Arija: Kirish


Download 3.83 Mb.
bet2/8
Sana18.06.2023
Hajmi3.83 Mb.
#1592609
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
yusuf kurs ishi

Mavzuning dolzarbligi. Atom yadrolarining klaster yemirilishlari yadro fizikasi sohasida erishilgan yutuqlar hozirgi zamon fan rivoji uchun muhim jabhalardan biri hisoblanadi. Atom yadrolarining yemirilishlarida va klasterlar ishtirokidagi yadro reaksiyalari natijasida katta miqdordagi energiya va yangi kimyoviy elementlar hosil bo’ladiki, ularni tabiiy sharoitlarda hosil qilib bo’lmaydi. Kalster yemirilash natijasidan paydo bo‘lgan elementlarning asosiy xarakteristikalarni o‘rganish mumkin
Kurs ishi ning maqsadi Yadro fizikasi sohasidagi oxirgi yillarda erishilgan yutuqlar bilan tanishish, klaster yemirilishlar misolida yadro fizikasi sohasidagi olingan natijalardan muvofiq bo’lish va natijalarni umumlashtirish.

Tadqiqotning vazifasi:

- α – yemirilish haqidagi zamonaviy tasavvurlar bilan tanishish.

- Yadrodagi klasterlar ishtirokidagi yadro reaksiyalari va yemirilishlar klassifikatsiyasini o’rganish.


Asosiy qism
1.Beta yemirilishining klaster yemirilashlari

Hozirgi vaqtda eksprimental ravishda 221 Fr dan 241 Am gacha bo`lgan yigirma

beshta yadro aniqlangani, ular asosiy holatdan



14 C , 20 O, 24 Ne, 26 Ne, 28 Mg , 30 Mg , 32 S va 34 Si (2.1.1)

tipdagi klasterlarni chiqaradi.

Hosilaviy yadro va uchib chiqayotgan klasterlarning nisbiy harakat

energiyalari 28 dan 94 M B gacha o`zgaradi va barcha hollarda potensial to`siq balandligidan kichik bo`ladi. Barcha tadqiq qilingan klaster radioaktiv yadrolar o`z navbatida α-yemirilish yadrolardir.



Eng qiziq jihati shundaki, vaqt birligi ichida ular klaster yemirilish ehtimolligi

kl α-yemirilish ehtimolligiga nisbatan uchib chiqayotgan klaster massasi

oshishi tartibida kamayadi va 109 dan 1016 diapazonida yotadi. Bunday

nisbatlarning bunchalik kichik qiymatlari radiaktivlikning boshqa

ko`rinishlari uchun oldin analiz qilinmagan va bu natijalar klaster yemirilishini

kuzatganlarning rekord natijalarga erishganlikalridan dalolatdir.

Hozirgi kunda atom yadrolarining klaster yemirilish dinamikasini

o`rganayotganda ikki xil yondashish bor. Bu yondashuvlar ma`lum chegaraviy

hollar sifatida qaralmoqda.

Birinchi yondashishda klaster yemirilish chuqur to`siq osti massalar bo`yicha

asimmetrik sponton yemirilishdir.

Bunda ona yadro “a” holatdan o`z shaklini o`zgartira borib oraliq holat

bo`lmish “b” dan o`tadi.



Bunday qayta qurish gidrodinamik modelning umumlashmasi bo`lgan yadrolarning kollektiv modellariga asoslanadi. Bunday yondashuv hozirgi kunda klaster yemirilishning nozik xarakteristikalarini aniqlashda
qiyinchiliklarga duch kelmoqda.

Klaster radiоaktiv yadroning kvazi bo`linish modelidagi evolyutsiyasi.

Ikkinchi yondashuv α-yemirilish nazarioyasibilan o`xshash. Bu holdaoxirgi holatda

oraliq holatni chetlab o`tiladi. Bu holda (1.4.2)-formula λ = 2νWifP tilida klaster shakllanishining ehtimolligi Wif tushunchasidan foydalanadi.



Ikkinchi yondashuvning yutug`i shundaki, α-yemirilish kabi klaster yemirilishda ham Geyger – Hettol (1) qonuni ishlatildi. Bu qonun yarim

yemirilishning klaster davri

chizmada ko`rish mumkin.


T va energiya Q ni o`zaro bog`laydi. Bu faktni 2.1.2-2



Download 3.83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling