Arab xalifaligi davrida Movarounnahr. Reja: Movarounnahrga dastlabki yurishlar

Namangan davlat universiteti Ijtimoiy fanlar fakulteti Arxeologiya 1- bosqich talabasi O’ktamaliyeva Saidaning Jahon tarixidan tayorlagan taqdimoti

Arab xalifaligi davrida Movarounnahr.

REJA:

1.Movarounnahrga dastlabki yurishlar.

2.Istilochilarga qarshi xalq qo’zg’alonlari

3.Movarounnahrda islom dinining yoyilishi

4.Arablar davrida yerga egalik shakllari va soliqlar turi.

Arablarning O’rta Osiyoga dastlabki yurishlari Ubaydulloh ibn Ziyod boshchiligida 651-yilda Marvni egallashi bilan boshlanadi.Arablar Amudaryodan(Jayhundan) shimolda joylashgan yerlarga ,,Movarounnahr’’,ya’ni ,,daryoning ortidagi yerlar’’ deb nom berishadi.Narshaxiy va arab muallifi Yoqut bergan ma’lumotlarga ko’ra Muhammad (s.a.v)ning shaxsan o’zlari Movarounnahrni bo’ysundirishni muqaddas deb hisoblab,islomga e’tiqod etuvchilarni bu muqaddas ishga da’vat etganlar.

Arablar Movarounnahrga dastlab uni bosib olish uchun emas,balki Islom dinini yoyish ,mahalliy hukmdorlarni sinash maqsadida yurish qilganlar

Movarounnahrga ilk bor hujumlar 654-yil Maymurg’ va 667-yilda Chog’aniyondan boshlanadi.

Manbalarda qayd etilishicha bu davrda Xorazm arablar tomonidan ikki marotaba talon-taroj etilgan.

VII-asr boshlarida arablar Movarounnahr hududini to’liq bosib olishga kirishadilar .

Xurosonga noib qilib tayyorlangan Qutayba ibn Muslim(704-yidan)boshlab arablarning Movarounnahr harbiy yurishiga boshchilik qiladi.

Qutaybaning harbiy yurishlari
Balx(705)
Chag’oniyon
Poykand
Buxoro(709)
Kesh
Naxshab(710)
Xorazm(711)
Samarqand(712)
Choch(713)
Farg’ona vodiysi(715)

Marv, Poykand, Buxoro va Samarqand shaharlarida shahriston yoki undagi xonadonlarning qoq yarmi arablar va ular bilan birga kelgan ajamlar(eronliklar) ga bo’shatib beriladi.

Arablar Mavorounnahrda o’rnatilgan siyosiy hokimyatni mustahkamlash va uning barqarorligini taminlash uchun Islom dinini da’vat etishga, aholi orasida islomni yoyishga alohida e’tibor berganlar.