arslikda Vatanimizning qadim zamonlardan to hozirgi davrgacha tgan lni necha mingyillik tarixi oliy quvyurtlariuchuntavsiyaetilgan" zbekiston tarixi" quv dasturi talablari doirasida yoritilgan

zbekistoiming xohish irodasi va takliftga k ra 1992— yil 
BMTga a'w b lishi 2-martda jahondagi eng nufuzli xalqaro 
tashkilot - Birlashgan MillatlarTashkilotiga 
qabul qilindi. Mamlakatimiz jahon hamjamiyatining teng huquqli 
aVosi b ldi. 
Mamlakatimiz Prezidenti LKarimovning BMT Bosh Assam-
bleyasining 1993— yilda b lgan 48-sessiyasida ishtirok etishi va unda 
27-sentabrda qilgan ma'ruzasi zbekistonni jahonga k hna va yosh 
navqiron davlat sifatida namoyon etdi. zbekiston Respublikasi 
nomidan Markaziy Osiyoda xavfsizlik, barqarorlik va hamkorlik 
masalalari b yicha BMT ning Toshkentda doimiy ishlovchi seminarini 
chaqirish, narkobiznesga qarshi kurashni kuchaytirish, Orol muam-
mosini hal etish va boshqa masalalar b yicha bir qator takliflar 
rtagaq yildi. 
1993— yil 24-oktabrda Toshkentda BMT ning vakolatxonasi 
ochildi va ish boshladi. zbekiston rahbariyati va BMT rahbarlari-
458 
ning sa'y-harakatlari natijasida zbekiston BMTning Xalqaro tele-
kommunikatsiya uyushmasi, Xalqaro taraqqiyot assotsiatsiyasi, 
Qochoqlar ishi b yicha oliy q mitasi, Jahon so liqni saqlash 
tashkiloti, Xalqaro fuqaro aviatsiyasi tashkiloti, Xalqaro atom 
energiyasi agentligi, Aholi joylashish jam armasi, Narkotik 
moddalarni nazorat qilish dasturi, Sanoat taraqqiyoti tashkiloti, 
Oziq-ovqat va qishloq x jaligi tashkiloti singari ixtisoslashgan 
muassasalarga a'zo b ldi. 
zbekistonning tashabbusi bilan va BMT rahnamoligida 1995— 
yil 15-16-sentabr kunlari Markaziy Osiyoda xavfsizlik va hamkorlik 
masalalariga ba ishlangan Toshkent kengash-seminari b lib tdi. 
Xalqaro kengashda ishtirok etgan 31 davlat va 6 xalqaro tashkilotdan 
kelgan muxtor vakillar mintaqa xavfsizligining, mojarolarning oldini 
olish, integratsiya jarayonlarini chuqurlashtirishning ishonchli tizimini 
barpo etish masalalari yuzasidan z fikrlarini, takliflarini aytdilar. 
Kengash yakunlari yuzasidan qabul qilingan Bayonot jahon 
xalqlarini, xususan, Markaziy Osiyo xalqlarini, turli siyosiy 
kuchlarni mintaqaviy xavfsizlikni mustahkamlashga, iqtisodiy va 
ekologik hamkorlik tizimlarini barpo etishga chaqirdi. 
zbekistonning BMT bilan hamkorligining yorqin sahifalaridan 
yana biri Markaziy Osiyo mintaqasini yadro qurolidan xoli zonaga 
aylantirish masalasida z ifodasini topdi. zbekiston Prezidenti Islom 
Karimov BMT Bosh Assambleyasining 48-sessiyasi minbaridan 
turib s zlagan nutqida Markaziy Osiyoni yadro qurolidan xoli zonaga 
aylantirish oyasini ilgari surgan edi. zbekistonning bu tashabbusi 
xalqaro hamjamiyat tomonidan q llab-quvvatlandi. 
