Atamaning ingliz tilida nomlanishi


Download 172.71 Kb.
bet2/2
Sana30.04.2023
Hajmi172.71 Kb.
#1405811
1   2
Bog'liq
5.5 glosariy

Kollinear vektorlar

Collinear vectors

Коллинеарные и компланарные векторы

Bir to‘g‘ri chiziqda yoki parallel to‘g‘ri chiziqlarda yotgan ikki vektorga kollinear vektorlar deyiladi.

Komplanar vektorlar

Coplanar vectors

Компланарные векторы

Bir tekislikda yoki parallel tekisliklarda yotgan uchta vektorga komplanar vektorlar deyiladi.

Kompleks son

Complex number

Комплексное число

a+bi ko`rinishidagi son. Bu yerda a va b haqiqiy sonlar

Kompleks son argumenti

The argument of complex number

Аргумент комлексного число

Kompleks vektorning Ox o`qi bilan hosil qilgan burchagi

Kompleks son moduli

The modul of complex number

Модул комплексного число

Komplek sonning uzunligi

Kramer qoidasi

Rule of Kramer

Правило Крамера

Agar sistema determinanti bo‘lsa, u holda (1) sistema yagona yechimga ega bo‘lib, bu yechim quyidagi formulalar orqali topiladi.
x1= ; x2= ;
Bu formula Kramer qoidasi deyiladi.

Kritik nuqta

Critical point

Критическая точка (статсионарная точка)

Funksiya hosilasi nolga teng bo‘lgan nuqtalar, ya'ni tenglama yechimlari va hosila mavjud bo‘lmagan nuqtalar, funksiyaning kritik (yoki statsionar) nuqtalari deyiladi.

Kvadrat matrisa

a square matrix

Квадратная матритса

Satrlar soni ustunlar soniga teng bo’lgan matrisa

Limit

Limit

предел

Ketma-ketlikning cheksiz katta hadlaridan juda kichik songa farq qiladigan a qiymat, ketma-ketlikning limiti deb ataladi, hamda ko‘rinishda yoziladi.

Lopital qoidasi.

De l’Ho’pital’s Theorem

Правило Лопиталя

Agar limit yoki ko'rinishdagi aniqmaslik bo'lib, limit mavjud bo'lsa (cheksiz ham bo'lishi mumkin), u holda tenglik o'rinli bo'ladi.



Maksimum

Maxima

максимум

Agar f(x) funksiyaning xl nuqtasidagi qiymati x1 ni o’z ichiga olgan bironta intervalning hamma nuqtalardagi qiymatlaridan katta bo’lsa, f(x) funksiya x1 nuqtada maksimum (max)ga ega bo’ladi

Masofa

dictance

Растояние

Ikki nuqtani tutashtiruvchi eng qisqa kesma uzunligiga masofa deyiladi.

Matrisa usuli

Method of Matrice

Матричный метод

Chiziqli tenglamalar sistemasining matritsa ko‘rinishini yozamiz. Buning uchun , , va lar yordamida quyidagi matritsalarni hosil qilamiz.

bu yerda koeffitsientlar (1) yoki sistema matritsasi, V ustun matritsa, ozod hadlar matritsasi deyiladi. U holda (1) tenglamalar sistemasini quyidagi ko‘rinishda yoza olamiz:

Bu yerdan X matrisani topamiz. Bu usul matrisa usuli deyiladi.

Matrisaning elementi

entry of the matrix

Элемент матрицы

Matrisaning satr va ustunlarini tashkil etuvchi sonlar

Matrisaning rangi

rank of the matrix

Ранг матрицы

Matrisa tarkibidagi noldan farkli determinantlarning eng yukori tartibi

Minimum

Minima

минимум

Agar absolut miqdori bo‘yicha yetarli darajada kichik bo‘lgan har qanday uchun f(x2+ ) < f(x1) bo’lsa, f (x) funksiya x=x2 nuqtada minimum (min)ga ega bo‘ladi.

Murakkab funksiyaning hosilasi

Chain rule

Производная сложной функции

Aytaylik, bo’lib, ular yordamida murakkab funksiya tuzilgan bo’lsin. Agar funksiya nuqtada hosilaga ega bo’lib, funksiya nuqtada hosilaga ega bo’lsa, u holda murakkab funksiya nuqtada hosilaga ega va
ya’ni
bo’ladi.

Nuqtadan to‘g‘ri chiziqqacha bo‘lgan masofa

Distance between point and line

Расстояние от точки до прямой

Tekislikdagi M(xo;uo) nuqtadan to‘g‘ri chiziqqacha masofa formula orqali hisoblanadi.

O’suvchi funksiya

Increasing function

Возрастающая функция

Agar f'(x) > 0 bo’lsa, u holda x2>x1 uchun (1.4) formuladan f(x2)>f(x1) bo'ladi. Bu esa (a;b) intervalda f(x) funksiyani qa’tiy o’suvchanligini ko’rsatadi.

O’zgaruvchi miqdorlar

changing quantities

Переменные величины

Turli xil qiymatlar qabul qiluvchi miqdorlar

Oniy o’zgarish tezligi

instantaneous rate of change

Мгновенная скорост изменения

Miqdorning ayni vaqtdagi o’zgarish tezligini bildiradi

Ordinata

ordinate

ордината

Dekart koordinatalar sistemasing Y o’qi ordinata deb ataladi.

Parabola

Parabola

Прабола

Fokus deb ataluvchi F nuqtadan va direktrisa deb ataluvchi to‘g‘ri chiziqdan, bir xil uzoqlikda yotuvchi nuqtalarning geometrik o‘rniga parabola deyiladi. Tenglamasi kabi yoziladi.

