Asfaltobeton va sementobeton qoplamalar qurish ishlarida sifatni nazorat qilish

ASFALTOBETON VA SEMENTOBETON QOPLAMALAR QURISH ISHLARIDA SIFATNI NAZORAT QILISH

Reja:

1. 
   Yo‘lbop asfaltbeton va sementbeton qorishmalariga qo‘yilgan talablar. Asfaltbeton va sementbeton qoplamalar qurish ishlarida aniqlanadigan ko‘rsatkichlar.
   
2. 
   Tayyor asfaltbeton qoplamalariga qo‘yiladigan talablar. Asfaltbeton va sementbeton qoplamalarida aniqlanadigan ko‘rsatkichlarga ruxsat etilgan og‘ishlar.
   
3. 
   Qoplamalarning transport-foydalanish ko‘rsatkichlarini aniqlashda foydalaniladigan o‘lchov vositalari va sinov uskunalari.
   

Tayanch so‘zlar va iboralar: Asfaltbeton, asfaltobeton qorishma, qoplama, ko‘ndalang nishabliklar, mineral materiallar, qoplamaning g‘adir-budirligi, mineral poroshok, sirtqi faol material, ilashish darajasi, zichligi, yopishqoqlik, yutilgan havo, choklar, issiqlik choklari, deformatsiya choklari, qirrali g‘o‘lalar, bo‘ylama choklar, plitalar.

Asfaltobeton qorishmasining zavodlarda tayyorlash jarayonini nazorat qilish. Asfaltobeton qorishmasini tayyorlash jarayonida materialning tayyorlash sifati nazorat qilinadi.

Bunda mineral materiallarni va bitumni qo‘llash me’yorini aniq bajarish;

Bitumni va asfaltobeton qorishmasini tayyorlash xaroratiga rioya qilish:

Mineral materialni bitum bilan qorishtirish davomiyligiga rioya qilish.

Tayyor asfaltobeton qorishmaning tarkibi va issiqlik darajasini standart talablariga muvofiqligi ko‘riladi.

Materiallarni sifati asfaltobeton qorishmasi tayyorlash uchun ishlatilgan , usullarni qo‘llash, standartga muvofiq belgilanadi. Bunda sheben va toshlarning maydalanishi , tokchali g‘altaklarda emirilishi, sovuqqa chidamliligi aniqlanadi. Shebenning sifati uning shakli, xar bir fraksiyani donodorligi, changlanganligi , cho‘kma va loylanganligi bilan ajratiladi.

Nazoratni olib borish uchun har 5 kunda 1 marotaba , shebenni yangi partiyasi kelishi bilan namuna olib tekshirish amalga oshiriladi. GOST 3344-83, GOST8267-93, GOST 8269-97

A- 50-60%, B – 40-50%, V – 30 – 40 %, G – maydalangan qum D – Tabiiy qumdan.

Qumlarni sifatini aniqlashda ularning donodorligi , yirikligi moduli, tarkibida changlar va loylarning bo‘lishiga qarab baho beriladi.Yangi olingan materiallardan xar 3 kunda 1 marotaba teshirish uchun namuna olinadi. GOST 8736-93, GOST 3344-83

Mineral kukunlarni xar bir yangi partiyasi kelishi bilan uning xossalarini davlat standartiga mosligi o‘rganiladi. Mineral kukunlarning joriy nazorati xar 3-5 kunda 1 marotaba ko‘rilib , bunda ularning tarkibi, namligi , suvga ta’sirchanligi va bir xilligi ko‘riladi.

Bitumnrni sifatini nazorat qilishda har bir yangi keltirilgan partiyaning xossalari ko‘rib chiqilib ularni me’yoriy talablarga to‘g‘ri kelishi ko‘riladi. Joriy nazorat bo‘yicha bitumning yopishqoqligi ma’lum issiqlik darajasidagi ignani botish usuli bilan tekshiriladi.(viskozimetr). Shuning uchun xar ish kunida 1 marotaba ishchi qozonlardan namuna olib nazoratdan o‘tkaziladi.

GOST 11501-74 GOST 11508-74

GOST 11503-73 GOST 11955-82

GOST 11504-73 GOST 22245-90 Tex usl

GOST 11505-75

GOST 11506-73

GOST 11507-78

PAV (SFM ) sifati ham xo‘jalik qurilish me’yorlari asosida ko‘riladi. Bitumga SFM (PAV) ni qo‘shishda uning ulushi ( dozirovkasi) tekshiriladi va yaxshilab tekis aralashishi kuzatiladi.

Mineral materiallarni yuitumga aralashtirish me’yorini nazorat qilishda:

A). Dozirovkani amalga oshirish qurilmasining ishlashini xar oyda 1 marotaba, mineral kukun, bitum, SFM (PAV) va aktivlashtirgichni o‘lchashni 1 oyda 2 martaba tekshiriladi

B). Asfaltobeton qorishmasidagi bitum miqdorini tashkil etilishini va uni to‘liq aralashib ketishini xar bir 3 – 4 ish kunida 1 marta tekshirib qorishmaning yuzaki ko‘rinishi ko‘riladi.

V). Tayyorlanayotgan asfaltlbeton qorishmasini ekstratsiyadan o‘tkazib xar 3 ish kunida bir martaba sheben, qum, mineral kukun tarkibi ko‘rib chiqiladi.

Asfaltobeton qorishmalarini tayyorlash jarayonida har 2 – 3 soatda qozonda qizitilayotgan bitumning harakatini termopara yordamida , u bo‘lmagan vaqtda alohida cho‘michda olingan bitumni termometr yordamida o‘lchanib boriladi.

Asfaltobeton qorishmasini tayyorlashda aralashtirish jarayonini davomiyligi 1 ish kunida 2 - 3 marotaba tekshirilishi kerak.

Tayyor asfaltobeton qorishmasi laborotoriya sharoitida muntazam nazorat qilib boriladi. Bunda asfaltobetonning namunalarini fizik va mexanik xususiyatlari talablarga muvofiqligi ko‘riladi.

Tekshirish namunalari har bir ish kuniida 1marotabadan har bir qorishma tayyorlovchi qurilmadan olinadi. Ish jarayonida tortishuvli xolatlar bo‘lgan tarzda qo‘shimcha namunalar olinib sinovdan o‘tkaziladi.

Bulardan tashqari asfaltobeton qorishmasiga uning tashqi ko‘rinishi,:, rangining bir xilligi , bitumni birday tekis taqsimlanishi, taqsimlashda oson ishlanishi , yoyish va zichlanishdagi xolati bo‘yicha baho beriladi.