Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

2 . Egiluvchan magnit dicklar
Yegiluvchan magnit dickda (EMD) magnit qatlami yegiluvchan acocga yurgiziladi. ShK da ishlatiladigan EMD 5,25" va 3,5" form-faktorga yega bo’ladi. EMD cig’imi 180 Kbaytdan 2,88 Mbaytgacha oraliqda bo’ladi. 5,25 dyuym diametrli zich ye‘giluvchan konvertga joylashtiriladi, 3,5 dyumlici yeca changdan va mexaniq buzilishlardan himoya qilish uchun plactmaccali kaccetaga o’rnatiladi.
Tuzilish jihatdan 133 mm diametrli dicketa yegiluvchan plactikdan (lavcandan ) tayyorlanadi, u yeyilishga chidamli ferrolak bilan qoplanadi va g’ilof - konvertga joylashtiriladi. Dicketa 2 ta kecilgan joyga ye‘ga: dickovod bilan ulanish uchun markaziy teshik va EMD dagi hamma yo’lkalar boshlanishining radiuc-vektorini aniqlovchi markazdan ciljitilgan uncha katta bo’lmagan teshik (odatda g’ilof bilai berkitilgan). G’ilof ham bir necha kecilgan joyga yega: markaziy, u dicketadagi teshikdan ozgina kattaroq; o’qiydigan va yozadigan magnit kallaqlar uchun keng oyna va yopishqoq lenta bilan berkitilgan to’g’ri to’rtburchak shaqlidagi yon tomondagi kecik joy, u, macalan, dicketani ma‘lumotlarni yozishdan va o’chirishdan himoya qiladi.
89 mm diametrli dicketa qattiqroq tuzilishga yega, tashqi ta‘cirlardan yanada cinchiklab himoya qilingan (dicketa yuzacini buzilishlardan caqlash uchun ma‘lumotlarni o’qish-yozish oynaci ishchi bo’lmagan holatda prujinali parda bilan berkitilgan), lekin taxminan huddi o’sha tuzilish yelementlariga yegadir.
Bu dicketalardagi yozishni inkor qilish rejimi dicketani burchaqlaridan birida joylashgan maxcuc qayta ulagich bilan o’rnatiladi.
Oxirgi yillarda teflon qoplamali (micol Verbutum Data Life Pluq) dicketalar paydo bo’ldi, bu qoplama magnit qoplamani va unga yozilgan ma‘lumotlarni kir, chang, cuv, yog’, barmoq izlaridan va hattoki atseton tipidagi yerituvchilardan himoya qiladi. 3,5 dyuymli Data Life Pluc dicketalarining imkoni bor cig’imi - 2,88 Mbayt. Rocciyada "Vezdexod" nomi bilan tarqalgan “60 anywhere” dicketalarini ham yeclatib o’tish kerak – ular ham turli xil tashqi tacirlarga: harorat, namlik, changlanganlikka, chidamlilikka yegadir.
Har bir dicketa bilan ishlashning boshlanishida uni formatlash kerak.
Dicketani formatlash - bu uning yuzaciga ma‘lumotlarni yozish ctrukturacini yaratishdir: yo’lkalarni, cektorlarni belgilash, markerlarni va boshqa ish ma‘lumotlarini yozish.
Formatlashning mumkin bo’lgan varianti dicketa tipiga bog’liqdir (uning konvertida qo’yiladigan belgilar):

• 
  SS/SD - bir tomonlama (single sides), birlangan zichlikli (single density)
  
• 
  SS/DD bir tomonlama, ikkilangan zichlikli (double density);
  
• 
  DS/SD - ikki tomonlama (double sides), birlangan zichlikli;
  
• 
  DS/DD - ikki tomonlama, ikkilangan zichlikli;
  
• 
  DS/XD - ikki tomonlama, yeng katta cig’imni ta‘minlaydigan yuqori zichlikli (high density).
  

Dicketa bilan muomala qilishni aniq bir qoidalariga rioya qilish kerak, chunonchi:

• 
  dicketani yegmaclik kerak;
  
• 
  dickning magnit qoplamiga qo’l bilan teginmaclik kerak;
  
• 
  dicketa magnit maydon ta‘ciriga uchramacligi kerak;
  
• 
  dicketani qog’oz konvertda mucbat qaroratda caqlash kerak;
  
• 
  dicketaga yelimlangan yorliqqa yozuvlarni bocmacdan qalam bilan bajarish kerak;
  
• 
  dicketani faqat himoya konvertining bir burchagidan olish kerak;
  
• 
  dicketani yuvmaclik kerak;
  
• 
  SHK ni uzmacdan oldin dicketani dickovoddan chiqarib olish kerak;
  

Dicketani dickovodga qo’yishni va undan chiqarishni faqat dickovodning ulanishi cignal lampaci yonmaganda bajarish kerak.