1997— yil 15-16-sentabr kunlari Toshkentda «Markaziy Osiyo 
-yadro qurolidan xoli zona» mavzusida xalqaro konferensiya b lib 
tdi. Uning ishida 56 davlat va 16 xalqaro tashkilotdan vakillar ishtirok 
etdi. Ushbu masala yuzasidan Markaziy Osiyo mamlakatlari tashqi 
ishlar vazirliklarining Bayonoti imzolandi. Markaziy Osiyo minta-
qasining yadro qurolidan xoli zonaga aylanishi mazkur mintaqa 
xavfsizligini mustahkamlaydi. 
2000— yil oktabr oyida Toshkentda Markaziy Osiyoda xavfsizlik 
va barqarorlikni mustahkamlash, giyohvand moddalar tijorati, 
uyushgan jinoyatchilik va terrcrizmga qarshi kurash mavzusida 
xalqaroo konferensiya b lib tdi. zbekiston Prezidenti tashabbusi 
459 

bilan 2001— yilda BMT Xavfsizlik Kengashining terrorizmga qarshi 
kurash b yicha maxsus q mitasi ta'sis etildi. 2002— yil 18-20-
oktabr kunlari BMT Bosh kotibi Kofe Annanning zbekistonga 
tashrifi mamlakatimizning xalqaro jamiyatdagi rni mustah-
kamlanib, obr -c'tibori ortib borayotganining dalilidir. 
UNESCCVhilanhamkorlik. zbekistonning BMThomiyligidagi 
ta'lim, fan va madaniyat bilan shu ullanuvchi xalqaro tashkilot — 
UNESCO bilan aloqalari tobora mustahkamlanib bormoqda. 1993— 
yil 29-oktabrda UNESCO ning Parijdagi qarorgohida zbekistonni 
UNESCO ga a'zolikka qabul qilish marosimi b ldi. sha kuni 
Ulu bek tavalludining 600 yilligini nishonlash UNESCO dasturiga 
kiritildi. 1994— yil oktabrida Parijda Ulu bek haftaligi tantana bilan 
tdi. Xiva va Buxoro UNESCO ning jahon madaniy qadriyatlar 
r yxatiga kiritildi. Bu r yxatda 411 ta obyekt bor. 
UNESCO Markaziy Osiyo taraqqiyotini rganish, tiklash va 
ommalashtirishga katta ahamiyat bermoqda. «Ipak y li - muloqot 
y li» deb nomlangan yirik tadqiqotda Markaziy Osiyoga birinchi darajali 
ahamiyat berildi. 1995— yil iyul oyida UNESCO qaroriga binoan 
Samarqandda Markaziy Osiyo tadqiqotlari xalqaro instituti tashkil 
etildi. UNESCO Bosh direktori Federiko Mayorning zbekistondagi 
rasmiy tashrifi cho ida 1995— yil iyul oyida mazkur institut ochildi. 
UNESCO bobomiz Amir Temur tavalludining 660 yilligini xalqaro 
miqyosda nishonlashga qaror qildi va 1996— yil oktabrda Parijda Amir 
Temurga ba ishlangan bir haftalik xalqaro anjuman b lib tdi. Amir 
Temur tavallud topgan Shahrisabz shahri UNESCOning madaniy 
qadriyatlar r yhatiga kiritildi. 
1997— yilda jahon madaniyati durdonalaridan hisoblangan 
Buxoro va Xiva shaharlarining 2500 yillik muborak sanalari Parijda 
keng nishonlandi. Xalqaro anjuman va k rgazmalar tkazildi. Bu 
zbekiston va UNESCO rtasidagi hamkorlikning yana bir yorqin 
ifodasi b ldi. 1997— yil 19-20-oktabr kunlari Vatanimizda Buxoro 
va Xiva shaharlarining 2500 yilligi munosabati bilan  b o i i b tgan 
ulkan tantanalarda BMT, UNESCO va boshqa k plab xalqaro 
tashkilotlar va xorijiy mamlakatlarning elchilari va vakillari, bir qator 
mehmonlar ishtirok etdilar. 
