Asixron mashinalar

S = 1 da esa elektr tarmog‘iga ulangan dvigatel rotorining tinch holati, ya’ni n₂ = 0 da sodir bo‘ladi.
Asinxron dvigatelning aylanish chastotasi quyidagicha aniqlanadi:
n₂ = n₁ (1 – S ) (11.3)

3. 
   Asixron mashinalarning mexanik tavsiflari.
   

Asinxron motorning mexanik tavsifi S=f(M) bog‘lanish bilan ifodalanadi.

Mexanik tavsifni qurishda mexanik tavsifni hisoblash uchun qulay bo‘lgan quyidagi tenglama olinadi:


. (11-4)
(11.4) ifodaga binoan mexanik tavsifni qurish uchun S_кр ni aniqlab olish kifoya. Buning uchun (11.4) ifodadagi M va S o‘rniga ularning nominal qiymatlarini qo‘yib , undan S_кр qiymati quyidagicha topiladi:
, (11.5)
Bunda λ = M_макс/М_н – asinxron dvigatelning o‘ta yuklanish qobiliyatini xarakterlovchi koeffitsient, normal tuzilishdagi motorlar uchun λ = 1,8÷2,5 bo‘ladi. Bu koeffitsientning qiymati dvigatel katologlarida beriladi. Aylantiruvchi momentning nominal qiymati quyidagicha aniqlanadi:


(11.6)
Bu yerda: P_н - rotor vali(o’qi)dagi foydali nominal quvvat, kVt. Nominal quvvatning qiymati dvigatel shchitida beriladi;
n_н - nominal yuklama bilan ishlayotgan dvigatelning nominal chastotasi bo‘lib uning ayl/min birligidagi qiymati ham dvigatel shchitida berilgan bo‘ladi. Aylantiruvchi momentning maksimal qiymati М_макс = λ М_н bo‘ladi.
(11.5) ifodadagi (±) ishoraning musbati dvigatel, manfiysi esa generator rejimlariga tegishlidir. Shunday qilib, sirpanishga turli, ya’ni S = 0÷1 gacha qiymatlar berib, ularga tegishli aylantiruvchi moment qiymatlari aniqlanadi. 11.6-rasmda qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorning (11.5) ifoda asosida qurilgan mexanik tavsifi ko‘rsatilgan.
Mexanik tavsifning bo‘lagi uning ish yoki turg‘un qismi, bo‘lagi esa uning beqaror yoki turg‘un bo‘lmagan qismi deyiladi. Tavsifning turg‘un qismida ishlayotgan motor yuklamasi berilgandagiga nisbatan M_c1 yoki M_c2 ga o‘zgarib qolguday bo‘lsa, u holda aylantiruvchi momentning qiymati o‘zgarib momentlar muvozanati, ya’ni M = M_c1 yoki M = M_c2 avtomatik ravishda tiklanadi.

11.6-rasm. Asixron mashinaning mexanik tavsifi.

Haqiqatan, mexanik tavsif ifodasiga binoan yuklama o‘zgarishi bilin sirpanish ham o‘zgaradi. Sirpanishning o‘zgarishi bilan esa tok I₂^k qiymati va, demak, aylantiruvchi moment qiymati avtomatik ravishda o‘zgaradi. Agar yuklama, ya’ni qarshilik momenti M_c ning qiymati aylantiruvchi momentning M_maks qiymatidan biroz ortib ketguday bo‘lsa, u holda mexanik tavsifga binoan chastota tabiiy ravishda pasayadi. Bunda motorning aylantiruvchi momenti ko‘payish o‘rniga kamayib qoladi va natijada momentlar muvozanati tiklana olmay, motor o‘z-o‘zidan to‘xtab qoladi.
Demak, yuklamaning qarshilik momenti tasodifan haddan tashqari katta qiymatga ega, bo‘lib qolsa, u holda asinxron motor avtomatik ravishda to‘xtab, shu bilan birga o‘z-o‘zini himoyalab qoladi. Asinxron motorning bu xususiyati uning afzalliklaridan biri hisoblanadi. Aylantiruvchi momentning qiymati bo‘lgani, elektr tarmog‘idagi kuchlanish ning qiymati esa 5-10% ga o‘zgarib turishi sababli asinxron motorning katalogda berilgan qiymatini amaliy hisoblashlarda 0,8 koeffitsientiga ko‘paytirib, uning qisqa vaqt davomida nominalga nisbatan ortiqroq yuklama bilan ishlash qobiliyati, ya’ni aniqlanadi. Asinxron dvigatel
aylantiruvchi momentining qiymati rotor zanjiridagi aktiv qarshilikka bog‘liq emas, ammo kritik
sirpanishning qiymati ga to‘g‘ri proportsional. O‘rtacha quvvatli qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron
motorlari uchun bo‘lib, katta quvvatlilarda bo‘ladi. Rotor
chulg‘amiga tashqi qarshilik kiritilmagan faza rotorli motorlar uchun bo‘ladi.

3.