Annotatsiya: G‘aznachilikning yagona hisobraqami to‘g‘risida tushuncha, Res- publika va hududiy g‘aznachilik hisob raqamlarining yuritilishi hamda yagona g‘az- na hisob raqamida budjet daromadlari ijrosini hisobga olish to‘g‘risida mavzu yo

Hududiy g‘azna hisobvaraqlari. 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti va mahalliy budjetlar qaramogida boigan 
budjetdan mablag‘ oluvchilarning pul mablag‘larini kirim qilish va o‘tkazish bo‘yicha 
operatsiyalar hududiy g‘azna hisobvaraqlari orqali amalga oshiriladi.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti va mahalliy budjetlar qaramogida 
boigan budjetdan mablag‘ oluvchilarning budjetdan tashqari mablag‘lari (ota-
onalarning maktabgacha taiim muassasalarida bolalami saqlash uchun to‘lovlari, 
ota-onalarning musiqa va san’at maktablarida bolalarni o‘qitish uchun to‘lovlari, 
maktabgacha ta’lim muassasalari ishchilaridan ovqatlanish uchun tushgan 
tushumlar, shuningdek, ijtimoiy ta’minot organlaridan budjet tashkiloti xodimlariga 
pensiya va ijtimoiy nafaqa to‘lash uchun tushgan mablag‘lar) o‘rnatilgan tartibda 
kirim qilinadi. Joriy yilda budjetdan mablag‘ oluvchilarning joriy moliya yili uchun 
kelib tushgan debitorlik qarzlari summasi kassa xarajatlarini tiklash orqali kirim 
qilinadi (budjetdan mablag‘ oluvchilarning shartnomalar tuzmasdan amalga 
oshiriladigan to‘lovlari bo‘yicha yuridik va moliyaviy majburiyatlar).
Budjetdan mablag‘ oluvchilarning o‘tgan yilgi debitorlik qarzlarining joriy 
moliya yilida qaytarilgan summalari, shuningdek, tovar-moddiy boyliklarni, 
asosiy vositalari sotishdan va inventarizatsiya (tekshirish) natijalari bo‘yicha kelib 
tushgan summalar kirim qilinadi va keyinchalik ushbu summalar budjetdan mablag‘ 
oluvchilar joylashgan hududning shartli hisobvaraq raqami (ShHR) bilan ochilgan 
23402 (005) “Respublika budjeti mablag‘lari” daromadlar tranzit hisob varaqlari 
orqali tegishli budjetlarning daromadlariga o‘tkazilishi bilan alohida shaxsiy hisob 
varaqlarda hisobga olinadi.
Ma’lumki, O‘zbekistoRespubllkasi davlat budjeti daromadlari qismi asosini 
mamlakatimizda 2014-yil, 1 - yanvardan amalga kiritilgan O‘zbekiston Respublikasi 
Budjet Kodeksining 50-51 -52-moddalari bilan belgilab qo‘yilgan daromadlar 
tashkil qiladi.
Davlat budjetiga majburiy to‘lovlarning kelib tushishi soliq va bojxona tizimlariga 
kiruvchi maxsus vakolatli organlar hamda mazkur vazifa zimmasiga yuklatilgan 
boshqa davlat organlari tomonidan ta’minlanadi.
1
Qosimova G. G‘aznachilik. O‘quv qo‘llanma. – T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2013 y. 123-bet.

---

STARS International University
227
Davlat budjetiga o‘tkaziladigan soliqlar va majburiy to‘lovlarning hisobga olinishi 
yoki budjet hisobiga keragidan ortiq miqdorda o‘tkazib yuborilgan summalarning 
qaytarib berilishi respublikamizda amalda bo‘lgan Soliq Kodeksi, Bojxona Kodeksi, 
shuningdek, 2001-yil, 19-fevralda qabul qilingan “O‘zbekiston Respublikasi 
Davlat budjetining kassa operatsiyalarini amalga oshirish orqali ijrosini ta’minlash 
to‘g‘risida” gi 1009-sonli raqam bilan davlat ro‘yhatidan o‘tkazilgan yo‘riqnomalar 
asosida bajariladi.
Davlat budjetining markaziy bo‘g‘ini bo‘lgan respublika budjetiga Soliq 
Kodeksining 23-moddasida belgilab berilgan umumdavlat daromadlari va majburiy 
to‘lovlari tushiriladi. Ma’lumki, umumdavlat ahamiyatiga ega boigan tartibga 
soluvchi soliqlar bo‘yicha to‘lovlar O‘zbekistoRespublikasi Prezidentining Budjet 
parametrlari to‘g‘risidagi maxsus qarori bilan har moliya yili uchun tasdiqlanadigan 
normativlar bo‘yicha respublika budjetiga o‘tkaziladi. 
Umumdavlat soliqlarining ayrimlari bo‘yicha to‘lovlar turlicha respublika 
budjetiga yoki Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar, Toshkent shahrining 
budjetlariga o‘tkazilishi mumkin.
Tartibga soluvchi umumdavlat soliqlardan to‘lovlarini bajarish yuzasidan 
zimmasidagi majburiyatlarni bajaruvchi soliq to‘lovchilar tomonidan to‘langan 
soliqlar va boshqa to‘lovlar summalari tegishli banklar tomonidan respublika 
budjetiga o‘tkaziladi va O‘zbekistoRespublikasi Markaziy banki tomonidan 
belgilanadigan tartib-qoidalarga muvofiq respublika budjetining asosiy hisob-
kitob raqamiga jamlanadi, shuningdek, amaldagi qonunchilik normalariga asosan, 
Qoraqalpog‘iston Respublikasi va mahalliy hokimiyat organlarining budjetlariga 
o‘tkazib beriladi.
Alohida shahar hududiga kiruvchi tumanlarning mahalliy budjetiga umumdavlat 
soliqlarining qanday qismini ajratib berish lozimligini belgilovchi normativlar, o‘z 
navbatida, viloyat miqyosi-dagi shahar hokimlari qarorlari bilan tasdiqlanadi.
1