Asboblar va aksessuarlar bilan ishlashda xavfsizlik

§ 3. Metallni qayta ishlash uchun frezalash guruhining dastgohlari
69. Kengligi 320 mm va undan yuqori bo'lgan universal konsol va stol usti frezalash 
dastgohlarida , shuningdek, barcha dasturlashtirilgan frezalash dastgohlarida asboblarni 
qisish ishi mexanizatsiyalashtirilgan bo'lishi kerak. Asbobni qisish uchun haydovchi 
boshqaruv elementlari qulay joylashishi kerak. 
70. Balandligi 2,5 m dan oshmaydigan gorizontal frezalash dastgohlarida va vertikal 
frezalashda milning orqa qismi asbobni mahkamlash uchun vintning chiquvchi uchi bilan, 

---

11
shuningdek, chiqib ketayotgan frezelkaning uchi. qo'llab-quvvatlash, tez olinadigan qopqoq 
bilan himoyalangan bo'lishi kerak. 
71. Universal frezalash dastgohlarida, konsolda va kengligi 630 mm gacha bo'lgan stol 
usti bilan , mil o'chirilgandan keyin milning to'xtash vaqti (asboblarsiz) 6 s dan oshmasligi 
kerak. 
72. Yuqori tezlikli frezalashda chiplarni ushlash va olib tashlash uchun qo'riqchilar va 
asboblar (maxsus chiplarni olib tashlash, chiplarni yig'uvchi ichiga yig'ish va yo'naltirish), 
shaffof ekranlar yoki shaxsiy himoya vositalari (ko'zoynaklar, qalqonlar) ishlatilishi kerak. 
73. Vertikal frezalash dastgohlarida kesuvchilarni tuzatish uchun maxsus mexanik 
qurilmalar (ramrods, drifts va boshqalar) ishlatilishi kerak. Ushbu mashinalarning dizaynida 
asboblarni almashtirishda ushbu qurilmalarga qulay va xavfsiz kirishni ta'minlaydigan 
qurilmalar ko'zda tutilishi kerak. 
74. Nusxa olish-burg'ulash va frezalash dastgohlarida belgilangan pozitsiyalarda 
frezalash va burg'ulash aravalarini o'chirish uchun chegara kalitlari bo'lishi kerak. 
75. Ip -frezalash dastgohlarining bosh qismiga boradigan haydovchi himoyalangan 
bo'lishi kerak. 
76. Prefabrik kesgichlar konstruktsiyasi tishlar yoki qattiq qotishma plastinkalarni kesish 
korpusida ishonchli va kuchli mahkamlashni ta'minlashi kerak, bu ularning ish paytida 
tushishining oldini oladi. To'sarni o'rnatishdan oldin, plitalarning aniqligi va to'g'riligini 
tekshirish kerak. 
Yirtilgan joylari, yoriqlari, kuygan joylari, shuningdek qirralari to'mtoq bo'lgan kesish 
asboblari bo'lgan plastinkalardan foydalanish taqiqlanadi. 
77. Mashinaga to'sarlarni o'rnatish va almashtirishda qo'llarni kesishining oldini olish 
uchun maxsus asboblardan foydalanish kerak. 
78. To'g'ri o'rnatish va mahkamlashning mustahkamligini ta'minlash uchun dastgohga 
o'rnatishdan oldin ish qismlari va armaturalari, ayniqsa, aloqa qiladigan taglik va 
mahkamlanadigan yuzalar, chiplar va yog'dan tozalanishi kerak. 
79. Shpindelning teshigi, arbor yoki kesgichning qobig'i, adapter gilzasining yuzasi milga 
o'rnatilguncha yaxshilab tozalanib, artib tashlanishi va nishlarni olib tashlash kerak. Asbob 
dastasini milya teshigiga o'rnatayotganda, u teskari burilishsiz mahkam o'tirishi kerak. 
80. Qism ish yuzasiga iloji boricha yaqinroq joylarga o'rnatilishi kerak. Qismni ishlov 
berilmagan yuzalarga mahkamlashda, mahkamlash jag'lari ustidan chuqurchaga ega bo'lgan 
vint va asboblardan foydalanish kerak. 
81. Parchalarni mahkamlash uchun pnevmatik, gidravlik va elektromagnit qurilmalardan 
foydalanilganda havo yoki suyuqlik etkazib beradigan quvurlar, shuningdek elektr simlari 
mexanik shikastlanishdan himoyalangan bo'lishi kerak. 
82. To'sarni o'rnatgandan va mahkamlagandan so'ng, 0,1 mm dan oshmasligi kerak 
bo'lgan lamel va yuz oqishini tekshirish kerak . 
83. Ish qismini almashtirishda yoki uni o'lchashda dastgohni to'xtatish, kesish asbobini 
xavfsiz masofaga tortish kerak. 
84. Kesgichlarni mandrelga o'rnatayotganda, ularning tishlari siljishi kerak. 
85. Mashinada ishlash qalqonli kesuvchi bilan bajarilishi kerak. Ish joyining panjarasi 
bo'lmasa, ishni himoya ko'zoynaklar, qalqonlar yordamida bajarish kerak. 
86. Mashina ishlayotganda, kesgich va mandrel ustida talaş yig'ish taqiqlanadi. Uzunligi 
kamida 250 mm bo'lgan tutqichli cho'tkalar bilan aylanadigan kesgichdan chiplarni olib 
tashlang . 

---

12
87. Kesgichni ish milidan chiqarib yuborilganda, uni qo'llab -quvvatlash uchun elastik 
ajratgichlardan foydalanish kerak. To'sarni himoyalanmagan qo'l bilan qo'llab -
quvvatlamang. 
88. Milning burilishining oldini olish uchun frezelka yoki frezalashgichni milga kalit 
bilan mahkamlash kerak. Elektr motorini yoqish orqali kesgichni mandrel kaliti bilan 
mahkamlash va siqish taqiqlanadi. 
To'sar yoki arborni o'rnatgandan so'ng, kalitni mahkamlash murvatining boshida 
qoldirmang.