Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan foydalanish samaradorligini oshirish

 
186 
view_op=view_citation&hl=ru&user=B0DZEakAAAAJ&citation_for_view=B
0DZEakAAAAJ:tS2w5q8j5-wC  
UO‘T:6.27.4. 
ROSTLANGAN DARYO O‘ZANIDAGI OQIMINING EKIN 
MAYDONLARIGA TA’SIRINI BAHOLASH 
 
1
I.A.Ibragimov 
−“Gidrotexnik inshootlar va nasos stansiyalari” kafedrasi 
dotsenti, PhD. (
[e-mail]
) 
2
M.A.Mirzayev 
−“Gidravlika va muhandislik gidrologiyasi” ixtisosligi 
tayanch doktoranti. (
[e-mail]
) 
 
3
D.I.Inomov 
− “Gidravlika va muhandislik gidrologiyasi” ixtisosligi tayanch 
doktoranti. (
[e-mail]
) 
1,2,3
“TIQXMMI” MTU Buxoro tabiiy resurslarni boshqarish instituti. 
Annotatsiya. Maqolada Amudaryoning Xorazm viloyati va Qorqalpog‘iston 
Respublikasida o‘tuvchi qirg‘oq bo‘yi hududlariga va daryo o‘zani qayiridagi 
gidrotexnik inshootlarda yuzaga kelgan salbiy holatlar daryo qirg‘oqlariga va 
qirg‘oq bo‘yi hududlariga joylashgan qirg‘oq xo‘jalik ekin еr maydonlariga turli 
antropogen omillarning sabablari o‘rganilib yuzaga kelgan vaziyatlarni yaxshilash 
bo‘yicha qisqa tavsiyalar berilgan. Shuningdek, maqolada rostlangan daryo 
o‘zanidagi suv sarflari va grunt suv sathlarining o‘zgarishi ma’lumotlari tahlil qilib 
keltirilgan. Tatqiqotlarni o‘tkazishda Amudaryoning quyi oqimidagi o‘zanda 
joylashgan suv o‘lchash nuqtalarining 2017, 2018, 2019 yillardagi ma’lumotlar 
olinib statistik tahlillar o‘tkazildi. 
Kalit so’zlar: O’zan, Amudaryo, gidrouzel, suv sarfi, suv o’tkazish qobiliyati. 
Daryo toshqin paytida qirg‘oq bo‘yi hududida joylashgan aholi yashash 
punktlari va qishloq xo‘jalik ekinlarini suv bosishdan himoyalash uchun o‘zanda 
barpo qilingan salbiy ta’sir qiluvchi sabablarini aniqlash hamda rostlash va 
himoyalash inshootlariga Gidrotexnika inshootlarining xavfsizligini ta’minlash va 
ishonchliligini oshirish suv resurslarini boshqarishda muhim ahamiyat kasb etadi. 
Ushbu maqsadda Amudaryoning quyi oqimidagi hududlarda tadqiqotlar o‘tkazildi. 
Daryo suv sarfining bunday ko‘rsatkichda va unga mos ravishda sathining 
yuqori bo‘lishi natijasida daryo o‘zani kengaygan, qirg‘oqlari qisman yuvilgan va 
daryo bo‘yi qayir zonasida joylashgan ekin maydonlarida еr osti sizot (grunt) suvlari 
sathining ko‘tarilishi yuz bergan. 

---