arslikda Vatanimizning qadim zamonlardan to hozirgi davrgacha tgan lni necha mingyillik tarixi oliy quvyurtlariuchuntavsiyaetilgan" zbekiston tarixi" quv dasturi talablari doirasida yoritilgan

oylari b lib tdi. 
1996-yilaprel Amur Temur tavalludining 660-yilligi jahon miqyosida 
nishonlandi. 
1996-yil26-aprel «Amir Temun> ordeni, «Biiyuk xizmatlari uchun» ordeni ta"sis 
etildi. 
1996-yil 25-iyun zbekistonning AQSh da elchixonasi ochildi. 
511 

19%-yil ivul zbekiston bilan Yevropa Ittifoqi rtasida sherikchilik va 
hamkorlik t risida shaitnoma imzolandi. 
1996-yil 19 iyul « zDEUavto» q shma korxonasining rasmiy ochilish marosimi 
b ldi. «Damas», «Tiko», «Neksiya» rusumli avtomobilhr ishlab 
chiqorish yoiga q yildi. 
1996-yil 27 avgust Prezident farmoni bilan har yili avgust oyining uchinchi 
yakshanba kuni « zbekiston - Vatanim manim» q shiq 
bayrami kuni deb eion qilindi. 
1996-yil 18 oktabr Toshkentda Temuriylar tarixi davlat muzeyi ochildi. 
1997-yil9-10yanvar Bishkekda ()"zbekiston. Qozo iston, Qir iziston rtasida 
abadiy d stlik haqida sliartnoma imzolandi. 
1997-yil 22 avgust Buxoro neftni qayta ishlash zavodi. Ishga tushirildi. 
1997-yil Samarqandda «Shaiq taronalari» birinchi xalqaro festivali b lib 
25 avgust-2 sentabr tdi. Har ikki-yilda shunday tbstivulni tkazish aifanaga 
aylandi. 
1997-yil29avgust zbekiston Respublikasining «Taiim t risidaw Qonuni va 
«Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» qabul qilindi. 
1997-yil oktabr Buxoro vaXivashaharlarining 2500-yilligi nishonlandi. 
1998-yil may zbekiston alpinistlari Himolay to ining eng baland «Everest» 
ch qqisiga chiqdilar 
1998-yil 17avgust «EI-yurt hurmati»ordenita'sisetildi 
1998-yil oktabr Samarqandda Imom al-Buxoriy tavalludining hijriy-qamariy 
taqvim b yicha 1225-yilligi nishonlandi. yodgorlik majniui 
ochildi. 
1998-yiIoktabr Fai ona shahrida Ahmad al-Far oniyga haykal matildi. bo 
yaratildi. 
1998-yil 28 dekabr «Fidokorlar» milliy demokratik partiyasi tashkil topdi. 
1999-yil 16 fevral Toshkentda terrorchi kuchlar tomonidan portlashlar sodir etildi. 
1999-yil mart «SamKocha\1o» q shma korxonasi ishga tushdi. «Otayoi» 
nisumli a\1obus va yuk avtomobillari ishlab chiqarish boshlandi. 
!999-yil9may Toshkentda «Xotira maydoni» majinuasining ochilish marosimi 
512 
1999-yil may Toshkentda zbek milliy kurashi b yicha birinchi jahon 
chempionati boiib tdi. Xalqaro kurash assotsiatsiyasi tuzildi. 
1999-yil Toshkent islom universiteti ochildi. 
1999-yil 5 noyabr Jaloliddin Manguberdi tavalludining 800-yilligi nishonlandi, 
uning xotirasiga ba ishlangan ulu vor haykal, yodgorlik 
majmui ochildi. 
1999-yil 5 dekabr 0"zbekiston Respublikasi ikkinchi chaqiriq Oliy Majlisiga 
saylovlarb lib tdi. 
zbekiston Respublikasi Prezidenti saylovi boidi. I.A.Karimov 
2000-yil 9 yanvar zbekiston Respublikasi Prezidenti etib saylandi. 
2000-yil 12 may Toshkentda «Shahidlar xotirasi» yodgorlik majmui ochildi. 
2000-yil 30 avgust «Jaloliddin Manguberdi» ordeni ta'sis etildi 
2000-yil Burhoniddin Mar inoniy tavalludining 910-yilligi va Imom Abu 
16-17 noyabr Mansur Moturidiy tavalludining 1130-yilligi nishonlandi. ular 
xotirasiga ba ishlangan yodgorlik majmualari ochildi. 