'UNF.SCO - BMTt;i'lim, f;m v;i madaniyat b yidia xalqaro tashkiloiining inglizcha qisqartm isi 
460 
zbekiston BMT doirasidagi ixtisoslashgan muassasalar-Jahon 
so liqni saqlash tashkiloti, Xalqaro mehnat tashkiloti, Jahon intel-
lektual mulk tashkiloti, Xalqaro bolalar jam armasi (YuNlSEF), 
Xalqaro pochta ittifoqi, Elektr aloqasi b yicha xalqaro ittifoq, Jahon 
meteorologiya tashkiloti, Xalqaro Olimpiada q mitasi, Xalqaro 
avtomobilchilar ittifoqi va boshqa tashkilotlarning a'zosi sifatida ular 
bilan hamkorlikqilmoqda. 
zbekistonda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishga, uning jahon 
hamjamiyati bilan integratsiyalashuviga xalqaro moliyaviy, iqtisodiy 
tashkilotlar - Xalqaro valyuta fondi, Jahon banki, Xalqaro moliya 
korporatsiyasi, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki ham 
k maklashmoqda. Xalqaro savdo markazi (YuNKTAD), Tariflar 
va savdo Bosh bitimi (GATT) bilan hamkorlik qilinmoqda. 
YEXHT bilan hamkorlik.. zbekiston  1 9 9 2 - yil fevral oyida 
dunyoda tinchlikni mustahkamlash, inson huquqlarini himoya qilish 
b yicha katta tadbirlarni amalga oshirayotgan nufuzli xalqaro tashkilot 
-Yevropada xavfsizlik va hamkorlik tashkiloti - YeXHTga a'zo b lib 
kirdi. LKarimovning 1992— yil 9-10-iyulda b lgan Yevropada xavfsizlik 
va hamkorlik tashkilotining majlisida ishtirok etishi, unda nutq s zlashi 
va Kengashning 10-iyulda b lgan majlisiga raislik qilishi 
z b e k i s t o n n i n g  j a h o n  h a m j a m i y a t i d a  m u n o s i b rin 
egallayotganligining dalilidir. I. Karimov z nutqida u yoki bu 
mintaqada tinchlik va barqarorlikni buzishi mumkin b lgan mojarolar 
yaqinlashuvining oldini olish, mojarolarga y l q ymaslik muammolari 
bilan shu ullanuvchi mexanizmni vujudga keltirish, tashkilot qabul 
qilayotgan hujjatlarning ta'sirchanligini oshirish, hujjatlar 
mojarolarni oldini olish, y l q ymaslik ruhida b lishini ta'minlash 
takliflarini ilgari surdi. 1999— yil noyabroyida b lgan YeXHTning 
Istanbul sammitida Islom Karimovning xalqaro terrorchilikka qarshi 
kurashuvchi xalqaro markaz tuzish haqidagi taklifi ham ma'qullandi. 
1996— yil fevral oyida zbekiston bilan Yevropa Ittifoqi rtasida 
hamkorlik rnatish b yicha muzokaralar boidi. Shu yil iyul oyida 
Florensiya shahrida Yevropa Ittifoqi bilan zbekiston rtasida 
sherikchilikva hamkorlik t risida Bitim imzolandi. Bu hujjat zbe-
kistonning Yevropa Ittifoqi va unga a'zo boigan 15 ta mamlakat bilan 
zaro munosabatlarining huquqiy negizi boiib siyosiy, iqtisodiy, 
ilmiy-texnikaviy, madaniy aloqalar uchun keng imkoniyatlar ochdi. 
461 

Yevropa Ittifoqi bilan hamkorlik zbekistonning xavfsizligi va 
taraqqiyotini ta'minlovchi muhim omillardan biri b lib xizmat 
qilmoqda. 
zbekiston mustaqil davlat sifatida sayyoramiz ozon qatlamini 
muhofaza qilish b yicha Vena Konvensiyasiga, ozon qatlamini ka-
maytiradigan moddalar haqidagi Monreal Protokoliga, atrof-muhitga 
ta'sir etuvchi vositalarni harbiy yoki boshqa dushmanlik maqsadida 
q llashni taqiqlovchi Konvensiyaga, Yadro qurolini tarqatmaslik 
haqidagi shartnomaga q shilgan. 
Shunday qilib, zbekiston tarixan qisqa bir davrda jahon 
hamjamiyatiga q shildi, xalqaro va mintaqaviy muammolarni hal 
qilishda, umumiy va mintaqaviy xavfsizlikni mustahkamlashda faol 
qatnashayotgan nufuzli davlat darajasiga k tarildi. 
1 9 9 6 - yilda Shanxayda,  1 9 9 7 - yilda 
Shanxayhamkorlik Moskvada b lib tgan Xitoy, Rossiya, 
tashkiloti Qozo iston, Qir iziston, Tojikiston dav-
lat rahbarlarining sammitlarida harbiy 
sohada hamda chegara hududlarida zaro ishonchni mustahkamlash, 
qurolli kuchlarni qisqartirish t risida shartnomalar imzolangan 
edi. Shu tariqa, «Shanxay forumi» yoki «Shanxay beshligi» tashkiloti 
tuzilgan edi. 
2001— yil 14-15-iyun kunlari Xitoyda navbatdagi Shanxay 
sammiti b lib tdi. Uning ishida zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Islom Karimov qatnashdi va zbekistonning «Shanxay forumi»ga 
t la huquqli a'zo b lishi t risida bayonot imzolandi. 
zbekistonning «Shanxay fonimi»ga kirishi munosabati bilan 
uning nomi Shanxay hamkorlik tashkiloti - SHHT, deb zgarttrildi. 
zbekiston uning asoschilaridan biri boidi. 
2001— yil iyunda b lgan sammit yakunida Shanxay hamkorlik 
tashkilotini tuzish t risida deklaratsiya hamda terrorchilik, 
ayirmachilik va ekstremizmga qarshi kurash borasidagi Shanxay 
konvensiyasi imzolandi. 
2 0 0 2 - yil 6-7 -iyun kunlari SHHT ga a'zo mamlakatlar davlat 
boshliqlarining Sankt-Peterburg shahrida navbatdagi sammiti b lib 
tdi. Muzokaralar yakunida SHHTga a'zo davlatlar rahbarlarining 
462 
Deklaratsiyasi, tashkilotning ta'sis hujjati -  S H H T Xartiyasi, 
SHHTga a'zo davlatlar rtasida Mintaqaviy antiterror tuzilmasi 
haqidagi bitim imzolandi. 
2003— yil 29-may kuni Moskvada b lib tgan sammitda SHHT 
ning doimiy amal qiluvchi idoralari — Pekinda Kotibiyat va Toshkentda 
Mintaqaviy aksilterror tuzilmasi (MATT) ijroiya q mitasini ishga 
tushirishga qaror qildi. Bu tashkilotlar 2004— yil yanvardan boshlab 
ish boshladilar. 
2004— yil 17-iyun kuni Toshkentda SHHT ga a'zo davlatlar 
rahbarlarining sammiti b lib tdi. Unda ikki asosiy masala — xavfsizlik 
va savdo-iqtisodiy hamkorlik b yicha muzokaralarb Idi. Sammitda 
2004- yil mart oyida zbekistonda sodiretilgan terrorchilik harakati 
nafaqat zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo mintaqasida 
vaziyatni izdan chiqarishga qaratilganligi qayd etildi. Butun dunyoda 
terrorchilik kuchayib, yadroviy, kimyoviy, biologik, elektron terror-
chilik xavfi paydo b lganligi, terrorchilarning bazalarini y qotish, 
odamlarning ongini zaharlaydigan, terrorchilikni moliyalashtiradigan 
markazlarga qarshi keskin kurash olib borish zarurligi ta'kidlandi. 
Shu boisdan, Toshkentda tashkil etilgan MATT zimmasiga axborot 
almashish, chegara va bojxona q mitalarining, maxsus xizmatlarning 
hamkorligini muvofiqlashtirish, shu orqali terrorchilik oldini olish 
vazifasi yuklangan. 
SHHT ning Toshkent sammitida savdo-iqtisodiy hamkorlikni 
rivojlantirish masalasiga alohida e'tibor berildi. Sammitda  S H H T g a 
a'zo mamlakatlarni xavfsizlik orqali hamkorlik sari boshlaydigan 
tashkilotdir, deb ta'kidlandi. Sammitda iqtisodiy hamkorlikning 
quyidagi y nalishlarini ra batlantirishga kelishib olindi: 
• transport infratuzilmasini rivojlantirish; 
• tabiiy mineral xomashyo zaxiralarini zlashtirish; 
• suv-energetika zaxiralaridan unumli foydalanish; 
• ekologiyaga oid masalalar, xususan, ichimlik suvi muammolarini 
hal qilish; 
• fan-texnika va yuqori texnologiya, energetika sohalarida 
integratsiyalashish; 
• investitsiyalar xavfsizligini kafolatlaydigan huquqiy poydevor 
yaratish, bu sohadagi t siq va muammolarni bartaraf etish. 
463 

Xitoy Xalq Respublikasi raisi XU Tszintao Xitoy hukumati 
SHHT doirasadagi iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirishga 900 mln. 
AQSH dollari miqdorida kredit ajratishini ma'lum qildi. 
Sammit yakunida Toshkent deklaratsiyasi, SHHT ning vakolatlari 
va immunitetlari t risidagi konvensiya, Narkotik vositalar va 
psixotrop moddalarning noqonuniy aylanishiga qarshi kurashda 
hamkorlik t risidagi bitim, tashkilot va uning organlari faoliyatiga 
doir hujjatlar — jami nta hujjat imzolandi. 
2. zbekistonning Mustaqil davlatlar hamd stligi inamlakatlari 
bilan k p tomonlama va ikki tomonlama aloqalari 
MDHning tashkil topishi. 1991— yil 8-dekabrda Minskda uch 
slavyan respublikasi - Rossiya, Ukraina, Belorus rahbarIari-B.Yelsin, 
L.Kravchuk S.Shushkevichlarning uchrashuvi b ldi. sha kuni 
Belovejskoe Pushcheda uch davlat boshliqlari Mustaqil Davlatlar 
hamd stligi (MDH)ni tuzish t risida Shartnoma imzoladilar. Shart-
nomada yagona iqtisodiy makon, yagona valyuta va moliya-bank 
sistemasi boiadi, fan, ta'lim, madaniyat va boshqa sohalarda ham-
korlik qilinadi, tashqi siyosat, armiya sohasidagi siyosat kelishilgan 
holda yuritiladi, deb belgilangan edi. Hujjatda SSSRning mavjudligi 
va SSSR Konstitutsiyasi t xtatiladi, deb e'lon qilindi. 
Ukraina, Belorussiya, Rossiya parlamentlari MDHni tuzish 
haqidagi shartnomani ratifikatsiya qildilar va 1922— yil 30-dekabrdagi 
SSSRni tuzish t risidagi shartnomani bekor etdilar. 
Qozo iston, zbekiston, Qir iziston, Tojikiston va Turkma-
niston Prezidentlari MDHga uni ta'sis etuvchilar rolida kirishga tayyor 
ekanligini bildirdilar. 
