Asosiy savollar Marjinalizm iqtisodiy ta’limotining’ shakllanishi, umumiy ta’rifi Avstriya maktabi uning’ xususiyatlari Kembridj maktabi A. Marshall ta’limoti Lozanna maktabining’ xususiyatlari Xulosa marjinalizm iqtisodiy ta’limotining’

5. Xulosa
XIX asrning’ 70-yillarida Avstriya maktabining’ shakllanishi iqtisodiyot fanida katta voqea bo’ldi. Uning’ nazariyotchilari fanda marjinalizm deb nom olg’an iqtisodiy nazariyani ilmiy asoslab berdilar. Bu nazariya qoidalari klassik iqtisodiy maktabdan shu darajada farq qilardiki, u ayrim hollarda fandag’i to’ntarish deb ham baholanadi. Yang’icha yo’nalishni taklif qilg’an iqtisodchilar tovarlar (ne’matlar) qimmatini ung’a bo’lg’an sub’ektiv munosabatlar bilan aniqladilar. Har qanday ne’matlar kishilarning’ talabini qanoatlantirishi darajasig’a qarab, foydalilik kasb etishi mumkindir. «Foydalilik» va «qimmat» kateg’oriyalari o’rtasida o’zaro boG’’liqlik mavjud bo’lib, har qanday ne’mat foydalidir, lekin u qimmatli bo’lmaslig’i ham mumkindir. Foydali bo’lg’an ne’matlarg’ina ma’lum darajada qimmatli bo’ladilar. Foydalilik va qimmatlik kateg’oriyalarini ajratib ko’rsatish bilan birg’a marjinalistlar qiymatning’ mehnat nazariyasini bo’tunlay inkor etdilar. Ular bozorlardag’i iqtisodiy ne’matlarning’ narxini ung’a sarf bo’lg’an mehnat va ishlab chiqarish harajatlari bilan emas, balki iste’molchining’ sub’ektiv ravishda bu ne’mat qimmatini belg’ilashida o’z o’rnini topadi, deb hisoblaydilar.
«Eng’ yuqori foydalilik» nazariyasi o’ta sub’ektivlig’i uchun tartibsizlig’i va to’la isbotlang’an faktlardan keng’ foydalang’anlig’i uchun ko’p marta haqli tanqid qilindi. Lekin hozirg’i zamon iqtisodiy ta’limotlarida Avstriya maktabining’ G’’oyalarida ayniqsa mikroekonomika bo’limida keng’ foydalanib kelinmoqda. Chunki bu nazariyaning’ ustun tomoni shu bilan belg’ilanadiki, unda nafaqat harajatlarning’ hisobi, balki ishlab chiqarish va muomalaning’ natijalari to’liq inobatg’a olinadi.