2001-yil 23 mart «Kamolot»yoshlar ijtimoiy harakati tashkil topdi. 
2001-yil 24 aprel Navoiy-Uchquduq-Sulton Uvaysto -Nukus y nalishi b ylab 
qurilgan yangi temir y lda dastlabki yuk poyezdi harakati 
boshlanadi. 
2001-yil 14-15 iyun zbekiston «Shanxay forumi»ga a'zo b ldi. Uning nomi 
Shanxay Hamkorlik Tashkiloti deb zgartirildi. 
2001-yil avgust Toshkent metrosi Yunusobod y nalishining 6 ta bekatdan iborat 
birinchi qismi k rilib foydalanishgatopshirildi. 
2001-yil zbekiston-Qozo iston davlat chegarasi t g"risida shartnoma 
16-17 noyabr imzolandi. 
2001-yil dekabr Sh rton gaz-kimyo majmuasi ishga tushirildi. 
2002-yil 27 yanvar Ikki palatali parlament tuzish masalasida zbekiston 
Respublikasining referendumi boiib tdi. 
2002-yil 28 fev ral Markaziy Osiyo Hamkorlik Tashkiloti tashkil etildi. 
2002-yil 2 aprel Tenniz shahrining 2500-yilligi nishonlandi. 
33 - 367 
513 

2002-yiI 2 aprel Termiz shahrining 2500-yilligi nishonlandi. 
2002-yil 27 avgust Toshkentda «Qatag"on qurbonlari xotirasi»muzeyi ochildi. 
2003-yil 24 aprel « zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga o-zgartirishlar 
va q shimchalar kiritish to-g'risida» Qonun qabul qilindi 
2004-yil 17 iyun ShHT ning Toshkent sammiti boiib tdi. 
2004-yil dekabr-2005-yil zbekistonda ikki palatali parlament savlovlar b lib tdi 
yanvar 
2005-yil 27 yanvar zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi va 
Senati tashkil etildi. 
514 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
1 zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. -T.: " zbekiston", 1999. 
2. Karimov I.A. zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. T. 1. -T.: 
zbekiston, 1996. 
3. Karimov I.A. Bizdan ozod va obod Vatan qolsin. T.2. -T: " zbekiston", 1996. 
4. Karimov I.A. Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir. T.3. -T.: " zbekiston", 1996. 
5. Karimov I.A. Bunyodkorlik yoiidan T.4. -T.: " zbekiston", 1996. 
6. Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash davr talabi. T.5. -T.: " zbekiston", 
1997. 
7. Karimov I.A. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yoiida. T.6. —-T.: " zbekiston", 
1998. 
8. Karimov I.A. Biz kelajagimizni z q limiz bilan quramiz. T.7. —-T.: 
" zbekiston", 1999. 
9. Karimov l.A. Ozod va obod Vatan, erkin va farovon turmush-pirovard maqsadimiz. 
T.8.. -T.: " zbekiston", 2000. 
10. Karimov I.A. Vatan ravnaqi uchun harbirimiz mas'ulmiz. T.9. -T.: " zbekiston", 
2001. 
11. Karimov I.A. Xavfsizlik va tinchlik uchun kurashmaoq kerak. T.10. —T.: 
" zbekiston". 2002. 
12. Karimov I.A. Biz tanlagan yoi demokratik taraqqiyot va ma'rifiy dunyo bilan 
hamkorliky h. T.U. -T.: " zbekiston", 2003. 
13. Karimov l.A. Tinchlik va xavfsizligimiz z kuch qudratimizga, hamjihatligimiz 
va qafiy irodamiz bo hq. —T.: " zbekiston", 2004. 
14. Levitin L. zbekiston tarixiy burilish pallasida. -T.: " zbekiston", 2001. 
15. Abu Tohirx ja: Samariya; Narshahiy: Buxoro tarixi; Bayoniy; Shajarai Xora-
zmshohiy; Ibrat: Far ona tarixi. -T.: "Meros", 1991. 
16. Ahmedov B. Sohibqiron Temur (hayoti va ijtimoiy-siyosiy faoliyati). -T.: 1996. 
17. Avesto. Tarixiy-adabiy yodgorlik. Asqar Mahkam tarjimasi. -T.: "Sharq", 2001. 
18. Buniyodov 3. Anushtegin Xorazmshohlar davlati (1097-1231). -T.: " afur 
ulom", 1998. 
19. Buyuk siymolar, allomalar (uch kitob). -T.: "Meros", 1995, 1996, 1998. 
20. Vamberi Xerman. Buxoro yoki Movarounnahr tarixi. -T., 1990. 
21. Jabborov I. zbek xalqi etnografiyasi. -T.: " qituvchi", 1994. 
22. Ziyoev H. Turkistonda Rossiya tajovuzi va hukmronUgiga qarshi kurash. -T.: 
"Sharq", 1998. 
23. Ziyoyev H. zbekiston mustaqilligi uchun kurashlarning tarixi - T., 2001. 
24. Istoriya Uzbekistana. T. III (XVI-pervaya polovina XIX veka). -T.: "Fan", 1993. 
25. Mirzo Ulu bek. T rt ulustarixi. -T.: "Choipon", 1994. 
26. M minov I. Amir Temurning rta Osiyo tarixida tutgan rni va roli. -T.: 
"Fan", 1968. 
515 

M U N D A R J J A 
KIRISH 3 
ZBEKISTON TARIXI PREDMETI, UNI RGANISHNING METODO-
LOGIK TAMOYILLARI, MANBALARI VA AHAMIYAII 6 
I. zbekiston tarixi predmeti 6 
2. rarixnio'rganishningnazariy-metodologiktamoyillari vamanbalari 8 
3. Barkamol avlodni shakllantirishdaVatan tarixiningahamiyati 18 
I bob. QADIMGI DAVR. ZBEKISTON INSONIYAT SIVILIZATSIYASINING 
QADIMGI CHOQLARIDAN BIRI 23 
I. Vatanimiz qadimdan odamzod yashab kelayotgan lka. Ibtidoiy jamiyat, 
uning davrlari 23 
2. Mamlakatimizda odamlarning paleolit davri manzilgohlari 28 
3. MezolitvaNeolitdavrimanzilgohlari 32 
4. Eneolit va bronza davri madaniyati 36 
II bob. ZBEK DAVLATCHILIGINING SHAKLLANISHI VA 
TARAQOIYOTBOSQICHLARI. BUYUK IPAK Y LI 45 
1. DavlaUuzilmalariningshakllanish shart-sharoitlari 46 
2. Xorazm vaBaqtriya - ilk davlatchilik asoslari 47 
3. «Avesto» - qadimgi tariximizni rganishda noyob manba 52 
4. Vatanimizxalqlariningajnabiy bosqinchilargaqarshi ozodlikkurashi 56 
5. Baqtriyadadavlatmustaqilliginingtiklanishi 62 
6. Miloddanavvalgi III-II asrlardaQan va Davan davlatlari 65 
7. Kushonlarsulolasi 68 
8. Buyuk ipak y li 71 
III bob ZBEK XALQINING SHAKLLANISHI 77 
1. Turonzaminda turkiy xalqlarning azaliy etnos ekanligi 77 
2. Yurtimiz hududida kechgan etnik jarayonlar. zbek xalqining shakllanishi 80 
3. XV asr oxiri - XVI asrda zbek xalqi tarkibidayuz bergan muhim 
zgarishlar. « zbek» atamasi vauningkengyoyilishi 85 
4. Mustaqillik davrida zbekistonda milliy totuvlikning ta'minlanishi 90 
RTA ASRLAR DAVRI 
IV bob. EFTALIYLAR,TURK XOQONLIGI, ARABLAR HUKMRONLIGI 
DAVRIDA RTA OSIYO 94 
I. Kftaliylar davlatining vujudga kelishi. Eftaliylar davrida 
ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayot 94 
2. Turkxoqonligi. Hoqonlikdavrida rtaOsiyoxalqlariningiqtisodiyva 
madaniyhayoti 99 
3. rtaOsiyo xalqlari arablar istilosi va hukmronligi davrida 104 
V bob. IX-XII ASRLARDA ZBEKDAVLATCHILIGLSIYOSIY, 
I.ITIMOIY-IQT1SODIYVAMADANIYHAYOT 115 
I. Tohiriylar va Somoniylar 115 
516 
2. Qoraxoniylar 121 
3. aznaviylar 124 
4. Saljuqiylar 126 
5. Xorazmshohlar 130 
6. Madaniy taraqqiyot. ilm-fan ravnaqi 134 
VI bob. MOVAROUNNAHR M ULLAR ISTILOSI VAHUKMRONLIGI 
DAVRIDA 146 
1. Chingizxonboshchiligidam ullarningMovarounnahrgabosqini. Ozodlik 
kurashi. Jaloliddin Manguberdi 146 
2. Chi atoy ulusiningtashkil etilishi. uning ijtimoiy-siyosiy va 
iqtisodiy hayoti 154 
3. XIII-XIV asrning birinchi yarmida rtaOsiyo xalqlarining 
madaniy hayoti 160 
VII bob.AMIR TEMUR DAVRIDA ZBEK DAVLATCHILIGINING YUKSALISHI. 
IJTIMOIY-SIYOSIY, IQTISODIY VA MADANIYHAYOT 164 
I. AmirTemurning hokimiyattepasiga kelishi. Markaziy davlat 
boshqaruviningtakomillashuvi 164 
2. Temuriylar davrida Movarounnahr va Xuroson 172 
3. AmirTemur vaTemuriylardavri madaniyati 178 
VIII bob. TURKISTONNING XONLIKLARGA B LINIB KETISHI VA UNING 
OQIBATLARI 186 
1. Turkistonninguchxonlikkab linishi 186 
2. XlXasrbirinchiyarmida zbekxonliklariningju rofiy-siyosiy rni. davlat 
boshqaruvi va ijtimoiy-siyosiy hayoti 200 
3. Xonliklarda zaro va ichki kurashlarning avj olishi, uningoqibatlari 209 
ROSSIYA IMPERIYASI MUSTAMLAKACHILIGI DAVRI 
IX bob. ROSSIYAIMPERIYASININGTURKISTONNI BOSIBOLISHI. UNING 
ISTIBDODIGA QARSHITURKIS TON XALQLARINING MILLIY 
OZODLIK KURASHI.JADIDCHILIK 218 
I. Turkistonning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi. 
Mustamlakachilik idora usuliningjoriy etilishi 218 
2. Mustamlakachilarning iqtisodiy. ma'naviy-madaniysiyosati vaamaliyoti 231 
3. Mustamlakachilik zulmiga qarshi milliy ozodlik harakati 236 
4. Turkistondajadidlarharakatiningvujudgakelishi. ularning islohotchilik faoliyati... .243 
MUSTABIDSOVETHOKIMIYATI DAVRI 
X bob.TURKISTONDA MUSTABID SOVET HOKIMIYATINING 
RNATILISHI VA UNGA QARSHI QUROLLI HARAKAT 249 
I. 1917—yil fevral inqilobining Turkislon ijtirnoiy-siyosiy hayotiga ta'siri. 
«Sh roi Islomiya», «Sh roilamo» 249 
2. Turkistonda mustabid sovet hokimiyatining rnatilishi, uning shovinistik 
siyosati 254 
517 

3. Turkiston muxtoriyati 256 
4. Xorazm va Buxoroda demokratik harakatlarning sib borishi. Xiva xonligi va 
Buxoroamirliginingyemirilishi 261 
5. Turkistonda mustabid sovet tuzumiga qarshi qurolli harakat 268 
XI bob. SOVET HOKIMIYATINING ZBEKISTONDA AMALGA OSHIRGAN 
IJTIMOIY-SIYOSIY, IQTISODIY TADBIRLARI VA ULARNING 
MUSTAMLAKACHILIK MOHIYATI 279 
I. rtaOsiyoda tkazilgan milliy-davlat ehegaralanishi. 
zbekistonSSRningtu/ilishi 279 
2. Sovetlarning zbekistondayuritgan iqtisodiy siyosati, uning 
mustainlakachilikmohiyati 286 
3. zbekistondayer-suv islohoti vadehqonx jaiiklarini jamoalashtirish, 
uningoqibatlari 292 
4. Urushdan keyingi yillarda zbekiston qishloq x jaligi, paxta 
yakkahokimligi 299 
5. 1946-1985—yillarda respublika sanoati, uning birtomonlama 
rivojlantirilishi 303 
XII bob. SOVET HOKIMIYATI DAVRIDA ZBEKISTONNING MANAVIY-
MADANIY QARAMLIGI VA UNING OQIBATLARI 316 
1. XX asrning 20-30— yillarda zbekistonning ma'naviy-madaniy va ma'rifiy 
hayoti, unga hukmron kommunistik mafkura ta'siri 316 
2. XX asrning 50-80—yillarida respublika ma'naviy-madaniy hayoti 324 
3. Ma'naviy hayot sohalaridagi mafkuraviy cheklashlar va byurokratik 
holatlarning avj oldirilishi va uning halokatli oqibatlari 329 
XIII bob. MUSTABID SOVETTUZUMINING ZBEKISTONDAGI 
QATA ON SIYOSATI VA UNING OQIBATLARI 335 
I. Sobiq Ittifoqda ma'muriy-buyruqbozlik. totalitar tizimning qaror topishi. 
Respublika huquqlari, manfaatlarining cheklanishi 335 
2. Sovet hokimiyatining zbekistondayuritgan qata on siyosati va uning 
oqibatlari 337 
3. Urushdan keyingi yillardama'muriy-buyruqbozlik tizimi z ravonligining 
kuchayishi 343 
4. Milliy ziyolilarniqata onqiiishningyangi t Iqini 345 
XIV bob. IKKINCHI JAHON URUShl YILLARIDA ZBEK 
XALQINING FASHIZM USTIDAN QOZONILGAN G ALABAGA 
Q SHGAN HISSASI 351 
1. zbekistonnning urush girdobiga tortilishi, moddiy vama'naviy kuchlarning 
frontgasafarbaretilishi 351 
2. zbekislon sanoati vaqishloq x jaligi front xizmatida 355 
3. Urush yillarida fan, maorif va madaniyat 360 
4. zbekistonlik jangchilarning fashi/mni tor-moretishdagi jasoratlari 364 
518 
XV bob. SOVET IMPERIYASINING TANAZZULGA YUZ TUTISHI, 
ZBEKISTONNING IJTIMOIY-SIY SIY HAY TI 374 
1. SSSR dalur unlik holatining vujudgakelishi 374 
2. zbekistonning ijtimoiy -siyosiy hayoti 377 
3. zbekistonningdavlat mustaqilligini q lga kiritish tomony l tutishi 383 
4. Sovet imperiyasining tanaz/ulga yuz tutishi 386 
MILLIYISTIOLOLDAVRI 
XVI bob. ZBEKISTONDA DAVLAT MUSTAQILLIGINING Q LGA 
KIRITILISHI.DEMOKRATIK HUQUQIY DAVLAT VA FUQAROLIK 
JAMIYATI ASOSLARININGBARPO ETILISHI 392 
1. zbekiston davlat mustaqilligining e'lon qilinishi va uning tarixiy 
ahamiyati 392 
2. zbekiston Respublikasi daviat ramzlari va Konstitutsiyasining qabul 
qilinishi 396 
3. Siyosiy islohotlar. Huquqiy demokratik davlat asoslarining barpo 
etilishi 401 
4. Fuqarolikjamiyati negizlariningyaratilishi 409 
XVII bob. MUSTAQILLIK YILLARIDA ZBEKISTONNING IQTISODIY, 
MANAVIY VA MADANIY TARAQQIYOTI 418 
1. Iqtisodiy islohotlar. Bozor munosabatlarining shakllanishi 418 
2. Iqtisodiyotning barqarorlashuvi va rivojlanishi 426 
3. Mustaqillik yillarida ma'naviy-ma'rifiy taraqqiyot 432 
4. Madaniyat ravnaqi 439 
5. Milliy istiqlol oyasi, uning tarixiy ildizlari 449 
XVIII bob. ZBEKISTONNING JAHON HAMJAMIYATIGA Q SHILISHI 453 
I. Xalqaro ahvol. zbekistonning tinchliksevar tashqi siyosati va jahon 
hamjamiyatiga q shilishi 453 
2. zbekistonningMustaqildavlatlarhamd stligimamlakatlari bilan 
k p tomonlama va ikki tomonlama aloqalari 464 
3. Markaziy Osiyodavlatlari rtasidahamkorlikaloqalari 473 
4. zbekistonningOsiyo mamlakatlari bilano^zaro manfaatli aloqalari 480 
5. zbekistonningAQSH vaYevropamamlakatlari bilan hamkorligi 489 
XOTIMA 497 
MUHIM VOQEALAR SOLNOMASI 499 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 515 
519