Qo`shma son

Conjugate number

Сопряженное число

Kompleks sonning qo`shmasi

Ratsional kasr

Rational fraction

Рационалная дроб

Suratida ham, mahrajida ham ko‘phadlar bo’lgan kasr ifoda.

Rekurrent formula

The recurrent formula

Рекуррентная формула

Avvalgi qiymat yoki ifodalardan foydalanib keyingi qiymat yoki ifodalarni topishga yordam beradigan bog’lanish.

Teskari funksiyaning hosilasi

Inverse function derivative

Производная обратной функции

Aytaylik, funksiya da berilgan bo’lib, u teskari funksiyaga ega bo’lsin. Agar funksiya nuqtada hosilaga ega bo’lib, bo’lsa, teskari funksiya ham nuqtada hosilaga ega va bo’ladi.

Teskari matrisa

inverse of the matrix

Обратная матрица

Berilgan matrisaga ko’paytirilganda, birlik matrisa hosil bo’ladi

Teylor formulasi

Taylor formula

Формула Тейлора

Ushbu
formula funksiyaning Peano ko‘rinishidagi qoldiq hadli Teylor formulasi deyiladi.

To’g’ri chiziqning burchak koeffitsientli tenglamasi

Equation of line with angle coefficient

Уравнение прямой с угловым коеффициентом

ko’rinishdagi tynglama to’g’ri chiziqning burchak koeffitsientli tenglamasi deyiladi.

To’plam

set

множество

Matematikaning asosiy tushunchalaridan biri to‘plam tushunchasi hisoblanadi. To‘plam boshlang‘ich matematik tushunchalardan bo‘lib uni ta'rifsiz qabul qilinadi.
To‘plamni biror belgi yoki xossasiga ko‘ra ajratib olingan barcha predmetlar sifatida tasavvurqilish mumkin.



To’plamlar ko’paytmasi

Crossing of sets

Пересечение множеств

va to‘plamlarning kesishmasi (ba’zan ko’paytmasi) deyilib, shu ikkala to‘plamga ham tegishli bo‘lgan elementlardan tashkil topgan to’plamga aytiladi va belgi orqali yoziladi.

To’plamlar yig’ndisi

Association of sets (Summa of sets)

Объединение множеств

va to‘plamlarning birlashmasi (ba’zan yig‘indisi) deyilib, shu to‘plamlardan aqalli bittasiga tegishli bo‘lgan elementlardan iborat bo’lgan to’plamga aytiladi va belgi orqali yoziladi.

Urinma

tangent

касателная

Eg’ri chiziqni ikki x1 va x2 nuqtalardan o’tuvchi kesuvchining x2 nuqtasining x1 nuqtasiga intilgandagi limit vaziyatiga eg’ri chiziqning x1 nuqtasidagi urinmasi deyiladi.

Vektorlar

Vectors

Векторы

O‘zining son qiymatidan boshqa yana fazodagi yo‘nalishi bilan aniqlanadigan miqdorlarga vektorial miqdorlar yoki vektorlar deyiladi. Vektor, odatda, qora a, b, c, … yoki ustiga strelka qo‘yilgan harf bilan yoziladi.

Vektorlarning aralash ko‘paytmasi

Mixed (scalar triple) product of vectors

Смешанное произведение векторов

Uchta va vektorlarning ko‘paytmasiga va vektorlarning aralash ko‘paytmasi deyiladi.

Vektorlarning skalyar ko‘paytmasi

Scalar (dot) product of vectors

Скалярное произведение векторов

va vektor uzunliklarining ko‘paytmasini shu vektor orasidagi burchakning kosinusi bilan ko‘paytmasiga va vektorlarning skalyar ko‘paytmasi deyiladi: ∙ =| |∙| |cos . Agar =(x1;y1;z1) va =(x2;y2;z2) bo‘lsa, u holda ∙ = + + bo‘ladi.

Vektorlarning vektor ko‘paytmasi

Vector (cross) product of vectors

Векторное произведение векторов

va ning vektor ko‘paytmasi deb, quyidagicha aniqlangan vektorga aytiladi:
1. vektor uzunligi va lar uzunliklarini ular orasidagi burchakning sinusi bilan ko‘paytmasiga teng: | |=| |∙| |sin, =( ^ ).
2. vektor va vektorlar yotgan tekislikka perpendikulyar.  ,  .
3. ning uchidan qaraganda dan ga burilish soat mili yo‘nalishiga teskari bo‘ladi. =  kabi belgilanadi. Agar =(x1;u1;z1) va =(x2;u2;z2) bo‘lsa, u holda  = bo‘ladi.

Vektorning koordinatalari

Vector coordinates

Координаты вектора

Vektor uch o‘lchovli Dekart koordinatalar sistemasida =(x;y;z) kabi yoziladi.

Vertikal asimptota

Vertikalnaya asimptota

вертиcал асимптоте

Funksiya grafigiga vertikal ravishda o'tuvchi va uni kesmaydigan to'g’ri chiziq

X to‘plamda uzluksiz funksiya

Function continuous on the set X

Функция, непрерывная на множестве Х

Agar funksiya X to‘plamning har bir nuqtasida uzluksiz bo‘lsa, funksiya X to‘plamda uzluksiz deyiladi.

Xosmas matrisa

invertible matrix

Невырожденная матрица

Determinanti noldan farqli bo'lgan kvadrat matrisa





Download 172.71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling