Anorboyev asrorbekning


Download 144.07 Kb.
bet14/22
Sana12.10.2023
Hajmi144.07 Kb.
#1700892
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   22
Bog'liq
Anorboyev Asrorbek. Jahon tarixi kurs ishi





Truman doktrinasi
1946-1947 yillarda. SSSR Turkiyaga bosimni kuchaytirdi. Turkiyadan SSSR Qora dengiz bo'g'ozlari maqomini o'zgartirishga va xavfsizlik va O'rta dengizga to'siqsiz kirishni ta'minlash uchun Dardanel bo'g'ozi yaqinidagi harbiy-dengiz bazasini joylashtirish uchun hudud berishga intildi. Shuningdek, 1946 yil bahorigacha SSSR o'z qo'shinlarini Erondan olib chiqishga shoshilmadi. Fuqarolar urushi bo'lgan Gretsiyada noaniq vaziyat yuzaga keldi va Albaniya, Bolgariya va Yugoslaviya kommunistlari yunon kommunistlariga yordam berishga harakat qilishdi.
Bularning barchasi Qo'shma Shtatlarda o'ta norozilikni keltirib chiqardi. Prezident H. Truman dunyoda faqat Amerika taraqqiyot, erkinlik va demokratiyani targ'ib qilishga qodir, deb ishongan va ruslar, uning fikriga ko'ra, "o'zini qanday tutishni bilmaydilar. Ular chinni do'konidagi filga o'xshaydi. "
Garri Truman 1947 yil 12 martda Amerika Kongressida so'zga chiqib, Gretsiya va Turkiyaga harbiy yordam ko'rsatish zarurligini e'lon qildi. Darhaqiqat, u o'z nutqida AQShning yangi tashqi siyosat doktrinasini e'lon qildi, u AQShning boshqa davlatlarning ichki ishlariga aralashishiga sanktsiya berdi. Ushbu aralashuvning sababi "Sovet ekspansiyasi" ga qarshi turish zarurati edi.
Truman doktrinasi butun dunyoda SSSRni "qamrab olishni" o'z zimmasiga oldi va fashizmni mag'lub etgan sobiq ittifoqchilar o'rtasidagi hamkorlikning tugashini anglatadi.
Marshall rejasi
Shu bilan birga, "Sovuq urush jabhasi" nafaqat mamlakatlar o'rtasida, balki ular ichida ham o'tdi. Evropada chaplarning muvaffaqiyati aniq edi. Kommunistik g'oyalar tarqalishining oldini olish uchun 1947 yil iyun oyida AQSh davlat kotibi Jorj Marshal Evropa mamlakatlariga xarob bo'lgan iqtisodiyotni tiklashda yordam berish rejasini taqdim etdi. Ushbu reja "Marshall rejasi" (Evropani tiklash dasturining rasmiy nomi - "Evropani tiklash dasturi") deb nomlangan va AQShning yangi tashqi siyosatining ajralmas qismiga aylangan.
1947 yil iyul oyida 16 G'arbiy Evropa davlatlari vakillari Parijda yig'ilishib, har bir mamlakat uchun yordam miqdorini alohida muhokama qildilar. Ushbu muzokaralarga G'arbiy Evropa vakillari bilan birgalikda SSSR va Sharqiy Evropa davlatlari vakillari ham taklif qilindi. Garchi Marshall "bizning siyosatimiz biron bir mamlakatga yoki doktrinaga qarshi emas, balki ochlik, qashshoqlik, umidsizlik va betartiblikka qarshi qaratilgan" deb ta'kidlagan bo'lsa-da, yordam, aniqrog'i, beg'araz bo'lmagan. Amerika ta'minoti va qarzlari evaziga Evropa davlatlari Qo'shma Shtatlarga o'z iqtisodiyotlari to'g'risida ma'lumot berishga, strategik xom ashyo etkazib berishga, shuningdek, sotsialistik davlatlarga "strategik tovarlar" sotilishining oldini olishga va'da berishdi.
SSSR uchun bunday shartlar qabul qilinishi mumkin emas edi va u muzokaralarda qatnashishdan bosh tortdi, Sharqiy Evropa mamlakatlari rahbarlariga buni qilishni taqiqladi, ularga o'z navbatida imtiyozli kreditlar va'da qildi.
Marshall rejasi 1948 yil aprelida, AQSh Kongressi Evropaga to'rt yillik (1948 yil apreldan 1951 yilgacha) iqtisodiy yordam dasturini nazarda tutgan "Iqtisodiy hamkorlik to'g'risida" gi qonunni qabul qilganidan so'ng amalga oshirila boshlandi. Yordamni 17 mamlakat, shu jumladan G'arbiy Germaniya oldi. Umumiy ajratma taxminan 17 milliard dollarni tashkil etdi. Asosiy ulush Angliya (2,8 milliard), Frantsiya (2,5 milliard), Italiya (1,3 milliard), G'arbiy Germaniya (1,3 milliard) va Gollandiyaga (1,1 milliard) to'g'ri keldi. Marshall rejasi bo'yicha G'arbiy Germaniyaga moliyaviy yordam bir vaqtning o'zida Ikkinchi Jahon urushida g'olib bo'lgan mamlakatlarga etkazilgan moddiy zarar uchun tovon puli undirish (qoplash) bilan ta'minlandi.


Download 144.07 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling