaksiyadir. Polimerlanish molekulalararo birikish reaksiyasi bo’lib, bunda polimerdan boshqa qo’shimcha mahsulot hosil bo’lmaydi.
Polimerlanish monometr tarkibidagi qo’shbog’ning uzulishi yoki halqaning ochilishi hisobiga yuqori temperatura, bosim, yorug’lik, katalizator ta’sirida sodir bo’ladi. Polimerlanish reaksiyasining mexanizmi monomerning tabiatiga qarab zanjirli va bosqichli bo’ladi. Bosqichli polimerlanish sekin, zanjirli esa unga nisbatan tez ketadi. Zanjirli polimerlanish o’z navbatida radikal va ionli mexanizmda boradi.

•moddalarga yuqori molekulali birikmalar (polimerlar) deyiladi; ular tabiiy (polisaharidlar, polipeptidlar, tabiiy kauchuk) va sintetik (plastmassalar, elastomerlar, kimyoviy tolalar) turlarga boʻlinadi. Tashqi sharoit oʻzgarganda, polimerlar tarkibidagi molekulyar zanjirlarning oʻz konfiguratsiyalarini oʻzgartira olishi Makromolekulalarning asosiy xossalaridan biri hisoblanadi. Shu jihatdan qaraganda barcha makromolekulalar chiziqli (uzunchoq) egiluvchan (tabiiy kauchuk, kauchuksimon sintetik moddalar Makromolekulalari), chiziqli qattiq (sellyuloza

Makromolekulalari), spiralsimon (oqsillar, nuklein
•kislotalar makromolekulalari), tarmoqlangan (polisaharidlar makromolekulalari), fazoviy (uch oʻlchamli) turlarga boʻlinadi. Makromolekulaning uz.
4000— 8000 A, koʻndalang kesimi 3—7,5 A. Karbozanjirli (zanjiri faqat uglerod atomlaridan tuzilgan) va geterozanjirli (zanjirida uglerod atomlaridan tashqari azot, kislorod, oltingugurt atomlari saqlagan) Makromolekula boʻladi. Zanjirning tuzilishi, kattaligi (mol. m.) va zvenolarining joylanish tartibi, uning xossalariga (egiluvchanligi, bogʻlarining mustahkamligi, elektr oʻtkazuvchanligi, kimyoviy reaksiyaga kirishiga) taʼsir ko’rsatadi.