Asosiy epidemiologik tushunchalar. Epidemik jarayon to'g'risida ta’limot, epidemik jarayonning namoyon bo'lishi va uning interpretatsiyasi. Epidemik o'choqlarda o'tkaziluvchi chora-tadbirlar. Davolash profilaktika muassasalaridagi rejim

Dezinfeksiya usullari.
Qo'llaniladigan dczinfeksion vositalarning turiga qarab mexanik. fizik. kimiyoviy va biologik kabi dezinfeksiya usullari farqlanadi. Aksariyat xollarda bir necha dezinfeksiya usullari birgalikda qo'llaniladi. Dezinseksiya va deratizatsiyalarda ham ushbu xolni kuzatish mumkin.
Mexanik usul - bu usulda bemor foydalangan ashyolar yuvish. artish. silkitish. qoqish. tozalash. filtrlash va ventilyasiya (shamollatish) yo' 1 lari bilan yuqumli kasallik qo'zg'atuvchilaridan zararsizlantirish mumkin. Bunda odatda qo'lbola vositalar bilan dezinfeksiya o'tkazilgani tulayli xamisha ham mikrofloradan to'liq zararsizlantirishga erishib bo'lmasligi boisidan ushbu usul doim samarali hisoblanmaydi. Shu bilan birga changyutgich ishlatish orqali ashyolarni changdan va chiqindi zarrachalardan butunlay tozalash mumkin. Tajribalar shuni ko'rsatdiki silliq yuzalik ashyolar ustidan changyutgich chutkasi bilan 4 karra
О’tkazilganda mikrofloraning 47.5% yo'qotiladi. 12 marta o'tkazilgan holda esa mavjud mikrofloraning 91.5% tozalashga erishish mumkin.
Xonalarni namli tozalash bilan changdan xolis qilayotganda havoda chang zarrachalari ко payib kctadi va bunda changning bir qismigina yo qotiladi. changyutgich bilan foydalanilganda buntia yo'l qo'yilmaydi. Shuning uchun changyutgichlardan teatr. kino, bolalar muassalarida foydalanish maqsadda muvofiqdir.
A.A. Smorodinsev va K.S. Afanasev va boshqalarni bergan ma'lumotlanga ko'ra yuvilishi mumkin bo'lgan yuzali ashyolarni gidropultdan tozalatib yoki vetosh yoki chyotka yordamida yuvish mikroflorani ancha kamaytiradi.
Ishqor yog'lami sovunlanishiga olib kelishi va oksillarda gidroliz cliaqiiislii tulayli moyli bo yoq bilan bo'yalgan devorlardan yopishgan zaiTachalami ketkazish uchun uni ishqorli suv bilan 2-3 marta yuvish kerak. bunda vetoshni tez-tez qaynatish va almashtirish kerak.
Bemor aerozol infeksiyalarini atrofga tarqatayotganida bu qo’zg’atuvchilardnn liimoya vositasida respirator (niqob) ishlatish qo'l keladi. Respirator bu llltalir. Respirator turlariga dokalik yoki paxtalik va dokalik respiratorlar kiradi. Dokalik respiratorni samaradorligi lining qavatlarining soniga bog'liq 2 qavatli sterilllangan respirator 74^(,o gaclia. 4 qavatlisi 88% gacha va 6 qavatlisi 97%gacha mikroorganizmni o'zidan o'tkazmaydi yoki ushlab qoladi.
Dokali-paxtali respiratorning samaraliroq ekanligi barchaga ma'lumdir. U o'latga qarshi kostyum tarkibiga kiradi va tomchi yo'li bildan yuqislidan yaxslii himoya qiladi.
Fizik usulda yuqumli kasallik qo'zg’atuvchisini yuqori harorat ta'sirida yo'qotiladi. Fizik vositalarga bug', qaynatish. issiq quruq liavo. quyoshning nuri. quritish va boshqalar kiradi. Qaynatish eng oddiy va qulay usul bilan bemor foydalangan ashyolardagi kasallik qo'zg'atuvchilarini kirish mumkin. UVC’ll bir necha daqiqada qo'zg'atuvchilarni yo'qotishga qodir. Quyosh nuri bakteritsid hususiyatlari mavjud. bunda uzunligi 2 dan 3 minggacha angstremga teng to'lqinga ega ultrabinafsha nuri eng kuclili bakteritsiddir (A=0.00000001). Bu nurdan extiyotlik bilan loydalanish lozim. chunki ayrim xollarda odam organizmiga salbiy ta'sir ko’rsatadi (eritema. konyuktivit).
Kimyoviy usulda qo'zg'atuvchilarni kimiyoviy dezinfeksiyalovchi vositalar yordamida yo'qotiladi. Bu usulda asosan galoidlar, oksidlovchilar, spirtlar. fenol va uning birikmalari, yuvuvchi moddalar, kislotalar, ishqorlar va boshqalar foydalaniladi. Xlor tarkibli moddalarga — oksidlovchi moddalar hisoblangan xlor va boshqa xlor faol preparatlar kiradi. Bu guruhga moddaning yuqori bakteritsid ta’sirini ta’minlovchi xlor va kislorod ajratuvchi birikmalar kiradi.
Dezinfeksiyada xlorli oxak uch shaklda keng qo'Ilaniladi.

• 
  Konsentrlangan 10-20% eritmalar. Xovlidagi sanitar qurilmalar, tuproq, chiqindilar. axlatlar tuplami va bemorning ajratmalarini dezinteksiyalashda qo'Ilaniladi.
  
• 
  0.2-0.5% tinitilgan eritmasi ichak va yuqori nafas yo llari infeksiyalarida binolar. xonalar ichini dezinteksiyalashda. 3-5-10% boshqa infeksiyalarda qo'Ilaniladi.
  
• 
  Quruq xlorli oxak balg'am. yiring, siydik kabi so yuq ajralmalarga, shakllangan. qotib qolgan najaslarga, ovqat qoldiqlariga, qazilma xojatxonalarga ishlov berishda qo'Ilaniladi. Bundan tashqari kalsiy va natriy gipoxlorit. xloramin. dezam, pantotsid. xlordezin va boshqalar qo'Ilaniladi.
  

Oksidlovchilar guruhiga - ozon. kaliy permanganat, vodorod peroksidi. dezikson va boshqalar kiradi. Fenol va uning xosilalariga - ahamiyatga egadir. Yakuniy dezinfeksiya odatda bir marta о tkaziladi.
Yakuniy dezinfeksiyani shaxarlarda dezstansiyalar. qishloqlarda DSENMning dez.bo'limlari o'tkazadi. Shaxarlarda bemor kasalxonaga yotqizilgandan so'ng 6 soatdan kech emas. qishloq joylarida 12 soat davomida o'tkazilishi kerak. toshmali tif va o'ta ha\Пi infeksiyalarda yakuniy deznfeksiya qilish bilan bir paytda o'tkazilishi maqsadga muvofiqdir.