1991— yil 21-dekabrda Rossiya (B.Yelsin), Ukraina 
(L. Kravchuk), Bclorus (S.Shushkevich), Qozo iston 
(N.Nazarboyev), zbekiston (LKarimov), Qir iziston (A.Akayev), 
Tojikiston (R.Nabiyev), Turkmaniston (S.Niyazov), Ozarbayjon 
(A.Mutalibov), Armaniston (Ter-Petrosyan), Moldaviya (M.Snegur) 
davlat boshliqlarining kengashi b ldi. sha kuni 11 davlat boshliqlari 
Belovejskoye Pushche shartnomasi yuzasidan protokolni imzolab, 
«Teng huquqli va ahdlashayotgan oliy tomonlar» maqomida MDH 
muassisi b ldilar. Kengashda Almati Deklaratsiyasi qabul qilindi. 
Deklaratsiyada quyidagilar haqida bayonot berildi: 
464 
• hamd stlik qatnashchilarining zaro aloqalari ular rtasidagi 
tenglik asosida tuziladigan bitimlar hamda bitimlarda belgilangan 
tartiblar doirasida faoliyat yuritadigan muvofiqlashtiruvchi muas-
sasalar orqali amalga oshiriladi; 
• MDH davlat ham emas, davlatlar ustidagi tuzilma ham emas; 
• Xalqaro strategik barqarorlikni va havfsizlikni ta'minlash 
maqsadida harbiy-strategik kuchlarning birlashgan q mondonligi va 
yadro quroli ustidan yagona nazorat saqlab qolinadi; 
• MDH ochiqdir, uning barcha a'zolari roziligi bilan sobiq SSSR 
ning a'zolari va boshqa davlatlar ham unga q shilishi mumkin; 
• umumiy iqtisodiy makonni, umumiy bozorni vujudga 
keltirishda va rivojlantirishda hamkorlik qilishga sodiqlik tasdiqlanadi; 
• MDHning tuzilishi bilan SSSRning mavjudligi t xtatiladi; 
• Hamd stlik qatnashchilari z Konstitutsiyalaridagi tartib, qoi-
dalarga binoan sobiq SSSR ning shartnomalari va bitimlaridan kelib 
chiqadigan xalqaro majburiyatlarini bajarilishiga kafolat beradilar; 
• MDH qatnashchilari mazkur Deklaratsiya qoidalariga o ishmay 
rioya etish majburiyatini oladilar. 
MDH kengashlarini tayyorlash b yicha ishchi guruhini tuzish 
t risida protokol imzolandi. Shu tariqa, Mustaqil Davlatlar 
Hamd stligi tashkil topdi. 
1993— yil yanvarda Minskda MDH Davlatlari boshliqlarining 
navbatdagi kengashi b ldi. Unda MDHning Nizomi imzolandi va 
MDHning huquqiy rasmiylashtirish jarayoni yakunlandi. 
1991-1999— yillarda MDH davlat boshliqlarining 25 ga yaqin 
kengashi boiib, ularda hammasi boiib iqtisodiy, ijtimoiy, harbiy-
siyosiy, tashkiliy va umumiy sohalarga oid 1300 ga yaqin masalalar 
muhokama etilib, tegishli hujjatlar imzolandi. 
Hamd stlik mamlakatlarining iqtisodiy va madaniy aloqalari katta 
mashaqqatlar va sekinlik bilan mustahkamlanib bordi. Qabul qilingan 
hujjatlaming aksariyati qo ozda qolib ketdi. Bunga sabab tomonlarning 
muammolarni yechishni istamayotganida emas, aksincha, zaro 
hamkorlik teng huquqli asosda, har bir mamlakatning milliy 
manfaatlarini hisobga olgan holda yuritilishiga intilayotganligi bilan 
bo liq edi. tgan yillar davomida erishilgan ahdlashuvlarni amalga 
oshirishning samarali mexanizmi yaratilmadi, zaro hisob-kitoblar 
muvofiqlashtirilmadi. 
30 - 367 
465 

2001— yil 29-30-noyabr kunlari Moskvada MDH tashkil etilgan 
kunning 10 yilligiga ba ishlangan yubiley sammiti b lib tdi. Sammit 
qatnashchilari Af onistondagi voqealar t risida bayonot qabul 
qildilar. Bayonotda aksilterror operatsiyasi ijobiy baholandi. 
Yubiley sammitida yana bir hujjat - MDH tuzilganining 10 
yilligi munosabati biian Bayonot imzolandi. Bayonotda 10 yil 
davomida rejalashtirilgan hamma tadbirlar ham amalga oshmagani 
ta'kidlandi. Hamd stlik barcha a'zo mamlakatiar xalqlari 
farovonligini oshirish y lida salohiyatga ega ekanligi, undan 
foydakinish /arurati e'lirof elildi. 
MDHiiing 10 yillik tarixi guvohlik bcradiki, Ilaind stlikiiing 
tashkil etilishi foydali boidi. ilamd stlik 10 yil oldin qanday kerakli 
lashkilol boigan b lsa, bugungi kunda harn shunday keraklidir, 
S"hiu Itiifnn niirrhulunfiich VII/;IP:I l«>lf>»ii nin«f:inil H:iv)atlarnill£ 
bir-biriga bogiangan iqtisodiyotini toidirib turish /arur edi. 
Hanid stlik mana shunday t Idiruvchilik rolini bajardi, 
parchalanish jarayonida nizo-janjal chiqishiga yoi q ymadi.. 
zbekiston Rcspublikasi tashqi siyo-
satida hamd stlik mamlakatlari bilan ikki 
tomonlama hamkorlikni y lga q yish va 
rivojlantirish alohida rin tutadi. Ikki 
tomonlama hamkorlik deganda ikki davlat rtasidagi, ya'ni 
zbekistonning boshqa bir mamlakat bilan davlatlararo aloqalarni 
y lga q yish va chuqurlashtirish jarayoni tushuniladi. 
zbekiston Rossiya Federatsiyasi bilan davlatlararo munosabat-
lar matish va rivojlantirishga alohida ahamiyat berib kelmoqda. 
1992— yil 30-mayda FKarimovboshliq zbekiston delegatsiyasining 
Rossiyaga davlat tashrifi paytida zbekiston Respublikasi bilan Rossiya 
Federatsiyasi rtasida davlatlararo munosabatlarning asoslari, 
d stlik va hamkorlik t risida shartnoma imzolandi. Shartnoma 
ikki davlat rtasida har tomonlama hamkorlikni y lga q yish va 
rivojlantirishga huquqiy asos soldi. Ikki davlat rtasidadiplomatik 
aloqalar rnatildi, elchixonalar ochildi. 
Rossiya Federatsiyasi Prezidenti B.Yelsinning 1993— yil mart 
oyida zbekistonga tashrifi paytida ikki davlat rtasidagi aloqalarni 
yanada mustahkamlash choralarini k rishga ahdlashildi. 1993— yil 
I9-martda zbekiston va RF rtasida madaniyat, fan va texnika, 
zbekistonning Rossiya 
bilan hamkorligi 
466 
uiiin, so liqni saqlash, axborot, sport va turizm sohasida hamkorlik 
qilish t risida bitimlar imzolandi. 
VPutinning Rossiya Prezidenli etib saylanishi Rossiya va 
()'/bekiston rtasidagi hamkorlikni yangi bosqichga k tardi. V.Putin 
qisqa muddatda zbekistonga ikki marta — 1999— yil 10-1 l-dekabrda 
va 2000— yil 18-19- may kunlarida davlat tashrifi bilan keldi. Tashrif 
davomida ikki mamlakat Prezidentlari va rasmiy delegatsiyalari rtasida 
^avdo-iqtisodiy aloqalarni yanada kcngaytirish, harbiy va harbiy-
lexnikaviy hamkorlik, xavfsizlik, jumladan, Af onistondagi 
vaziyatni barqarorlashtirish, xalqaro terrorchilikka qarshi birgalikda 
kurashish va boshqa masalalar muhokama ctildi. 
Dekabrdagi uchrashuvda « zbekiston bilan Rossiya rtasida 
harbiy va harbiy-texnikaviy hamkorlikni yanada chuqurlashlirish 
t risida shartnoma» imzolangan boisa, may oyidagi muzokaralar 
nihoyasida ikki mamlakat hukumatlari rtasida « zbekiston 
Respublikasi ma'muriy-hududiy luzihnalari Rossiya Federatsiyasi 
subyektlari rtasida hamkorlikni kengaytirish t risida bitim», 
«Xalqaro avtomobil qatnovi t risida bitim» imzolandi. 
Shu tariqa, /bekislon bilan Rossiya rtasidagi zaro manfaatli 
aloqalar yangicha mazmun kasb etmoqda. lkki mamlakat rtasida 
iurli maqsadlarga y naltirilgan 150 ta hujjallar imzolangan. 
zbckiston bilan Rossiya rtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 
2 0 0 0 - yilda 1 mlrd. AQSH dollarini tashkil etdi. zbekistonda 
520 ta zbckiston-Rossiya q shma korxonasi, shuningdek, Rossiya 
Federatsiyasi firma va kompaniyalari r yxatga olingan. Rossiyada 
esa zbekiston sarmoyasi ishtirokida tuzilgan 250 ga yaqin q shma 
korxona mavjud. zbekiston Rossiyadan mashinalar va jihozlar, 
kimyo maxsulotlari va plastmassa, qora metall va boshqa tovarlar 
sotib olib, Rossiyaga turli mashina va jihozlar, paxta tolasi, oziq-
ovqat mollarini cksport qiladi. 
/bekiston Prc/identi LKarimovning 2001— yil 3-5-may 
kunlari, 2004— yil aprel oyida Rossiyaga tashrifi va Rossiya 
Federatsiyasi Prezidenti V.Putinning 2004— yil iyun oyida 
zbekistonga tashrifi ikki mamlakat rtasidagi hamkorlikni yangi 
po onaga k tardi. 
2004— yil 16-iyunda zbekiston Respublikasi va Rossiya 
Federatsiyasi rtasida strategik sherikchilik t risida bitim imzolandi. 
467 

Mazkur 2005— yil 14-noyabrda ittifoqchilik munosabatlari t risida 
shartnoma hujjatlari zaro xavfsizlikni ta'minlash, global tahdidlarga 
qarshi harakat qilish, siyosiy, iqtisodiy va gumanitar sohalardagi 
hamkorlikni kengaytirishga qaratilgan mustahkam poydevor b lib 
xizrnat qiladi. « zbek neft-gaz» milliy xolding kompaniyasi bilan 
«Lukoyl» neft kompaniyasi OAJ hamda «Gazprom» ochiq aksiyadorlik 
jamiyati rtasida mahsulot taqsimotiga oid bitim imzolandi. Bu hujjat 
Rossiya tomonidan zbekiston yoqil i-energetikasi sohasiga qariyb 
2.5 mlrd. AQSH dollari miqdonda investitsiya kiritishni nazarda tutadi. 
Ikki mamlakat rtasidagi savdo hajmi 2004— yilda 1 mlrd. 642 mln. 
AQSH dollarini tashkil etdi. 
zbekiston Rossiya rtasidagi munosabatlar tom ma'nodagi teng 
huquqlilik, zaro manfaatdorlik, bir-birlarining suvereniteti, 
hududiy yaxlitligi va manfaatlarini hurmat qilish tamoyillari asosida 
chuqurlashib bormoqda. 
zbekiston bilan Ukraina rtasida dav-