Asosiy talablar

Tom yopmalari – sanoat binolarida tomning asosiy konstruksiyasi xisoblanib 
chordoq va texnik qavatlar ustida o‘rnatiladi, chordoqsiz va texnik qavatlarsiz 
loyihalashda esa so‘nggi qavat orayopma konstruksiyasi tom yopmasi sifatida qabul 
qilinadi va qoplovchi elementlar bilan tom sifatida loyihalanadi. Sifatli bajarilgan 
tekis tomlar, chordoqli tomlarga nisbatan qurilishda va ekspluatatsiyada ancha 
arzonroq baholanadi, bundan tashqari tekis tomlardan bazi hollarda maydonlar 
sifatida ham foydalanish mumkin. 

---

Rasm. Ko‘p qavatli sanoat binosining konstruktiv elementlari. 
 1- poydevor; 2 - ustun; 3 - qavatlararo orayopma to‘sini; 4– ustunlar orasidagi tik bog‘lam;; 5- 
qavatlararo orayopma paneli; 6- kranosti to‘sini; 7- tomning Yuk ko‘taruv konstruksiyasi 
(stropilnaya balka); 8- tomning temir-beton yopma paneli; 9 - par saqlovchi qatlam 
(paroizolyasiya); 10 - issiqlik saqlovchi qatlam (teploizolyasiya); 11- sement-qum qorishmali 
tekislovchi qatlam; 12 - tom qoplamasi (suv o‘tkazmovchi qatlam); 13 - yomg‘ir va qor suvlarini 
qabul qilish ichki suv tarnovining og‘zi (vodopriyomnaya voronka); 14 - devor paneli; 15 - deraza 
paneli; 16 - asfalt qoplama (otmostka); 17- poydevor to‘sini. 
Tomning yuk ko‘taruv konstruksiyalari – tomdan qabul qilinadigan yuk va 
yuklamalarni, bazi xollarda esa yuk ko‘taruv transport jihozlaridan xam beriladigan 
yo’qlarini to‘g‘ridan to‘g‘ri karkas ustunlarga yoki bazi xollarda binoning bo‘ylama 
yo‘nalishdagi mustaxkamligini saqlovchi tomning yuk ko‘taruv osti to‘sinlariga 
uzatish uchun xizmat qiladi.
Bo‘ylama va tik yo‘nalishdagi bog‘lamlar – binoning bikrligini saqlash uchun 
xizmat qiladi.
Darvozalar – sanoat binolarida turli gabaritlarga ega bo‘lgan yo’qlar, transport 
vositalari va jihozlarini kiritib chiqarish uchun xizmat qiladi.
Zinapoyalar - binoning qavatlari orasidagi tik yo‘nalishdagi harakatni bog‘lash va 
bino ichkarisidagi kishilarni evakuatsiya qilish uchun xizmat qiladi. Zinapoyalar 
joylashgan xonalarni zinapoya bo‘lmalari (lestnichnыe kletki) deb ataladi. Zinapoya 
konstruksiyalari asosan pillapoyalardan tashkil topgan qiya marsh va zinapoya 
maydonchasidan tashkil topadi va xavfsizlikni taminlash maqsadida zinapoya tutqichi 
(perila) bilan jihozlanadi. 
Derazalar – binolarda xonalarini tabiiy yorug‘lik nuri bilan taminlash va tabiiy 
shamollatishni amalga oshirish uchun zarurdir. Deraza konstruksiyasi ularni o‘rniga 
o‘rnatish uchun kesaki (korobka) va tabaqalardan tashkil topadi. Sanoat binolarida 
deraza o‘rni maydonlari yorug‘lik texnikasi hisoblari bo‘yicha qabul qilinadi. 
Eshiklar – binolar xonalari orasidagi bo‘ylama yo‘nalishdagi aloqani bog‘lash uchun 
xizmat qiladi. Eshik konstruksiyasi ularni o‘rniga o‘rnatish uchun kesaki (korobka) 
va tabaqalardan tashkil topadi.