Andijon tumani 54-umumta’lim maktabi

Andijon tumani 14-umumta’lim maktabi

II toifali ona tili va adabiyot fani

o’qituvchisi F.Azizova

Darsning shiori:

• Birlashgan daryo bo’lur,
• Tarqalgan irmoq bo’lur.
• (Xalq maqoli)

darsning maqsadi:

• Ta’limiy:O’quvchilarning morfologik bilimlarini oshirish,son so’z turkumi haqida tushuncha berish.
• Tarbiyaviy:O’quvchilarni birdamlik va ahillik ruhida tarbiyalash.
• Rivojlantiruvchi:Mashqlar orqali bilim, malaka va ko’nikmalarini oshirish.

Mavzu: Son

• Darsning maqsadi:
• Ta’limiy:O’quvchilarning morfologik bilimlarini oshirish,son haqida tushuncha berish.
• Tarbiyaviy:O’quvchilarni birdamlikka chorlash.
• Rivojlantiruvchi:Gaplar tuzib,mashqlar orqali bilim,malaka, ko’nikmalarini rivojlantirish.

SON

• Narsa ,buyum-shaxsning sonini,sanog’ini bildirib,qancha?,nechta?,nechanchi? kabi so’roqlardan biriga javob bo’ladi.
• Beshta daftar, o’n uchta kabutar
• Sonlar miqdor son va tartib sonlarga bo’linadi.
• - (i)nchi qo’shimchasi bilan hosil qilingan sonlar tartib sonlar deyiladi:
• Beshinchi sinf, yettinchi sahifa.
• Miqdor son narsa-buyumning miqdorini bildiradi:to’rtta,sakkiztadan,olti.

Sonlarning yozilishi:

• 1.Sonlar so’zlar bilan yoziladi:
• Bir,to’qqiz, yetti,ikki ming o’n to’rt,beshinchi, yigirma besh.
• 2.Arab raqamlari bilan yoziladi:
• 4-sinf,8 yoshda,soat 8 da
• 3.Rim raqamlari bilan yoziladi:
• XX asr,IV bob ,miloddan avvalgi VI asr.

Sonlarning yozilishi:

• Ikki,yetti,olti kabi so’zlarga –ov, -ala qo’shimchalari qo’shilganda fonetik o’zgarish ro’y berib,ikkinchi “ I” harfi tushib qoladi va shunday yoziladi:Ikkov,ettov,oltov,ikkala,yettala,
• Oltala.
• Bir soniga –ta qo’shimchasini qo’shganda “r”harfi “t”harfiga almashadi: bitta
• Arab raqami bilan yozilganda –inch qo’shimchasi o’rnida (-) qo’llaniladi: 5-sinf,6-bob, 4-kitob.