Angren universiteti "ijtimoiy-gumanitar fanlar" kafedrasi "iqtisodiyot nazariyasi "

Ehtiyojlarning o`sib borish qonuni-jamiyjat ehtiyojlarining miqdoran ortib va 
sifat jihatdan takomillashib borishini bildiradi.

Aholining tabiiy o`sishi -buning natijasida ehtiyojlar miqdoran ortib boradi. 

Fan-tehnika taraqqiyoti va reklama.Uning ta`sirida kishilarda yangi 
tovarlarga ehtiyoj paydo bo`lib,u sifat jihatdan takomillashib boradi. 
Ehtiyojlarga xos bo`lgan muhim xususiyat- turli ehtiyojlarning bir-birini taqozo 
qilishidir.Bu bir ehtiyojning boshga bir ehtiyojni keltirib chiqarishini 
anglatadi.M:kompyuterlarga paydo bo`lgan ehtiyoj o`z navbatida uni ishlatishni 
o`rganish,xizmat ko`rsatish,dastur tuzish kabilarga eshtiyojlarni keltirib chiqaradi.
Qondirilish xarakteri va darajasiga ko`ra:

---

42 
2Ehtiyojlarning turlari va tarkibi,ularning qondirilish darajasi.

Yakka yoki individual tarzda qondiriladigan ehtiyojlar. 

Jamoa yoki guruhlar darajasida qondiriladigan ehtiyojlar. 

Umumjamiyat miqyosida qondiriladiganehtiyojlar. 
Ehtiyojlarning o`sib borishini taqozo qiluvchi omillar:
Ehtiyojlarni qondirish vositalarining ashyoviy-buyum shakliga ko`ra:

Moddiy ehtiyojlar-moddiy ko`rinishga ega bo`lib,kishilarning ular bilan 
ta`minlanishi hayot kechirishining birlamchi shartidir.Bular hayotiy zarur 
vositalar(oziq-ovqat,turar-joy )ni o`z ichiga oladi. 

Ijtimoiy ma`naviy va madaniy-maishiy ehtiyojlar-asosan xizmatlar 
shaklida qondirilib,insonning ahloqiy, ma`naviy,madaniy va jismoniy kamol 
topishiga xizmat qiladi. 
Qondirish usuliga qarab:

Bevosita qondiriladigan ehtiyojlar-kishilar tomonidan to`q`ridan-to`q`ri 
iste`mol qilinadigan tovarlar va xizmatlarga bo`lgan ehtiyojlar. 

Bilvosita qondiriladigan ehtiyojlar-bu ishlab chiqarish maqsadlari uchun 
iqtisodiy resurslarga bo`lganehtiyojlar. 

---

43 
Xulosa 
Insonning hayotiy faoliyatini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan vositalarning 
aksariyat qismi inson mehnati bilan yaratiladi. Shunga ko‘ra, ehtiyojlarning 
mavjudligi ishlab chiqarishning uzluksiz ravishda amalga oshirilishini ham taqozo 
etadi. Ishlab chiqarish jarayonida sodir bo‘ladigan munosabatlar ayirboshlash, 
taqsimot va iste’mol jarayonlarida bo‘ladigan munosabatlarga yo‘nalish beradi va 
ta’sir qiladi. Ishlab chiqarish jarayonidagi munosabatlar boshqa fazalardagi 
munosabatlarning tavsifini belgilab beradi. Mazkur bobda bir-biri bilan uzviy 
bog‘liq bo‘lgan ishlab chiqarish omillari va ishlab chiqarish jarayoniga tegishli 
muammolar qarab chiqiladi. Ishlab chiqarish omillari tavsiflanadi, ishlab 
chiqarishning maqsadi va mazmuni ochib beriladi, so‘ngra uning natijalari va 
samaradorligi bilan bog‘liq masalalar bayoni beriladi. Tahlilda «ishlab chiqarish 
imkoniyati» tushunchasiga ham o‘rin ajratiladi. Bobning oxirida keyingi 
qo‘shilgan mahsulot va uning kamayib borishi, keyingi qo‘shilgan mehnat va 
kapital unumdorligining pasayib borishi qonunining mazmuniga tegishli 
marjinalistik g‘oyalar bilan tanishtiriladi.