Sharq falsafasida Ontologiya koʻproq ilohiy borliqning, xudoning mohiyatini aks ettiruvchi taʼlimot tarzida, sharq panteistik falsafasida vahdati mavjud va vahdati vujud koʻrinishidagi taʼlimotlar shaklida paydo boʻlgan. Falsafada Ontologiya monistik, dualistik va plyuralistik konsepsiyalar shaklida ham uchraydi (qarang Materiya). Yangi davr falsafasida dualistik Ontologiya namoyandasi R. Dekart boʻlgan. Oʻz falsafasining asosiga "monada" — "ilohiy atomlar"ni qoʻygan V. G. Leybnits falsafasi — plyuralistik Ontologiya ga mansubdir. Bu konsepsiya boʻyicha olamning asosida bir qancha mohiyat yotishi mumkin. Shunday konsepsiya empiriokrititsizmda ham uchraydi. R. Avenarius, E. Max borliqning asosida sezgilar majmui yotadi, deb hisoblaydi. Hozirgi zamon falsafasida Ontologiyaning mazmuni yanada boyigan. - Sharq falsafasida Ontologiya koʻproq ilohiy borliqning, xudoning mohiyatini aks ettiruvchi taʼlimot tarzida, sharq panteistik falsafasida vahdati mavjud va vahdati vujud koʻrinishidagi taʼlimotlar shaklida paydo boʻlgan. Falsafada Ontologiya monistik, dualistik va plyuralistik konsepsiyalar shaklida ham uchraydi (qarang Materiya). Yangi davr falsafasida dualistik Ontologiya namoyandasi R. Dekart boʻlgan. Oʻz falsafasining asosiga "monada" — "ilohiy atomlar"ni qoʻygan V. G. Leybnits falsafasi — plyuralistik Ontologiya ga mansubdir. Bu konsepsiya boʻyicha olamning asosida bir qancha mohiyat yotishi mumkin. Shunday konsepsiya empiriokrititsizmda ham uchraydi. R. Avenarius, E. Max borliqning asosida sezgilar majmui yotadi, deb hisoblaydi. Hozirgi zamon falsafasida Ontologiyaning mazmuni yanada boyigan.
- Bu borliq haqidagi tasavvurlarning rivojlanishi bilan bogʻlangandir. Maʼlumki, borliqni mexanistik, metafizik va materialistik talqin etishda u moddiylik bilan, aktual mavjudlik bilan, reallik bilan aynanlashtirib qoʻyilgan edi. Borliqaslida barcha narsa va hodisalarni, ilgari mavjud boʻlgan, hozir mavjud boʻlib turgan va kelajakda mavjud boʻladigan realliklarni, moddiylik va maʼnaviylikni, modda va gʻoyani ham oʻziga qamrab oladi.
- Aristotel (Miloddan avvalgi 384 - miloddan avvalgi 322) - o'zini butun bilim sohalariga, xususan falsafaga bag'ishlagan klassik davrning yunon olimi, u butun G'arbning eng taniqli namoyandalaridan biri sifatida ajralib turardi. Uning donoligi matematikadan, fizikadan va biologiyadan tortib metafizika, axloq va siyosatgacha juda keng edi, ammo bu Arastu bilan zamondosh ziyolilar orasida keng tarqalgan edi.
- Uning ishiga hali ham olimlar tashrif buyurishadi va G'arb jamiyatining asoslaridan biri bo'lib qolmoqda. Aristotelni mantiqning otasi deb atash odatiy holdir, bu mavzuga u bir nechta asarlarini bag'ishlagan. Xuddi shunday, u o'z davrining yunonlariga juda tegishli bo'lgan notiqlik san'atini yaxshi bilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
