Asosiy qoidalari. Egiluvchi temirbeton elementlar. Kuchlanish deformatsiyalanish

Egiladigan elementlar normal kesimidagi kuchlanishlar epyurasi 
9.1–rasm. Egiluvchi elementning kuchlanish vadeformatsiyalanish holatining bosqichlari 
Siqilgan zonaning nisbiy balandligining chegaraviy qiymati. 
R 
– nisbiy 
balandlik  ning chegaraviy qiymatini quyidagi formuladan topish mumkin: 

R
= /[1+(
sR
/
sc,u
)(1– /1,1)] 
(1) 
Bu yerda  beton siqilish zonasini tavsiflaydigan miqdor bo’lib,  =  – R
b
formuladan topiladi. Bundagi  – betonning xiliga bog’liq bo’lgan koeffitsiyent
( = 0,85…0,75);  – betonga bog’liq bo’lmagan koeffitsiyent ( = 0,008); 
sR 
– 
armaturadagi cho’zilish kuchlanishi, MPa, armaturaning xiliga qarab olinadi;

sc,u
– siqilish zonasida joylashgan armaturada hosil bo’ladigan chegaraviy 
kuchlanish; uning qiymati 
b2 
1,0 bo’lsa, 400 MPa va 
b2 

b2 
< 1 bo’lsa, 500 MPa 
ga teng bo’ladi. Elementlar siqilish bosqichida hisoblansa, 
sc,u
= 330 MPa. 

---

57 
Oqish maydonchasi mavjud bo’lmagan po’lat bilan armaturalangan 
temirbeton elementlarning siqilish zonasi nisbiy balandligining chegaraviy qiymati 
(2) dan aniqlanadi.

R
= /[1+(
sR
/
sc,u
)(1– /1,1)] 
(2) 
Bunda armaturadagi kuchlanish 
sR
=R
s
+400–
sp2
–
spi 
(MPa) bo’ladi.
Bu yerda 
sp 
– barcha yo’qotuvlar hisobga olinganda armaturada oldindan 
uyg’otilgan kuchlanishning qiymati; 
spi 
– oldindan uyg’otilgan kuchlanishning 
qiymati elastiklik chegarasidan oshganda armaturada vujudga keladigan noelastik 
deformatsiyalarda hosil bo’lgan qo’shimcha yo’qotuv A–IV, A–V, A–VI sinfli 
sterjenlar uchun 
spi
=1500–
spi
/R
si
–1200  0, armaturaning boshqa xillari uchun 

spi
=0. 
Yuqoridagi formulani yemirilishning birinchi va ikkinchi sxemalari 
orasidagi chegaraviy shartni aniqlashda foydalansa bo’ladi. 
s
=R
s 
deb olib, nisbiy 
balandlikni chegaraviy qiymatini 
R 
topamiz, bunda armaturadagi cho’zuvchi 
kuchlanish chegaraviy qiymatga yetadi. Yemirilish ikkinchi sxema bo’yicha sodir 
bo’lganda, armaturadagi kuchlanish quyidagi formuladan topiladi: 

sR
= 
sc,u
/(1– /1,1)( /
i
– 1)+ 
sp
(3)